Эліяс Джэймс Коры

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Коры.

Эліяс Джэймс Ко́ры ( англ.: Elias James Corey; нар. 12 ліпеня 1928(1928-07-12)^[1][2][…], Мэцьюэн^[d], Масачусетс^[3][4][…]) — амерыканскі хімік-арганік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па хіміі (1990).

Эліяс Джэймс Коры
англ.: Elias James Corey
Дата нараджэння	12 ліпеня 1928(1928-07-12)[1][2][…] (97 гадоў)
Месца нараджэння	Мэцьюэн[d], акруга Эсэкс[d], Масачусетс, ЗША[3][4][…]
Грамадзянства	ЗША[5][6]
Род дзейнасці	хімік, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	хімія
Месца працы	Гарвардскі ўніверсітэт Ілінойскі ўніверсітэт ва Урбане і Шампейне Гарвардскі ўніверсітэт[7]
Альма-матар	Масачусецкі тэхналагічны інстытут (1951)
Навуковы кіраўнік	John C. Sheehan[d][8]
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Нацыянальная акадэмія навук ЗША[9] Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Амерыканская асацыяцыя садзейнічання развіццю навукі[9]
Узнагароды	прэмія Уіларда Гібса[d] (1984) прэмія Амерыканскага хімічнага таварыства ў галіне чыстай хіміі[d] (1960) Узнагарода Амерыканскага хімічнага таварыства за працу ў галіне сінтэтычнай арганічнай хіміі[d] (1971) прэмія Вольфа па хіміі (1986) прэмія Нацыянальнай акадэміі навук ЗША ў галіне хімічных навук[d] (2002) медаль Прыстлі[d] (2004) медаль Франкліна[d] (1978) Прэмія Японіі[d] (1989) Rosenstiel Award[d] (1980) прэмія імя Артура Коўпа[d] (1976) ганаровы доктар Універсітэта Алікантэ[d] Dickson Prize in Science[d] (1974) Прэмія стагоддзя[d] (1970) замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (14 мая 1998) Linus Pauling Award[d] (1973) Ernest Guenther Award[d] (1968) грант Гугенхайма (1956) грант Гугенхайма (1968) Chemical Pioneer Award[d] (1981) Roger Adams Award in Organic Chemistry[d] (1993) Paracelsus Prize[d] (1984) Tetrahedron Prize[d] (1983) Robert Robinson Award[d] (1988) Sir Derek Barton Gold medal[d] (2014) William H. Nichols Medal[d] (1977) Remsen Award[d] (1974)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Скончыў Масачусецкі тэхналагічны інстытут (1950). З 1954 года працуе ў Гарвардскім універсітэце, з 1959 года прафесар.

Навуковыя працы па тэорыі і методыцы арганічнага сінтэзу. Распрацаваў прынцыпы рэтрасінтэзнага аналізу і простыя агульныя метады атрымання складаных біялагічна актыўных рэчываў. Сінтэзаваў гіберэлавую кіслату.

Ацэнкі

Дзейнасць Эліяса Коры атрымала высокую ацэнку з боку навуковай супольнасці. Ён быў узнагароджаны медалём Франкліна (англ.: Franklin medal) у 1978 годзе, атрымаў прэмію Вольфа па хіміі (1986), прэмію Японіі (1989), Нобелеўскую прэмію па хіміі (1990) і медаль Прыстлі (2004).

Дачыненні з Беларуссю

19 жніўня 2025 года падпісаў зварот дваццаці двух нобелеўскіх лаўрэатаў да прэзідэнта ЗША Дональда Трампа з просьбай дамагчыся вызвалення каля 1300 беларускіх палітвязняў^[10].

Спіс кніг

• E. J. Corey, X.-M. Cheng The logic of chemical synthesis. — Wiley-Interscience, 1995. — 464 p. — ISBN 0-471-11594-0
• E. J. Corey, L. Kürti, B. Czakó Molecules and Medicine. — Wiley, 2007. — 272 p. — ISBN 0470227494
• J. J. Li, E. J. Corey Name Reactions of Functional Group Transformations. — Wiley, 2007. — 768 p. — ISBN 978-0-471-74868-7

Зноскі

1. Usselman M. C. Elias James Corey // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
2. Elias James Corey // Brockhaus Enzyklopädie

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
3. http://www.uwec.edu/lewisd/retrosynthesis.pdf
4. http://pubs.acs.org/cen/coverstory/8213/8213ejcorey.html
5. http://www.nndb.com/org/290/000161804/
6. Usselman M. C. Elias James Corey // Encyclopædia Britannica

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
7. Montenegro A. ORCID Public Data File 2023 — 2023. — doi:10.23640/07243.24204912.V1 Праверана 10 лістапада 2023.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q123508386'></a>
8. Матэматычная генеалогія — 1997.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984'></a>
9. NNDB — 2002.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513'></a>
10. Нобелеўскія лаўрэаты папрасілі Трампа дамагчыся вызвалення беларускіх палітвязняў  (бел.). Наша Ніва (20 жніўня 2025). Праверана 20 жніўня 2025.