Шарль Эрміт

Шарль Эрмі́т (фр.: Charles Hermite; 24 снежня 1822, Дзьёз, Францыя — 14 студзеня 1901, Парыж) — французскі матэматык, прызнаны лідар матэматыкаў Францыі ў другой палове XIX стагоддзя. Член Парыжскай акадэміі навук з 1856 года. Член Лонданскага Каралеўскага таварыства (1873), замежны ганаровы член Пецярбургскай Акадэміі навук (1895). Узнагароджаны ордэнам Ганаровага легіёна (1892).

Шарль Эрміт
фр.: Charles Hermite[1]
Дата нараджэння	24 снежня 1822(1822-12-24)[2][3][…]
Месца нараджэння	Dieuze[d], canton of Dieuze[d], Шато-Сален[d], дэпартамент Мозель, Латарынгія[d], Францыя[4][5]
Дата смерці	14 студзеня 1901(1901-01-14)[2][6][…] (78 гадоў)
Месца смерці	Парыж, Францыя[4][5]
Месца пахавання	могілкі Манпарнас
Грамадзянства	Францыя[1]
Род дзейнасці	матэматык, выкладчык універсітэта, senior lecturer, прафесар універсітэта, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	алгебра, тэорыя лікаў, матэматыка[1], матэматычны аналіз, quadratic form[d][7], orthogonal polynomials[d][7] і elliptic function[d][7]
Месца працы	Вышэйшая нармальная школа[d][8] Парыжскі ўніверсітэт[9] Вышэйшая політэхнічная школа[d][8]
Навуковая ступень	бакалаўрыят[d][9] (1 ліпеня 1847) і бакалаўр навук[d] (9 мая 1848)
Альма-матар	ліцэй Генрыха IV[d] Ліцэй Людовіка Вялікага[d] (1841)[9] Вышэйшая політэхнічная школа[d] (1842)[9]
Вядомыя вучні	Jules Tannery[d] і Mijalko Ciric[d][10]
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства[9] Парыжскае філаматычнае таварыства[d] Французская акадэмія навук[9] Пецярбургская акадэмія навук Шведская каралеўская акадэмія навук Ліга французскай айчыны[d] Венгерская акадэмія навук Акадэмія Станіслава[d][11] Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Нацыянальная акадэмія дэі Лінчэі Расійская акадэмія навук Пруская акадэмія навук Нацыянальная акадэмія навук Італіі[d] Эдынбургскае каралеўскае таварыства[9] Нідэрландская каралеўская акадэмія навук Турынская акадэмія навук[d][5]
Узнагароды	замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (27 лістапада 1873)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Наведваў каледж Генрыха IV, з 1841 г. вучыўся ў ліцэі Людовіка Вялікага. З 1842 па 1845 г. вучыўся ў парыжскай Політэхнічнай школе. Абараніўшы дысертацыю, становіцца (1869) прафесарам Політэхнічнай школы, дзе выкладаў да 1876 года. У 1869-1897 гадах — прафесар Парыжскага факультэта навук, выкладаў таксама ў Нармальнай школе.

Асноўныя работы прысвечаны тэорыі лікаў, тэорыі квадратычных форм, тэорыі інварыянтаў, артаганальных мнагачленаў, эліптычных функцый і алгебры. Даследаваў клас артаганальных мнагачленаў (мнагачлен Эрміта). Зрабіў уклад у тэорыю алгебраічных формаў і іх інварыянтаў, у тым ліку ў тэорыю прадстаўлення цэлых лікаў алгебраічнымі формамі і іншыя прыкладанні да тэорыі лікаў. У ходзе гэтых работ адкрыў асаблівыя білінейныя формы (форма Эрміта). Эрміт паказаў, што лік e (аснова натуральнага лагарыфма) з'яўляецца трансцэндэнтным (1873).

Вядома праца Эрміта «Аб рашэнні ўраўнення пятай ступені» (Sur la rsolution de l`quatia du cinquime degr, 1858)^[12].

Найбольш вядомы яго вучань Анры Пуанкарэ.

Зноскі

1. Эрмит, Шарль // Малая советская энциклопедия / под ред. Н. Л. Мещеряков — 2 — Советская энциклопедия, 1936.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q87326977'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1768199'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q66386517'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1228391'></a>
2. MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473'></a>
3. Charles Hermite // Léonore database — ministère de la Culture. Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2886420'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q384602'></a>
4. Эрмит Шарль // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
5. www.accademiadellescienze.it Праверана 1 снежня 2020.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q107212659'></a>
6. Ch. Hermite // KNAW Past Members Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q21491701'></a>
7. Národní autority České republiky Праверана 19 мая 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
8. Annuaire prosopographique : la France savante / пад рэд. B. Delmas, R. Mathis — 2009.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q673718'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2926731'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q55740543'></a>
9. MacTutor History of Mathematics archive — 1994.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473'></a>
10. Матэматычная генеалогія — 1997.

    <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984'></a>
11. https://www.academie-stanislas.org/wp-content/uploads/2023/02/hermite-1.pdf
12. Эрмит Шарль (руск.)