Сальвадор Манкада

Сальвадор Манкада (ісп.: Salvador Moncada, нар. 3 снежня 1944, Тэгусігальпа, Гандурас) - гандураскі брытанскі ўрач і фармаколаг.

Сальвадор Манкада
ісп.: Salvador Enrique Moncada
Дата нараджэння	3 снежня 1945(1945-12-03)[1] (79 гадоў)
Месца нараджэння	Тэгусігальпа, Distrito Central[d], Франсіска Марасан[d], Гандурас[2]
Грамадзянства	Гандурас  Вялікабрытанія
Жонка	Марыя Эсмеральда Бельгійская[d][3]
Дзеці	Alexandra Moncada[d][4] і Leopoldo Moncada[d][4]
Род дзейнасці	фармаколаг, выкладчык універсітэта, даследчык
Навуковая сфера	фармакалогія
Месца працы	Універсітэцкі каледж Лондана[d] Манчэстэрскі ўніверсітэт
Альма-матар	Сальвадорскі ўніверсітэт[d] (1970) Royal College of Surgeons[d] Лонданскі ўніверсітэт
Навуковы кіраўнік	Джон Роберт Вейн
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Нацыянальная акадэмія дэі Лінчэі Нацыянальная акадэмія навук ЗША Еўрапейская акадэмія[5] Каралеўская калегія ўрачоў[d] Buenos Aires National Academy of Medicine[d] Каралеўская Акадэмія медыцынскіх навук Каталоніі[d]
Узнагароды	член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] Каралеўскі медаль[d] (1994) Dr A.H. Heineken Prize for Medicine[d] (1992) Honorary doctor of the University of Liège[d] (2006) Bayliss-Starling Prize Lecture[d] (2000) Ernst Jung Gold Medal for Medicine[d] (2013) Debrecen Award for Molecular Medicine[d] (2011) ганаровы доктар Мадрыдскага ўніверсітэта Камплутэнсэ[d] (1986) Крунаўская лекцыя[d] (2005) Scientific Grand Prize of the Lefoulon-Delalande Fondation[d] (2002) The Louis and Artur Lucian Award in Cardiovascular Diseases[d] (1996) FRCP[d] honorary doctorate of the University of Santiago de Compostela[d] (1999) прэмія Гілі Агасцінелі[d] (2008) Q96374425? (2003) honorary doctor of the University of Antwerp[d] (1997)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Манкада нарадзіўся ў Тэгусігальпе, Гандурасе 3 снежня 1944 годзе, але пераехаў у Сальвадор ў 1948 годзе. Вывучаў медыцыну ва ўніверсітэце Сальвадора ў 1962—1970 гадах. У 1971 годзе ён адправіўся ў Лондан, дзе пад кіраўніцтвам Джона Вейна атрымаў ступень доктара філасофіі ў Інстытуце фундаментальных медыцынскіх навук, Каралеўскага каледжа хірургаў. Пасля кароткага перыяду даследаванняў ва ўніверсітэце Гандураса пераехаў у Wellcome Research Laboratories (Бэкенхэм, графства Кент) у 1975 годзе, дзе ён займаўся даследаваннямі простагландзінаў. З 1995 года дырэктар Вольфсанскага інстытута біямедыцынскіх даследаванняў пры Лонданскім універсітэцкім каледжы.

Адкрыў, што эндатэліяльны фактар рэлаксацыі, выяўлены Робертам Ферчгатам, - гэта аксід азоту NO. Аднак, Манкада не трапіў у лік трох навукоўцаў, якія атрымалі Нобелеўскую прэмію па фізіялогіі і медыцыне ў 1998 за гэта адкрыццё, што выклікала крытыку шматлікімі навукоўцамі і таварыствамі Нобелеўскага камітэта^[6]. Ферчгат ў сваёй лекцыі пры атрыманні Нобелеўскай прэміі адзначыў, што ў дадзеным выпадку камітэт мог бы зрабіць выключэнне і ўручыць прэмію чацвёртаму лаўрэату.

Сальвадор Манкада жанаты з бельгійскай прынцэсай Марыяй-Эсмеральдай (англ.: Princess Marie-Esméralda of Belgium), мае дваіх дзяцей.

Член Нацыянальнай АН ЗША (1994), Лонданскага каралеўскага таварыства (1988)^[7], Еўрапейскай Акадэміі (1992).^[8]

Узнагароды

• 2013 — Залаты медаль прэміі Эрнста Юнга^[9]
• 2010 — Рыцар-бакалаўр^[10]
• 1994 — Каралеўскі медаль^[11]
• 1992 — Прэмія Хайнекена па медыцыне^[12]
• 1990 — Прэмія прынца Аструрыйскага^[13]

Выбраныя публікацыі

• Ferreira, S.H., Moncada, S. and Vane, J.R. (1971).Indomethacin and aspirin abolish prostaglandin release from the spleen. Nature New Biol., 231: 237-239.
• Needleman, P., Moncada, S., Bunting, S., Vane, J.R., Hamberg, M. and Samuelsson, B. (1976). Identification of an enzyme in platelet microsomes which generates thromboxane A2 from prostaglandin endoperoxides. Nature, 261: 558-560.
• Moncada, S., Gryglewski, R., Bunting, S. and Vane, J.R. (1976). An enzyme isolated from arteries transforms prostaglandin endoperoxides to an unstable substance that inhibits platelet aggregation. Nature, 263: 663-665.
• Moncada, S. (1982). Biological importance of prostacyclin. VIII Gaddum Memorial Lecture. Br. J. Pharm. 76, 3 31.
• Palmer, R.M.J., Ferrige, A.G. and Moncada, S. (1987). Nitric oxide release accounts for the biological activity of endothelium-derived relaxing factor. Nature, 327: 524-526.
• Palmer, R.M.J., Ashton, D.S. and Moncada, S. (1988). Vascular endothelial cells synthesize nitric oxide from L-arginine. Nature, 333: 664-666.
• Rees, D.D., Palmer, R.M.J. & Moncada, S. (1989). Role of endothelium-derived nitric oxide in the regulation of blood pressure.(недаступная спасылка) Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 86: 3375-3378.
• Moncada, S. (2006). Adventures in vascular biology: a tale of two mediators. Phil. Trans. Roy. Soc. B., 361, 735-759.
• Almeida, A., Bolaños, J.P. and Moncada, S. (2010). E3 ubiquitin ligase APC/C-Cdh1 accounts for the Warburg effect by linking glycolysis to cell proliferation. Proc. Natl. Acad. Sci., 107: 738-741.

Зноскі

1. Lundy D. R. Salvador Enrique Moncada // The Peerage

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824'></a>
2. Deutsche Nationalbibliothek Record #133087700 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 17 снежня 2014.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578'></a>
3. (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
4. Lundy D. R. The Peerage

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824'></a>
5. www.ae-info.org

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q107213897'></a>
6. Артыкул у Nature
7. Члены Лонданскага каралеўскага таварыства
8. Salvador Moncada
9. Ernst-Jung-Medaille für Medizin in Gold, Preisträger 2013 Архівавана 10 сакавіка 2013.
10. New Year Honours—United Kingdom (PDF)
11. Royal recent winners Архівавана 1 студзеня 2014.
12. Salvador Moncada Архівавана 26 снежня 2010.
13. Prince of Asturia Awards. Technical & Scientific Research 1990 (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 16 лістапада 2010. Праверана 7 мая 2013.