Свята-Мікалаеўская царква (Юрацішкі)

Свята-Мікалаеўская царква — праваслаўны храм у гарадскім пасёлку Юрацішкі Іўеўскага раёна Гродзенскай вобласці. Знаходзіцца на вул. Савецкай, 27^[1].

Праваслаўны храм
Свята-Мікалаеўская царква
54°01′45″ пн. ш. 25°55′56″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
Гарадскі пасёлак	Юрацішкі
Канфесія	Праваслаўе
Епархія	Лідская
Благачынне	Іўеўскае
Архітэктурны стыль	народнае дойлідства
Першае згадванне	1520
Будаўніцтва	2012—2014 гады
Стан	дзейнічае
Сайт	yuratkhram.by
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Свята-Мікалаеўская царква.

Гісторыя

Царква ў пачатку XX стагоддзя.

Ініцыятарам будаўніцтва праваслаўнага храма ў Юрацiшках былі канцлер вялікі літоўскі Альбрэхт Гаштольд і яго жонка Сафія з князёў Вярэйскіх. Царква была збудавана каля 1520 года, мела галоўны прастол у гонар Свяціцеля Мікалая Цудатворцы і бакавы прастол у гонар Святой Параскевы Пятніцы. Яна была пабудавана драўляным зрубам, стаяла сярод сялянскіх хат. Аб першапачатковым выглядзе храма звестак не захавалася^[1].

6 чэрвеня 1532 года Альбрэхт Гаштольд сваёй дарчай граматай надаў царкве і яе святарам каля 90 га зямлі, 5 пляцаў у Юрацішках, некалькі сенажацяў і права збіраць мыта на кірмашах у дні Святога Мікалая і Дзясятай Пятніцы пасля Вялікадня. Першым настаяцелем царквы быў святар Яфрэм Марціновіч^[2].

Храм некалькі разоў быў капітальна рэстаўраваны. У 1840 годзе быў праведзены капітальны рамонт: падняты сцены, падкладзены дадатковы каменны падмурак і пакладзены новы гонтавы дах. У 1864 ці 1867 годзе над прытворам была пабудавана званіца з шатровым завяршэннем^[2]. Над званіцай быў уладкаваны купал, увянчаны пазалочаным жалезным крыжам. Над алтаром ўсталявалі іншую галоўку, крытую жалезам, афарбаваную блакітным колерам з жалезным высерабраным крыжам^[1].

Падчас Першай Сусветнай вайны на непрацяглы час храм стаў нямецкім ваенным шпіталем. Аднак параненыя, якія знаходзіліся ў ім, паміралі. Іх магілы захаваліся побач з царквой. Неўзабаве шпіталь быў перанесены ў вёску Савічы^[2].

Царква дзейнічала ў савецкі час. У 2005 годзе вакол храма ўзвялі новую агароджу. У 2007 годзе ўсталявалі новыя купалы і крыжы, пакрытыя нітра-тытанам і нержавеючай бляхай, замянілі аконныя рамы і пасадзлі дрэвы. У 2009 годзе сцены храма і званіцы звонку абабілі жоўтым сайдынгам, абтынкавалі падмурак дэкаратыўнай тынкоўкай пад камень, уладкавалі вадасцёкавую сістэму і правялі паравое ацяпленне. У 2010 годзе ў храме зрабілі ўнутраны рамонт^[1].

5 лютага 2012 годзе ў час набажэнства ў царкве здарыўся пажар. Агонь цалкам знішчыў дах і драўляныя перакрыцці на плошчы 30 кв.м, пашкодзіў памяшканне кацельні памерам 2×2 метры, сцены ўнутры храма і маёмасць. Прычынай узгарання выявілася парушэнне правіл пячнога ацяплення^[3].

22 мая 2014 года архіепіскап Навагрудскі і Лідскі Гурый асвяціў адноўленую пасля пажара царкву^[1]. У ёй захоўваюцца цудатворны Юрацішкоўскі абраз Божай Маці і вялікі архіў^[2].

Архітэктура

Да пажара 2012 года ўяўляла сабой твор народнага дойлідства. Трохзрубны будынак складаўся з прамавугольнага ў плане асноўнага аб’ёма, пяціграннай апсіды і квадратнага ў плане бабінца. Зрубы аднолькавай вышыні былі завершаны агульнай прафіляванай цягай карніза. Асноўны аб’ём і апсіда былі накрыты двухсхільным дахам з вальмамі над апсідай і трохвугольнымі навісямі ў месцах злучэння зрубаў.

Па баках апсіды знаходзіліся нізкія сіметрычныя прыбудовы, размешчаныя на адной лініі з бакавымі сценамі асноўнага зруба. Бабінец быў завершаны чацверыковай шатровай званіцай з галоўкай. Сцены былі гарызантальна ашаляваны і аздоблены шырокімі лапаткамі.

Зноскі

1. Приход храма Святителя Николая Чудотворца п. Юратишки Ивьевского района Лидской епархии Белорусской Православной Церкви. — Лидская епархия (руск.)
2. Стренковский, С. П. Под омофором Святителя Николая Чудотворца : история православного прихода в местечке Юратишки. — Минск : МГИРО, 2017. — С. 29—30, 47—59, 130, 140, 198—204.
3. Пожар вспыхнул в церкви в Ивьевском районе во время службы Архівавана 21 верасня 2020.. // Tut.by, 5 лютага 2012. (руск.)