Будынак гасцініцы «Мачыз»

Дом па вуліцы Інтэрнацыянальнай, 9 — будынак у Мінску, размешчаны ў Верхнім Горадзе, на рагу з вуліцай Камсамольскай (№ 17).

Славутасць
Будынак гасцініцы «Мачыз»
Дом № 9/17
53°54′06″ пн. ш. 27°33′13″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
Горад	Мінск
Архітэктурны стыль	эклектыка
Архітэктар	Дзмітрый Валяр’янавіч Знабішын
Дата пабудовы	XIX стагоддзе
Статус	Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 711Е000001шыфр 711Е000001
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Праект 1886 года.

Гасцініца «Мачыз» (злева) у канцы XIX ст.

Дом у сярэдзіне XX ст.

Дом у сярэдзіне XX ст.

У XIX стагоддзі на гэтым зямельным пляцы на рагу вуліц Праабражэнскай і Багадзельнай існавала драўляная забудова, якая была знішчана падчас вялікага пажару 1881 года^[1].

У 1886 годзе ўладальнік пляца мешчанін Гірш Мачыз звярнуўся ў Мінскую гарадскую ўправу за дазволам на будаўніцтва новага мураванага двухпавярховага дома. Гэты праект быў зацверджаны гарадскімі ўладамі і амаль цалкам рэалізаваны^[1]. Аўтар праекта архітэктар Д. В. Знабішын^[2].

Галоўны фасад будынка выходзіў на Праабражэнскую вуліцу і быў завершаны фігурным атыкам. З боку вуліцы Багадзельнай дом меў вялікі мезанін з трохвугольным франтонам. Сіметрычнае рашэнне фасадаў было падкрэслена балконамі на другім паверсе, а таксама дзвярнымі і аконнымі праёмамі^[1].

Паводле інвентарызацыі 1910 года ўвесь першы паверх займалі гандлёвыя ўстановы, у тым ліку аптэкарская, мануфактурная, шпалерная, галантарэйная, ювелірная і канцылярскіх тавараў крамы, а таксама бакалейная і лаўка, дзе гандлявалі сельтэрскай вадой^[ru]. Другі паверх і мезанін займала гасцініца «Марсель» альбо «Мачыз»^[1] С. Махліна^[3], у якой налічвалася 19 нумароў^[1].

У 1920 гады гэты будынак быў нацыяналізаваны. У гады Вялікай Айчыннай вайны былы дом Мачыза не пацярпеў^[1].

Пасля вайны адбылася грунтоўная рэканструкцыя гэтага будынка. У выніку якой надбудаваны трэці паверх, адначасова быў цалкам знішчаны першапачатковы архітэктурны дэкор фасадаў, а ўнутраныя памяшканні перабудаваны пад жылыя кватэры^[1].

У савецкія часы на першым паверсе размяшчаўся рэстаран 1-га разраду «Світанак» (руск.: Заря). Пазней у ім размяшчалася культасветвучылішча^[4].

Архітэктура

Фасад па вул. Камсамольскай

Трохпавярховы, Г-падобны ў плане будынак, накрыты вальмавым дахам. Фасады вырашаны плоскасна і строга. Аконныя праёмы на 1-м паверсе прамавугольныя, на 2-м — лучковыя. Несіметрычна на фасадах размешчаны маленькія балконы^[4].

Зноскі

1. ІНТЭРНАЦЫЯНАЛЬНАЯ БУДЫНАК № 9 ДОМ ЧЫЗА (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 24 студзеня 2025. Праверана 27 снежня 2019.
2. Барановский Г. В. Юбилейный сборник сведений о деятельности бывших воспитанников Института гражданских инженеров (Строительного училища) 1842—1892. С. 127
3. Старый город вчера и сегодня Архівавана 1 жніўня 2017.
4. Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1988. — Мінск. — 333 с.: іл. — ISBN 5-85700-006-8.