Свабода перамяшчэння рабочай сілы ў ЕС

Свабода перамяшчэння рабочай сілы — раздзел палітыкі acquis communautaire Еўрапейскага саюза. Гэта адна з чатырох эканамічных свабод: свабоды перамяшчэння тавараў, паслуг, працы і капітала.

Свабода перамяшчэння рабочай сілы ў ЕС датычыць працоўнага найму грамадзян адной дзяржавы ў другой. Гэтая палітыка адрозніваецца ад:

• агульнага свабоднага перамяшчэння асоб (турызм, прыватныя паездкі, пагранічны кантроль, візавая палітыка, Шэнгенскі дагавор);
• права пражывання (без права на працу) ў іншай дзяржаве ЕС;
• права прадастаўляць паслугі (для асоб свабодных прафесій).

У дагаворах аб далучэнні новых членаў ЕС (2003) утрымліваецца клаўзула аб пераходным перыядзе, па сканчэнні якога працаўнікі адной дзяржавы («новай Еўропы») могуць быць нанятыя на роўных, недыскрымінацыйных умовах ў іншай дзяржаве («старой Еўропы»). Старыя члены ЕС маюць права ўсталёўваць такі перыяд да 2 гады (канчаецца ў маі 2006) і потым рашаць, ці працягваць яго на наступныя тры гады (да мая 2009), а калі ёсць дастатковыя падставы меркаваць, што допуск работнікаў з новых членаў ЕС можа дэстабілізаваць рынак працы пэўнай дзяржавы, то прадоўжыць тэрмін яшчэ на два гады (да мая 2011).

Адпаведная клаўзула ўтрымліваецца ў дагаворах аб далучэнні Балгарыі і Румыніі.

Таксама грамадзяне дзяржаў-членаў Еўрапейскай эканамічнай зоны (краіны ЕС, Ісландыя, Ліхтэнштэйн і Нарвегія) маюць адпаведнае права ў межах зоны. Паміж ЕС і Швейцарыяй заключаны адпаведны двухбаковы дагавор. Усе краіны Еўрапейскай эканамічнай зоны і Швейцарыя разглядаюцца як краіны «старой Еўропы» і могуць накладаць абмежаванні на «новых членаў» па вышэй апісанай формуле «2+3+2».

Значнай часткай грамадства новых дзяржаў-членаў ЕС такі падыход разглядаецца як дыскрымінацыйны, які падзяляе краіны і народы ў Еўропе «па першым і другім гатунках». У многім, па прычыне непрыймання заходнееўрапейскімі краінамі-членамі ЕС усходнееўрапейскіх як поўнавартасных і роўных сабе, запаволіліся інтэграцыйныя працэсы ў ЕС, практыкуецца ізаляцыянісцкая па сутнасці «рознахуткасная інтэграцыя».

Establishment of rights of nationals of each member state to work in each member state

месца працы: ↓	Еўрапейскі саюз																												Іншыя члены Еўрапейскай эканамічнай зоны			Швейцарыя	месца працы: ↓
	Партугалія	Іспанія	Італія	Грэцыя	Францыя	Германія	Аўстрыя	Бельгія	Нідэрланды	Люксембург	Данія	Фінляндыя	Ірландыя	Вялікабрытанія	Швецыя	Кіпр	Мальта	Эстонія	Латвія	Літва	Польшча	Венгрыя	Чэхія	Славакія	Славенія	Балгарыя	Румынія	Харватыя	Нарвегія	Ісландыя	Ліхтэнштэйн
Партугалія		1986	1986	1986	1986	1986	1994	1986	1986	1986	1986	1994	1986	1986	1994	2004	2004	2006	2006	2006	2006	2006	2006	2006	2006	2009	2009	2013	1994	1994	1994	2002	Партугалія
Іспанія	1986		1986	1986	1986	1986	1994	1986	1986	1986	1986	1994	1986	1986	1994	2004	2004	2006	2006	2006	2006	2006	2006	2006	2006	2009	2014	2015	1994	1994	1994	2002	Іспанія
Італія	1986	1986		1981	1958	1958	1994	1958	1958	1958	1973	1994	1973	1973	1994	2004	2004	2006	2006	2006	2006	2006	2006	2006	2006	2012	2012	2015	1994	1994	1994	2002	Італія
Грэцыя	1986	1986	1981		1981	1981	1994	1981	1981	1981	1981	1994	1981	1981	1994	2004	2004	2006	2006	2006	2006	2006	2006	2006	2006	2009	2009	2015	1994	1994	1994	2002	Грэцыя
Францыя	1986	1986	1958	1981		1958	1994	1958	1958	1958	1973	1994	1973	1973	1994	2004	2004	2008	2008	2008	2008	2008	2008	2008	2008	2014	2014	2015	1994	1994	1994	2002	Францыя
Германія	1986	1986	1958	1981	1958		1994	1958	1958	1958	1973	1994	1973	1973	1994	2004	2004	2011	2011	2011	2011	2011	2011	2011	2011	2014	2014	2015	1994	1994	1994	2002	Германія
Аўстрыя	1994	1994	1994	1994	1994	1994		1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	2004	2004	2011	2011	2011	2011	2011	2011	2011	2011	2014	2014	2020	1994	1994	1994	2002	Аўстрыя
Бельгія	1986	1986	1958	1981	1958	1958	1994		1958	1958	1973	1994	1973	1973	1994	2004	2004	2009	2009	2009	2009	2009	2009	2009	2009	2014	2014	2015	1994	1994	1994	2002	Бельгія
Нідэрланды	1986	1986	1958	1981	1958	1958	1994	1958		1958	1973	1994	1973	1973	1994	2004	2004	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2014	2014	2018	1994	1994	1994	2002	Нідэрланды
Люксембург	1986	1986	1958	1981	1958	1958	1994	1958	1958		1973	1994	1973	1973	1994	2004	2004	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2014	2014	2015	1994	1994	1994	2002	Люксембург
Данія	1986	1986	1973	1981	1973	1973	1994	1973	1973	1973		1954	1973	1973	1954	2004	2004	2009	2009	2009	2009	2009	2009	2009	2009	2009	2009	2013	1954	1954	1994	2002	Данія
Фінляндыя	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1954		1994	1994	1954	2004	2004	2006	2006	2006	2006	2006	2006	2006	2006	2007	2007	2013	1954	1954	1994	2002	Фінляндыя
Ірландыя	1986	1986	1973	1981	1973	1973	1994	1973	1973	1973	1973	1994		1973	1994	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2012	2012	2013	1994	1994	1994	2002	Ірландыя
Вялікабрытанія	1986	1986	1973	1981	1973	1973	1994	1973	1973	1973	1973	1994	1973		1994	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2014	2014	2018	1994	1994	1994	2002	Вялікабрытанія
Швецыя	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1954	1954	1994	1994		2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2007	2007	2013	1954	1954	1994	2002	Швецыя
Кіпр	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004		2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2007	2007	2015	2004	2004	2004	2005	Кіпр
Мальта	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004		2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2014	2014	2018	2004	2004	2004	2005	Мальта
Эстонія	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004		2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2007	2007	2013	2004	2004	2004	2005	Эстонія
Латвія	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004		2004	2004	2004	2004	2004	2004	2007	2007	2013	2004	2004	2004	2005	Латвія
Літва	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004		2004	2004	2004	2004	2004	2007	2007	2013	2004	2004	2004	2005	Літва
Польшча	2006	2006	2006	2006	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2006	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004		2004	2004	2004	2004	2007	2007	2013	2006	2006	2007	2007	Польшча
Венгрыя	2006	2006	2006	2006	2008	2009	2009	2009	2007	2007	2009	2006	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004		2004	2004	2004	2009	2009	2013	2006	2006	2009	2009	Венгрыя
Чэхія	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004		2004	2004	2007	2007	2013	2004	2004	2004	2005	Чэхія
Славакія	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004		2004	2007	2007	2013	2004	2004	2004	2005	Славакія
Славенія	2006	2006	2006	2006	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2006	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004	2004		2007	2007	2018	2006	2006	2007	2007	Славенія
Балгарыя	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007		2007	2013	2007	2007	2007	2007	Балгарыя
Румынія	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007	2007		2013	2007	2007	2007	2007	Румынія
Харватыя	2013	2015	2015	2015	2015	2015	2020	2015	2018	2015	2013	2013	2013	2018	2013	2015	2018	2013	2013	2013	2013	2013	2013	2013	2018	2013	2013		2014	2015	2018	2022	Харватыя
Нарвегія	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1954	1954	1994	1994	1954	2004	2004	2006	2006	2006	2006	2006	2006	2006	2006	2012	2012	2014		1954	1994	2002	Нарвегія
Ісландыя	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1954	1954	1994	1994	1954	2004	2004	2006	2006	2006	2006	2006	2006	2006	2006	2012	2012	2015	1954		1994	2002	Ісландыя
Ліхтэнштэйн	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	1994	2004	2004	2011	2011	2011	2011	2011	2011	2011	2011	2014	2014	2018	1994	1994		2002	Ліхтэнштэйн
Швейцарыя[1]	2002	2002	2002	2002	2002	2002	2002	2002	2002	2002	2002	2002	2002	2002	2002	2005	2005	2014	2014	2014	2014	2014	2014	2014	2014	2016	2016	2022	2002	2002	2002		Швейцарыя