Рудня (горад)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Рудня.

Рудня (руск.: Рудня) — горад (з 1926 года) у Расіі, адміністрацыйны цэнтр Руднянскага раёна Смаленскай вобласці. Насельніцтва 9,58 тыс. чалавек (2007). Заснаваны ў 1363 годзе.

Горад Рудня руск.: Рудня Герб Краіна  Расія Рэгіён Смаленская вобласць Каардынаты 54°57′00″ пн. ш. 31°04′00″ у. д.HGЯO Першая згадка 1363 Горад з 1926 Плошча 17 км² Вышыня цэнтра 190 м Насельніцтва ▼8 490 чал. (2024)[1] Тэлефонны код 48141 Паштовыя індэксы 216790 Рудня на карце Расіі ±

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Горад размешчаны на левым беразе ракі Малая Бярэзіна, за 68 км ад Смаленска, недалёка ад мяжы з Рэспублікай Беларусь.

Гісторыя

Першыя згадкі пра Рудню датуюцца прыкладна 1363 годам. Тады назва паселішча згадваецца як Родня (адноснае прыметнік ад слова род), што азначала «урадлівы, ўраджайны» (для параўнання: польск. Rodny з ідэнтычным значэннем). Сучасная назва Рудня паўстала пазней пад уплывам тапоніма Рудня: рэкі Рудня з водамі «ржавага» (чырвона-карычневага) колеру і названых па ёй паселішчаў.

Знаходзілася ў складзе ВКЛ і Рэчы Паспалітай. Пасля 1772 г. адышла да Расійскай імперыі, мястэчка Бабінавіцкага, з 1857 г. — Аршанскага павета Магілёўскай губерні.

Штуршок у развіцці Рудня атрымала ў другой палове XIX стагоддзя, калі праз населены пункт былі пабудаваныя шаша Віцебск — Смаленск (1856 год) і чыгунка Рыга — Арол (1868 год).

У 1918 годзе Магілёўшчына абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі, а ў студзені 1919 года — Беларускай ССР, аднак у хуткім часе Руднянская воласць уключана ў Смаленскі павет, які стаў часткай РСФСР. У 1926 г. Рудня атрымала статут горада, у 1929 г. быў утвораны Руднянскі раён^[2].

У перыяд беларусізацыі працаваў Руднянскі белпедтэхнікум, у 1932 г. ён меў 165 навучэнцаў; існавала тры аддзяленні: дашкольнае, падрыхтоўчае і школьное^[3].

14 ліпеня 1941 г. Рудня была акупавана нацысцкімі войскамі, вызвалена 8 кастрычніка 1943 г.

Насельніцтва

Год Колькасць 1931 2 900 [4] 1939 7 347 [5] 1959 8 152 [6] 1970 10 438 [7] 1979 11 019 [8] 1989 11 032 [9] 1992 11 000 [4] 1996 11 000 [4] Год Колькасць 1998 10 800 [4] 2000 10 700 [4] 2001 10 600 [4] 2002 9 853 [10] 2003 9 900 [4] 2005 9 800 [4] 2006 9 700 [4] 2007 9 600 [4] Год Колькасць 2008 9 500 [11] 2009 9 420 [12] 2010 9 300 [4] 2011 10 000 [4] 2012 9 954 [13] 2013 9 867 [14] 2014 9 803 [15] 2015 9 652 [16] Год Колькасць 2016 9 537 [17] 2017 9 484 [18] 2018 9 484 [19] 2019 9 452 [20] 2020 9 463 [21] 2021 8 908 [22] 2024 8 490 [1]

Вядомыя асобы

• Аляксандр Пятровіч Мазалёў — беларускі жывапісец, графік, педагог.
• Валянціна Цімафееўна Петрачкова — беларуская актрыса тэатра і кіно.
• Яўген Альфрэдавіч Шміт (1920—2019) — савецкі і расійскі гісторык і археолаг.