Шэлдан Лі Глэшау

Шэлдан Лі Глэшау (англ.: Sheldon Lee Glashow; нар. 5 снежня 1932, Нью-Ёрк) — амерыканскі фізік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы (1979) (сумесна з Абдусам Саламам і Стывенам Вайнбергам).

Шэлдан Глэшау
англ.: Sheldon Lee Glashow
Дата нараджэння	5 снежня 1932(1932-12-05)[1][2][…] (92 гады)
Месца нараджэння	Нью-Ёрк, штат Нью-Ёрк
Грамадзянства	ЗША[3]
Род дзейнасці	фізік, навуковец, фізік-тэарэтык, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	тэарэтычная фізіка[4], Электраслабае ўзаемадзеянне[4], фізіка элементарных часціц[4] і field theory[d][5]
Месца працы	Гарвардскі ўніверсітэт Бостанскі ўніверсітэт Каліфарнійскі ўніверсітэт у Берклі
Альма-матар	Гарвардскі ўніверсітэт[6] Карнельскі ўніверсітэт Старэйшая школа (Бронкс) з паглыбленым вывучэннем навук[d] Бостанскі ўніверсітэт
Навуковы кіраўнік	Джуліян Швінгер
Член у	Нацыянальная акадэмія дэі Лінчэі Нацыянальная акадэмія навук ЗША Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Расійская акадэмія навук Амерыканскае філасофскае таварыства[6] Амерыканская асацыяцыя садзейнічання развіццю навукі[6] Амерыканскае фізічнае таварыства[6]
Узнагароды	прэмія ў вобласці фізікі часціц і фізікі высокіх энергій[d] (2011) прэмія памяці Роберта Опенгеймера[d] (1977) ганаровы доктар Універсітэта імя Бар-Ілана[d] прэмія памяці Рыхтмаера[d] (1994) honorary doctor of Yeshiva University[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Нарадзіўся ў Нью-Ёрку ў сям’і Люіса Глухоўскага і Бэлы Рубін, ураджэнцаў Бабруйска, якія заснавалі ў Нью-Ёрку кантору па рамонце водаправода. Скончыў Карнельскі ўніверсітэт (1954); магістр (1955). Пад кіраўніцтвам будучага Нобелеўскага лаўрэата Джуліяна Швінгера выканаў і абараніў доктарскую дысертацыю на тэму «вектарны мезон ў распадзе элементарных часціц» (1959) ў Гарвардскім універсітэце. Прафесар Стэнфардскага ўніверсітэта (1961—1962), Каліфарнійскага універсітэта ў Берклі (1962—1966) і Гарвардскага (з 1966 г.) універсітэтаў.

Працаваў у галіне тэорыі элементарных часціц. Значная частка работ Глэшау прысвечана праблеме аб’яднання ўсіх тыпаў узаемадзеянняў, назіраных у прыродзе (моцнага, слабога, электрамагнітнага і гравітацыйнага). Выкарыстаная ім так званая калібравальная сіметрыя, дазволіла распрацаваць тэорыю аб’яднання электрамагнетызму і слабога ўзаемадзеяння (электраслабога ўзаемадзеяння) і прадказаць наяўнасць слабых нейтральных токаў паміж элементарнымі часціцамі. Гэты ўклад вучонага быў ацэнены Нобелеўскім камітэтам, і яму была прысуджана Нобелеўская прэмія.

Глэшау таксама ўнёс істотны ўклад у разуменне моцнага ўзаемадзеяння элементарных часціц, увёўшы ва ўжытак чацвёрты (зачараваны) тып кваркаў. (Першыя тры тыпы кваркаў — верхнія, ніжнія і дзіўныя — былі прапанаваны ў 1963 г. фізікамі Мюрэем Гел-Манам і Джорджам Цвейгам). Такім чынам, прадбачанне навукоўцаў атрымала эксперыментальнае пацверджанне. Апрацаваўшы вынікі выбуху звышновай зоркі, Глэшау паведаміў у 1987 г. аб сваіх больш нізкіх ацэнках масы нейтрына.

У 1960 годзе стварыў тэорыю электраслабога ўзаемадзеяння, заснаваную на ідэях калібровачнай сіметрыі. За ўклад у тэорыю слабых і электрамагнітных узаемадзеянняў паміж элементарнымі часціцамі удастоены Нобелеўскай прэміі па фізіцы (1979, разам з Абдусам Саламам і Стывенам Вайнбергам).

Шэлдан Глэшау быў удастоены медаля Роберта Опенгеймера Універсітэта Маямі (1977) і медалі Джорджа Ледлі Гарвардскага універсітэта (1978). Абраны членам Амерыканскага фізічнага таварыства, Амерыканскай акадэміі навук і мастацтваў, Нацыянальнай акадэміі навук ЗША.

Зноскі

1. Sheldon Lee Glashow // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
2. Sheldon L. Glashow // ISFDB — 1995. Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2629164'></a>
3. NNDB — 2002.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513'></a>
4. Národní autority České republiky Праверана 7 лістапада 2022.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
5. Národní autority České republiky Праверана 7 лістапада 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
6. NNDB — 2002.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513'></a>