Партыя «Дзеянне і салідарнасць»
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Партыя «Дзеянне і салідарнасць» (рум.: Partidul Acțiune și Solidaritate, скар. PAS) — праеўрапейская палітычная партыя ў Малдове. PAS была заснавана Маяй Санду, былой міністаркай адукацыі і дзеючай прэзідэнткай Малдовы. З’яўляецца назіральнікам Еўрапейскай народнай партыі (ЕНП)[1] і членам Міжнароднага дэмакратычнага саюза (МДС).[2]
Remove ads
Гісторыя
Стварэнне
Партыя была створана на фоне пратэстаў у Малдове ў 2015—2016 гадах і росту незадаволенасці кіруючымі партыямі. 23 снежня 2015 года Мая Санду апублікавала відэа на YouTube, у якім абвясціла пра свой намер стварыць новую палітычную партыю. Заяўленай мэтай было стварэнне партыі, заснаванай на масавым удзеле, якая б функцыянавала на прынцыпах унутранай дэмакратыі і фінансавалася за кошт невялікіх ахвяраванняў.[3] Санду была абрана лідаркай PAS 15 мая 2016 года, а 26 мая партыя была афіцыйна зарэгістравана Міністэрствам юстыцыі. На момант рэгістрацыі партыя налічвала 7 500 членаў і 20 мясцовых арганізацый.[4] У лютым 2017 года партыя падала заяўку на ўступленне ў Еўрапейскую народную партыю (ЕНП).[5]
Ва ўрадавай кааліцыі: чэрвень 2019 — лістапад 2019
На парламенцкіх выбарах 2019 года PAS і партыя «Платформа Годнасць і праўда» ўтварылі выбарчы блок ACUM, які набраў 26,8 % галасоў. Пасля таго, як альянс падзяліўся на дзве асобныя парламенцкія фракцыі, PAS атрымала 15 месцаў. 6 чэрвеня партыя абвясціла, што гатовая сфарміраваць кааліцыйны ўрад з прарасійскай Партыяй сацыялістаў Рэспублікі Малдова (ПСРМ) з мэтай вызвалення дзяржаўных інстытутаў, якія, на іх думку, знаходзіліся пад алігархічным кантролем. Пасля стварэння кааліцыі лідарка ПСРМ Зінаіда Грачаная была абрана спікерам парламента, а кабінет Санду быў прыведзены да прысягі.[6] Галоўным чынам з-за значных ідэалагічных рознагалоссяў паміж кіруючымі партыямі ўрад праіснаваў усяго пяць месяцаў і быў адпраўлены ў адстаўку 12 лістапада пасля таго, як ПСРМ і Дэмакратычная партыя Малдовы прагаласавалі за вотум недаверу.[7]
У апазіцыі: лістапад 2019 — ліпень 2021
Пасля адстаўкі кабінета Санду PAS знаходзілася ў апазіцыі. На прэзідэнцкіх выбарах 2020 года Санду, кандыдатка і лідарка партыі, была абрана прэзідэнтам Малдовы. Згодна з малдаўскім заканадаўствам, прэзідэнт не можа быць членам палітычнай партыі, што прывяло да таго, што Санду сышла з пасады старшыні партыі і адмовілася ад членства ў ёй. Да наступнага з’езда партыі пасаду старшыні PAS часова заняў першы віцэ-старшыня Ігар Гросу.[8]
Ва ўрадзе большасці: з ліпеня 2021 года
PAS атрымала пераканаўчую перамогу на парламенцкіх выбарах 2021 года, атрымаўшы 63 месцы ў парламенце.[9] Ігар Гросу быў абраны старшынёй парламента Малдовы.[10] 6 жніўня 2021 года 61 дэпутат прагаласаваў за Наталлю Гаўрыліцу ў якасці прэм’ер-міністра Малдовы, і яна стала другім прэм’ер-міністрам Малдовы ад PAS пасля Маі Санду (2019).[11] Чакалася, што на пачатку 2022 года ў партыі пройдуць выбары кіраўніцтва, а таксама будзе вылучаны кандыдат на выбарах прымара (мэра) Кішынёва 2023 года.[12] У снежні 2023 года PAS аб’яднала намаганні з ПСРМ, каб забяспечыць большасць у дзве траціны для звальнення Актавіяна Армашу з пасады кіраўніка Нацыянальнага банка Малдовы.[13][14][15] Звальненне было раскрытыкавана Еўрапейскай камісіяй[16][17] і Міжнародным валютным фондам.[18]
Па выніках чарговых парламенцкіх выбараў у Малдове 28 верасня 2025 года партыя «Дзеянне і салідарнасць» захавала большасць у парламенце.
Remove ads
Палітычныя пазіцыі
PAS шырока апісваецца як праеўрапейская,[9][19][20] празаходняя,[21][22][23] цэнтрысцкая[24][25][26] або правацэнтрысцкая[27][28][29] партыя, якая прытрымліваецца лібералізму[30][31][32][33] і ліберальнага кансерватызму.[34] У дакументах партыі заяўлена, што яна падтрымлівае сацыяльны лібералізм.[35] Італьянскі навуковец Джан Марка Маізэ ахарактарызаваў партыю як папулісцкую.[36]
Эканамічная палітыка
Згодна са сваёй праграмай, PAS падтрымлівае ідэю эканомікі, «заснаванай на прыватнай ініцыятыве», і выступае за «значнае скарачэнне бюракратыі на ўсіх этапах вядзення бізнесу».[37] У перадвыбарчай кампаніі на прэзідэнцкіх выбарах 2020 года кандыдатка ад партыі Мая Санду прапанавала павысіць мінімальную заработную плату да 2000 леяў (каля 114 долараў ЗША).[38]
Знешняя палітыка
Як член Еўрапейскай народнай партыі (ЕНП),[39] PAS падтрымлівае членства Малдовы ў Еўрапейскім Саюзе,[40][41] усталяванне стратэгічнага партнёрства са Злучанымі Штатамі і падтрыманне нармальных і бесканфліктных адносін з Расіяй. Партыя падтрымлівае ўмацаванне адносін Малдовы з Румыніяй, але не падтрымлівае адкрыта аб’яднанне Малдовы і Румыніі.[37][42]
Remove ads
Кіраўніцтва
Займала пасады прэзідэнта і прэм’ер-міністра Малдовы Таксама займаў пасаду старшыні парламента Малдовы
Дзеючае кіраўніцтва
- Ігар Гросу — Старшыня; Старшыня Парламента
- Артур Міжа — Генеральны сакратар; Генеральны сакратар Урада
- Міхай Папшой — Віцэ-старшыня; Намеснік прэм’ер-міністра, Міністр замежных спраў
- Уладзімір Боля — Віцэ-старшыня; Намеснік прэм’ер-міністра, Міністр інфраструктуры і рэгіянальнага развіцця
- Дан Перчун — Віцэ-старшыня; Міністр адукацыі і даследаванняў
- Дойна Герман — Віцэ-старшыня; Віцэ-спікер парламента
- Ліліяна Нікалаеску-Анафрэй — Віцэ-старшыня; Дэпутат парламента
- Раду Марыян — Віцэ-старшыня; Дэпутат парламента
- Вераніка Рошка — Віцэ-старшыня; Дэпутат парламента
- Ліліян Карп — Віцэ-старшыня; Дэпутат парламента
- Ларыса Волах — Віцэ-старшыня; Дэпутат парламента
- Адрыян Бэлуцэл — Віцэ-старшыня; Кіраўнік апарата прэзідэнта Малдовы
- Віржыліу Пысларук — Віцэ-старшыня; Дэпутат парламента
- Іна Кашэру — Віцэ-старшыня; Дэпутат парламента
- Іон Гроза — Віцэ-старшыня; Дэпутат парламента
Вынікі на выбарах
Парламенцкія выбары
Прэзідэнцкія выбары
Remove ads
Заўвагі
- ACUM атрымаў 26 месцаў, з якіх 15 дасталіся PAS, а 11 — ППГП.
- Прэзідэнт Малдовы традыцыйна пакідае членства ў партыі пасля ўступлення на пасаду. Хоць Санду афіцыйна была незалежнай кандыдаткай, яе кампанія была падтрымана і прафінансавана партыяй «Дзеянне і салідарнасць» (PAS).
Крыніцы
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads