Альберт фон Шаміса

Запыт «Шаміса» перанакіроўваецца сюды; гл. таксама іншыя значэнні.

Адэльберт фон Шаміса (Adelbert von Chamisso; 30 студзеня 1781, Шампань, Францыя — 21 жніўня 1838) — нямецкі пісьменнік, вучоны-прыродазнавец.

Альберт фон Шаміса
ням.: Adelbert von Chamisso фр.: Louis Charles Adélaïde de Chamissot de Boncourt
Дата нараджэння	30 студзеня 1781(1781-01-30)[1][2][…]
Месца нараджэння	фамільны замак Банкур, Шампань, Францыя
Дата смерці	21 жніўня 1838(1838-08-21)[1][2][…] (57 гадоў)
Месца смерці	Берлін
Месца пахавання	Friedhof III der Gemeinde Jerusalems- und Neue Kirche[d]
Грамадзянства	Каралеўства Францыя[3]  Каралеўства Прусія
Бацька	Louis Marie de Chamisso de Boncourt[d]
Маці	Marie Anne Gargam[d]
Жонка	Antonie Piaste[d]
Дзеці	Max de Chamisso de Boncourt[d], Ernst Chamisso de Boncourt[d], Hermann Freimund von Chamisso[d], Adolph von Chamisso[d] і Louise von Chamisso[d]
Род дзейнасці	батанік, паэт, птэрыдолаг, брыёлаг, пісьменнік, натураліст, заолаг, падарожнік-даследчык, куратар, батанічны калекцыянер, афіцэр
Навуковая сфера	Батаніка
Месца працы	Берлінскі батанічны сад
Альма-матар	HU Berlin Французская гімназія ў Берліне[d]
Член у	Пруская акадэмія навук Леапальдзіна
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сістэматык жывой прыроды
Аўтар найменняў шэрага батанічных таксонаў. У батанічнай (бінарнай) наменклатуры гэтыя назвы дапаўняюцца скарачэннем «Cham.». Спіс такіх таксонаў на сайце IPNI Персанальная старонка на сайце IPNI Старонка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы

Біяграфічныя звесткі

У 1812—15 вывучаў медыцыну, батаніку, заалогію ў Берлінскім універсітэце. У 1815—18 як натураліст прыняў удзел у расійскай кругасветнай экспедыцыі.

Творчасць

У фантастычнай аповесці «Незвычайная гісторью Петэра Шлеміля» (1814) выказаны рамантычны пратэст супраць адчужанасці асобы ў несправядлівым грамадстве і згубнага ўплыву золата на чалавечы лёс. Паэзія А. фон Шаміса вызначаецца дэмакратычнай накіраванасцю (вершы «Замак Банкур», «Інвалід у вар’яцкім доме»), простай і эмацыянальна выразнай формай, блізкай да традыцыі нямецкай народнай песні (лірычны цыкл «Песні і абразкі жыцця», 1830; цыкл балад «Нямецкія народныя паданні», 1838). Тэма вызваленчай барацьбы, вобразы грэчаскіх, іспанскіх, рускіх, польскіх патрыётаў у цыклах «Вандраванні» (1830), «Выгааннікі» (1831). Перакладаў з французскай, іспанскай, дацкай, рускай моў. Яго лірычны цыкл «Каханне і жыццё жанчыны» (1830) паклаў на музыку Р. Шуман.

Аўтар кнігі «Падарожжа вакол свету на караблі „Рурык“» (1834—36).

Беларускія пераклады

Асобныя вершы на беларускую мову пераклалі Аляксей Зарыцкі, Уладзімір Папковіч^[4], Лявон Баршчэўскі^[5].

• у кн.: Закаханы вандроўнік: Паэзія нямецкага рамантызму. Мн., 1989.

Зноскі

1. Михайлов А. В. Шамиссо // Краткая литературная энциклопедия — М.: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 8.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q4239850'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a>
2. Chamisso, Adelbert von // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm — 11 — New York, Cambridge, England: University Press, 1911. — Vol. 5. — P. 825–826.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q867541'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q20537021'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5607942'></a>
3. Babelio — 2007.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2877812'></a>
4. Галасы з-за небакраю: анталогія паэзіі свету ў беларускіх перакладах ХХ ст. Склад. М. Скобла. — Мн.: Лімарыус 2008. — 896 с.
5. І боль, і прыгажосць…: выбраныя творы паэтаў Еўропы і Амерыкі ў перакладах Лявона Баршчэўскага. — Мінск : Зміцер Колас, 2016. — 452, [1] с. — (Бібліятэка Саюза беларускіх пісьменнікаў «Кнігарня пісьменніка»; вып. 73).