Рыкса Баляславаўна

Рыкса Баляславаўна, або Рыхеза (польск.: Ryksa Bolesławówna, шведск.: Rikissa Boleslavsdotter av Polen; 1116 — пасля 25 снежня 1155) — каралева шведская.

Рыкса Баляславаўна
Каралева-кансорт Швецыі каля 1127 — каля 1130 каля 1148 — 25 снежня 1156
Папярэднік	Ульфільда Хакансдотэр
Пераемнік	Ульфільда Хакансдотэр Крысціна Дацкая
Нараджэнне	12 красавіка 1116(1116-04-12)[1] Кракаў, Каралеўства Польскае
Смерць	25 снежня 1156(1156-12-25)[2] (40 гадоў) Кракаў, Каралеўства Польскае
Месца пахавання	Альвастра[d]
Род	Пясты
Бацька	Баляслаў III Крывавусты
Маці	Саламея фон Берг-Шэлклінген[d]
Муж	Магнус I Моцны[3], Валадар Глебавіч[3] і Сверкер I[4]
Дзеці	Кнуд V, Бурыслеў Сверкерсан[d], Сафія Валадараўна і Васілька Валадаравіч

Біяграфія

Дачка польскага князя Баляслава Крывавустага і Саламеі фон Берг-Шэлклінген.

У 1127—1129 гадах выдана замуж за Магнуса Моцнага, сына дацкага караля Нільса. Магнус прэтэндаваў на каралеўскі сталец Швецыі, хоць быў абраны толькі гётамі і яго ўлада распаўсюджвалася толькі на Вестэргёталанд. Шлюб быў заключаны як саюз Даніі і Польшчы для барацьбы з вендамі — саюзнікамі Кнуда Лаварда^[5].

Забойства Кнуда Лаварда стала прычынай грамадзянскай вайны ў Даніі, у якой прыхільнікі караля пацярпелі паразу. Пасля гібелі Магнуса ў бітве каля бухты Фоцевік, Рыкса разам з сынам Кнудам імаверна вярнулася ў Польшчу, дзе ў 1135/1136 годзе выйшла замуж за Валадара Глебавіча з роду Ізяславічаў Полацкіх, будучага князя менскага (1151—1159, 1165—1167)^[6]. Такім чынам сфармаваўся саюз Баляслава III з полацкімі князямі супраць Эрыка II і спадчыннікаў Уладзіміра Манамаха (у прыватнасці, наўгародскага князя Усевалада Мсціславіча). Адной з мэт новага альянсу была падтрымка дамаганняў сына Рыксы і Магнуса на каралеўскі сталец Даніі. Аднак пасля выгнання Усевалада з Ноўгарада (1136), смерці Эрыка II (1137) і Баляслава III (1138) саюз распаўся, неўзабаве распаўся і шлюб^[5].

Пасля адрачэння Эрыка III у 1146/1147 годзе, Кнуда абралі каралём у Ютландыі. У канцы 1140-х гадоў Рыкса развялася з Валадаром, яе наступны шлюб (пасля 1143 года, імаверна ў 1147/1148 годзе) з аўдавелым каралём Швецыі Сверкерам, магчыма, звязаны са стварэннем кааліцыі якраз для падтрымкі Кнуда.

Дачка Рыксы і Валадара Сафія пазней была выдана замуж за сына Кнуда Лаварда, дацкага караля Вальдэмара^[7].

Памерла Рыкса пасля 25 снежня 1155, напэўна, у Кракаве.

Зноскі

1. Rikissa — 1917.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q379406'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1724971'></a>
2. Richeza of Poland, Queen of Sweden // https://pantheon.world/profile/person/Richeza_of_Poland,_Queen_of_Sweden Праверана 9 кастрычніка 2017.
3. (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
4. (unspecified title) Праверана 4 мая 2021.
5. Абстракт статьи De russiske ægteskaber. Dynasti- og alliancepolitik i 1130ernes danske borgerkrig, John Lind, Historisk Tidsskrift 92:2, 225—261. (англ.)
6. Володарь Глебович (нявызн.)(недаступная спасылка). web.archive.org (11 сакавіка 2007). Архівавана з першакрыніцы 11 сакавіка 2007. Праверана 1 верасня 2023.
7. Джаксон Т. Н.. О скандинавских браках Ярослава Мудрого и его потомков (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 4 мая 2021. Праверана 27 верасня 2006.