Поль Дзірак

Поль Адрыен Марыс Дыра́к (фр.: Paul Adrien Maurice Dirac; 8 жніўня 1902, Брысталь, Вялікабрытанія, памёр 20 кастрычніка 1984, Фларыда, ЗША) — брытанскі фізік-тэарэтык, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы (1933 разам з Эрвінам Шродзінгерам), за адкрыццё новых аспектаў тэорыі атамаў і іх застасаванне.

Поль Адрыен Марыс Дзірак
Paul Adrien Maurice Dirac
Дата нараджэння	8 жніўня 1902(1902-08-08)[1][2][…]
Месца нараджэння	Брысталь, Avon[d], Паўднёва-Заходняя Англія[d], Англія, Злучанае каралеўства Вялікабрытаніі і Ірландыі[3][4][…]
Дата смерці	20 кастрычніка 1984(1984-10-20)[1][2][…] (82 гады)
Месца смерці	Талахасі, акруга Леан[d], Фларыда, ЗША[4][5]
Месца пахавання	Roselawn Cemetery[d][6]
Грамадзянства	Вялікабрытанія[7]
Бацька	Charles Dirac[d][8]
Жонка	Margit Dirac[d][4][8]
Род дзейнасці	матэматык, фізік-тэарэтык, прафесар, фізік, навуковец, навуковы работнік, выхавацель, настаўнік, інжынер
Навуковая сфера	тэарэтычная фізіка[4][9], матэматыка[9], квантавая механіка[9] і КЭД[9]
Месца працы	Маямскі ўніверсітэт[4][10] Універсітэт штата Фларыда[4][10] Кембрыджскі ўніверсітэт[4][11] каледж Святога Джона[d][11]
Навуковая ступень	доктар філасофіі
Альма-матар	Брыстальскі ўніверсітэт (1923)[12][11] Кембрыджскі ўніверсітэт (1926)[12][11] Cotham School[d]
Навуковы кіраўнік	Ральф Фаўлер[d]
Вядомыя вучні	Роберт Опенгеймер і Paul Weiss[d]
Вядомы як	адзін з заснавальнікаў квантавай механікі і квантавай тэорыі поля
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства[4] Леапальдзіна[13] Папская акадэмія навук[14][11] Акадэмія навук СССР[11] Нацыянальная акадэмія дэі Лінчэі[11] Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук[11] Амерыканскае фізічнае таварыства[15][11] Нацыянальная акадэмія навук ЗША[11] Турынская акадэмія навук[d][5][11] Indian Academy of Sciences[d][11] Chinese Physical Society[d][11] Ірландская каралеўская акадэмія[d][11] Эдынбургскае каралеўскае таварыства[11] Інстытут Францыі[d][11] Academy of Sciences of Lisbon[d][11] Дацкая каралеўская акадэмія навук[d][11] Французская акадэмія навук[11]
Узнагароды	член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (1930) Каралеўскі медаль[d] (1939) медаль імя Макса Планка[d] (1952) медаль Гельмгольца[d] (1964) прэмія памяці Роберта Опенгеймера[d] (1969) Бэйкераўская лекцыя[d] (1941) межаль Бейкера Каралеўскага таварыства[d] ганаровы доктар Універсітэта Парыж IV Сарбона[d] (1946)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Жыццё і кар’ера

Поль Дырак нарадзіўся і рос у Бішапстане, раёне Брысталя. Яго бацька, Чарлз Дырак, быў эмігрантам з Сант-Морыца, Швейцарыя. Яго маці была з Корнуала, нарадзілася ў сям’і марака. У Поля быў старэйшы брат Фелікс (фр.: Félix), які скончыў жыццё самагубствам у 1925 годзе, а таксама была сястра Біятрыс (фр.: Béatrice). Яго маладыя гады ў сям’і былі не вельмі шчаслівыя, яго бацька адрозніваўся строгасцю і аўтарытарнай натурай. Першую адукацыю атрымаў у Бішапскай пачатковай школе (англ.: Bishop Road Primary School), потым працягнуў вучобу ў (англ.: Merchant Venturers' Technical College) дзе яго бацька працаваў настаўнікам французскай мовы. Гэтая школа была пры Брыстальскім універсітэце, у якім вельмі вялікае значэнне надавалі навуковым дысцыплінам.

Унёсак у навуку

Адзін з творцаў квантавай механікі і квантавай электрадынамікі. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы (1933 разам з Эрвінам Шродзінгерам), за вялізны ўклад у развіццё квантавай механікі.

Зноскі

1. MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473'></a>
2. Kojevnikov A. P.A.M. Dirac // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
3. Дирак Поль Адриен Морис // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
4. P.A.M.Dirac Biography // біяграфія Праверана 22 ліпеня 2018.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q36279'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q27801'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1066186'></a>
5. www.accademiadellescienze.it Праверана 1 снежня 2020.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q107212659'></a>
6. Find a Grave — 1996.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056'></a>
7. LIBRIS — Каралеўская бібліятэка Швецыі, 2012. Праверана 24 жніўня 2018.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q953058'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1798125'></a>
8. Oxford Dictionary of National Biography / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17565097'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5145336'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q34217'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595'></a>
9. Národní autority České republiky Праверана 7 лістапада 2022.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
10. https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsbm.1986.0006 — С. 160.
11. MacTutor History of Mathematics archive — 1994.

    <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473'></a>
12. P.A.M.Dirac Biography // Biography: Historical & Celebrity Profiles Праверана 22 ліпеня 2018.

    <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q28025983'></a>
13. https://www.leopoldina.org/mitglieder/mitgliederverzeichnis/mitglieder/member/Member/show/paul-dirac/
14. www.pas.va

    <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q106982426'></a>
15. NNDB — 2002.

    <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513'></a>