Чараўнік зеленакветкавы

Чараўнік зеленакветкавы^[1] (Platanthera chlorantha) — від шматгадовых травяністых раслін роду Чараўнік (Platanthera) сямейства Архідныя (Orchidaceae).

Чараўнік зеленакветкавы
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Аднадольныя Парадак:  Спаржакветныя Сямейства:  Архідныя Падсямейства:  Orchidoideae Трыба:  Orchideae Род:  Чараўнік Від:  Чараўнік зеленакветкавы
Міжнародная навуковая назва
Platanthera chlorantha (Cust.) Reichenb., 1828
Сінонімы
Gymnadenia chlorantha (Custer) Ambrosi Habenaria chlorantha (Custer) Bab. Habenaria montana (F.W.Schmidt) T.Durand & Schinz Orchis chlorantha Custer Orchis montana F.W.Schmidt Orchis virescens Zollik. ex Gaud.
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы NCBI   59353 EOL   1134438 IPNI   651693 TPL   kew-157076

Батанічнае апісанне

Батанічная ілюстрацыя з кнігі О. В. Тамэ «Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz», 1885

Шматгадовая травяністая расліна з 2 прадаўгавата-яйкападобнымі клубнямі і прамым голым сцяблом вышынёй 30—60 см^[2].

У ніжняй частцы сцябла 2 буйныя (даўжынёй 8—18 см), прадаўгавата-адваротнаяйкападобныя або эліптычныя, голыя глянцавыя лісты, звужаныя ў крылатыя чаранкі; вышэй іх — 1—3 дробныя ланцэтныя лісцікі^[2].

Кветкі зеленавата-белыя, амаль без паху, сабраны ў рыхлае, шматкветкавае, цыліндрычнае коласападобнае суквецце даўжынёй 6—25 см. Губа суцэльная, лінейная; шпорац на канцы булавападобны^[2].

Плод — сухая каробачка.

Пашырэнне

Сярэднееўрапейскі прэбарэальны рэліктавы від. Агульнае распаўсюджванне: Скандынавія і Атлантычнае ўзбярэжжа Еўропы, Цэнтральная і Усходняя Еўропа, заходняе Міжземнамор’е, Балканы і Малая Азія, Закаўказзе^[2].

У Беларусі знаходзіцца ў асобных лакалітэтах і астраўных участках росту на паўночнай і паўночна-ўсходняй мяжы арэала. Месцы росту: шыракалістыя і хвойна-шыракалістыя лясы. Расце асобнымі экземплярамі або невялікімі групамі.

У Расіі распаўсюджана ў еўрапейскай часткі Расіі (Ладажска-Ільменскі, Верхне-Волжскі, Волжска-Данскі раёны^[2]) і на Каўказе (Перадкаўказзе і Дагестан^[2]).

Расце па лісцяных і змяшаных лясах, хмызняках (у Крыме і на Каўказе асабліва часта ў букавых лясах^[2]).

Асаблівасці біялогіі

Цвіце ў чэрвені-ліпені (па іншых дадзеных, у маі — чэрвені ^[2]), пладаносіць у жніўні. Размнажэнне насеннае.

Выкарыстанне

Дэкаратыўная і лекавая расліна.

Клубні чараўніка зеленакветкавага, як і клубні ятрышнікаў, ужываюцца ў медыцыне пад імем «салепу»^[2].

Вырошчванне ў культуры

У ГБС  (руск.) вегетуе з кастрычніка па верасень. Цвіце ў чэрвені. Не плоданасіць^[3].

Адрозненні ў форме кветак. Злева направа: чараўнік двухлісты (Platanthera bifolia), чараўнік гібрыдны, чараўнік зеленакветкавы

Міжродавыя гібрыды

• Pseudanthera ×breadalbanensis McKean (Platanthera chlorantha (Custer) Rchb. × Pseudorchis albida (L.) Á.Löve & D.Löve)
• ×Rhizanthera martysiensis Balayer (Dactylorhiza fuchsii (Druce) Soó × Platanthera chlorantha (Custer) Rchb.)
• ×Orchiplatanthera andreasii Kümpel (Orchis pallens L. × Platanthera chlorantha Cust. ex Rchb.)

Таксанамія

Таксанамічнае становішча

Від Чараўнік зеленакветкавы ўваходзіць у род Чараўнік (Platanthera) сямейства Архідных (Orchidaceae).

яшчэ 5 трыб

яшчэ ≈120 відаў

падсямейства Архідныя

род Чараўнік

сямейства Архідныя

трыба Архідныя, ці Ятрышнікавыя (Orchideae)

від Чараўнік зеленакветкавы

яшчэ 4 падсямействы (згодна Сістэме APG II)

яшчэ больш 30 родаў

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 99. — 160 с. — 2 350 экз.
2. Невский С. А. Род 339. Любка — Platanthera // Флора СССР / Ботанич. ин-т Акад. наук СССР; Гл. ред.и ред.четвёртого тома акад. В. Л. Комаров. — Л.: Изд-во Академии наук СССР, 1935. — Т. IV. — С. 658—659.
3. А. К. Скворцов, Н. В. Трулевич, 3. Р. Алфёрова, Н. С. Алянская, В. Н. Ворошилов, В. М. Двораковская, С. А. Курганская, В. П. Сурова, Н. И. Фомичёва, А. Е. Холдеева. Интродукция растений природной флоры СССР. Справочник.. — М.: Наука, 1979.