Прамянёвапёрыя рыбы

Прамянёвапёрыя рыбы (Actinopterygii) — клас рыб з надкласа касцявых рыб^[1][2]. Пераважная большасць вядомых сучасных відаў рыб (звыш 30 000 або каля 95 %) адносяцца да прамянёвапёрых.

Прамянёвапёрыя рыбы
Акунь звычайны (Perca fluviatilis)
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Жывёлы Падцарства:  Эўметазоі Без рангу:  Двухбакова-сіметрычныя Без рангу:  Другаснаротыя Тып:  Хордавыя Падтып:  Пазваночныя Інфратып:  Сківічнаротыя Клада:  Рыбы Надклас:  Касцявыя рыбы Клас:  Прамянёвапёрыя рыбы
Міжнародная навуковая назва
Actinopterygii Klein, 1885
Падкласы і інфракласы
Храстковыя ганоіды (Chondrostei) Neopterygii Касцявыя ганоіды (Holostei) Касцістыя рыбы (Teleostei)
Геахраналогія млн. гадоў Перыяд Эра Эон 2,588 Чац-ны Ка Ф а н е р а з о й 23,03 Неаген 65,5 Палеаген 145,5 Мел М е з а з о й 199,6 Юра 251 Трыяс 299 Перм П а л е а з о й 359,2 Карбон 416 Дэвон 443,7 Сілур 488,3 Ардовік 542 Кембрый 4570 Дакембрый ◄ Наш час ◄ Мел-палеагенавае выміранне ◄ Трыясавае выміранне ◄ Масавае пермскае выміранне ◄ Дэвонскае выміранне ◄ Ардовік-сілурскае выміранне ◄ Кембрыйскі выбух
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   161061 NCBI   7898 EOL   1905 FW   266403

Апісанне

Маюць разначтайную форму цела. Унутраных ноздраў няма, дзве пары вонкавых насавых адтулін знаходзяцца блізка адна ад другой у выразцы на насавой косці. Арбіты вачэй вялікія, маюць пярэднебакавое становішча. Шчэлепная накрыўка добра развітая. Сківічная дуга рухома сучляняецца з чэрапам.

Шкілет рыб з’яўляецца апорай для прымацавання мышц і аховай для ўнутраных органаў. Парныя плаўнікі не маюць мясістай асновы і падтрымліваюцца радыяльнымі элементамі, непарныя складаюцца з асобных радыялій, якія не здіваюцца ў базальныя пласцінкі. Спінны плаўнік звычайна адзін, але бывае два-тры і больш. Форма хваставога плаўніка вар'іруе ад гетэрацэркальнай да гомацэркальнай.

Шкілет касцістых рыб складаецца са шкілета галавы — чэрапа, пазваночніка, шкілета парных і няпарных плаўнікоў (плаўніковых прамянёў) і іх паясоў. Апорай для касцей грудных плаўнікоў служыць плечавы пояс, які складаецца з лапатак і каракоідаў, а для брушных плаўнікоў — тазавы пояс. Чэрап мае два аддзелы: мазгавы і вісцэральны. Косці мазгавога аддзела ахоўваюць галаўны мозг рыбы. Вісцэральны аддзел чэрапа мае верхнія і рухомыя ніжнія сківіцы. З дапамогай сківіц рыбы хапаюць і ўтрымліваюць здабычу. З чэрапам нерухома зрастаецца пазваночнік. Ён утвораны шматлікімі рухома злучанымі пазванкамі. У тулаўным аддзеле да пазванкоў прымацаваны рэбры, якія ахоўваюць унутраныя органы. У хваставым аддзеле пазваночніка рэбраў няма.

Храстковыя ганоіды захавалі многія старажытныя адзнакі: ёсць хорда, чэрап у значнай ступені храстковы, адсутнічаюць целы пазванкоў.

Тулава ў найбольш прымітыўных, старажытных груп рыб пакрыта рамбічнай ганоіднай луской, у эвалюцыйна больш развітых — костнай ганоіднай ці ктэноіднай, або ўвогуле без лускі.