Тутэйшыя (спектакль)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Тутэйшыя.

«Тутэйшыя» — спектакль па аднайменным творы Янкі Купалы, упершыню пастаўлены 17 кастрычніка 1990 года рэжысёрам Мікалаем Пінігіным. У 1992 годзе «Тутэйшыя» атрымалі Дзяржаўную прэмію Беларусі.

Тутэйшыя
Жанр	трагікамедыя
Заснаваны на	п'есы Янкі Купалы
Аўтар	Янка Купала
Дырыжор	Янка Купала
Рэжысёр	Мікалай Пінігін
Акцёры	Віктар Манаеў Зоя Белахвосцік Марыя Захарэвіч Генадзь Аўсяннікаў Аляксандр Падабед
Працягласць	каля 140 хв.
Краіна	Беларусь
Мова	беларуская
Год	1990
Пастаноўкі	Нацыянальны акадэмічны тэатр імя Янкі Купалы 1990—2010
Узнагароды	Дзяржаўная прэмія Беларусі (1992)

Пад канец спектаклю на сцэне ўздымаўся бел-чырвона-белы сцяг. Некаторыя гледачы ў гэты час крычалі «Жыве Беларусь!». Пасля рэферэндуму 1995 года гэта было не даспадобы афіцыйным уладам. На паўтара года спектакль быў фактычна забаронены. Пасля спарадычна даваліся паказы. 7 ліпеня 2002 года Мікалай Пінігін аднавіў «Тутэйшых»^[1][2]. А потым спектакль ізноў знік на пэўны час з рэпертуару.

Да 125-годдзя Янкі Купалы 5 ліпеня 2007 года спектакль быў паказаны ізноў. Квіткі былі раскуплены за месяц да паказу. Пайшлі чуткі, што гэты паказ спектаклю будзе апошнім. Адміністрацыя тэатра спрабавала не дапусціць на паказ журналістаў і не дазваляла рабіць фотаздымкі^[3].

У маі 2010 года Пінігін абвясціў, што спектакль у яго пастаноўцы зняты з рэпертуару. Як патлумачыў загадчык літаратурны часткі Нацыянальнага акадэмічнага тэатра імя Янкі Купалы Ігар Скрыпка:

Зусім і назаўсёды. Па-першае, «здохлі» дэкарацыі. Па-другое, састарэлі артысты. І па-трэцяе, састарэў сам спектакль. Наколькі я ведаю, Мікалай Пінігін вяртацца да гэтага спектакля не будзе. Увосень мінулага года міністр культуры Павел Латушка цікавіўся ў Пінігіна, ці плануецца аднаўленне «Тутэйшых». Пінігін сказаў, што не. Бо кожны спектакль мае свой век… Віктару Манаеву, які іграў Мікіту Зносака, у жніўні гэтага года будзе 52 гады. А яго герою ў п'есе Янкі Купалы — 25—28. У нашым тэатры, канечне, ёсць таленавітая моладзь, але… Вы ўяўляеце, што такое аднавіць гэты спектакль, увесці абсалютна новых артыстаў? Гэта фактычна зрабіць новую пастаноўку…[4]

На 23 верасня 2020 года планавалася вяртанне спектакля на сцэну. Раней меркавалася, што спектакль адновіцца ў чэрвені, але планы парушыла пандэмія каранавірусу, таму рэ-прэм’еру давялося перанесці^[5].

Акцёры

• Віктар Манаеў — Мікіта Зносак
• Аляксандр Малчанаў — Янка Здольнік
• Зоя Белахвосцік — Аленка Гарошка
• Марыя Захарэвіч — Гануля Зношчыха
• Генадзь Аўсяннікаў — Гарошка
• Мікалай Кірычэнка — Генрых Мотавіч Спічыні
• Аляксандр Падабед — Усходні вучоны
• Алег Гарбуз — Нямецкі і Польскі афіцэры, Начальнік патруля
• Мікалай Кучыц — Праваслаўны свяшчэннік, Каталіцкі святар
• Георгій Маляўскі — Каталіцкі святар
• Аляксандр Паўлаў — Манах, Салдат
• Вячаслаў Паўлюць — Пан, Абарванец
• Арнольд Памазан — Поп
• Міхаіл Зуй — Манах
• Андрэй Гладкі — Салдат
• Павел Адамчыкаў — Салдат
• Наталля Качаткова — Дама
• Вікторыя Чаўлытка (масавыя сцэны)
• Аляксей Чарнігін

Водгукі

«Тутэйшыя» — гэта не проста спектакль. Гэта цэлая эпоха, прычым не толькі ў нашым тэатральным існаванні, але — у беларускім культурным жыцці. Леанід Дранько-Майсюк[6]

Зноскі

1. Зноў «Тутэйшыя»(недаступная спасылка) // Звязда № 157—158, 6 ліпеня 2002
2. «Тутэйшыя». Дубль два(недаступная спасылка) // Беларусь Сегодня, 6 ліпеня 2002
3. Анастасія Зелянкова. «Тутэйшых» отправят на пенсию? Архівавана 9 мая 2021. // Салідарнасць, 6.07.2007
4. «Тутэйшых» у Купалаўскім больш не будзе // Наша Ніва, 1 чэрвеня 2010
5. «Тутэйшыя» вернуцца ў Купалаўскі тэатр увосень. Прэм’ера — 23 верасня
6. Скобла, Міхась. Мікалай Пінігін: «Састарэлыя дэкарацыі ў „Тутэйшых“ — гэта хлусня» (нявызн.). Радыё Свабода (16 кастрычніка 2020).