Міхаіл Васілевіч Петрашэўскі

Міхаіл Васілевіч Петрашэўскі (Буташэвіч-Петрашэўскі; 1 (13) лістапада 1821, Санкт-Пецярбург^[1] — 7 (19) снежня 1866, Мінусінск, Енісейская губерня^[d]) — дзеяч расійскага рэвалючыцнага руху, цэнтральная асоба гуртка «петрашэўцаў».

Міхаіл Васілевіч Петрашэўскі
Дата нараджэння	1 (13) лістапада 1821
Месца нараджэння	Санкт-Пецярбург, Расійская імперыя[1]
Дата смерці	7 (19) снежня 1866 (45 гадоў)
Месца смерці	Мінусінск, Мінусінская акруга[d], Енісейская губерня[d], Расійская імперыя
Грамадзянства	Расійская імперыя
Бацька	Q44155484?
Род дзейнасці	мовазнавец, перакладчык, журналіст, палітык
Альма-матар	юрыдычны факультэт СПбДУ Імператарскі Царскасельскі ліцэй[d]
Член у	Petrashevsky Circle
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Сын урача, дваранін. Скончыў Царскасельскі ліцэй (1839) і юрыдычны факультэт Пецярбургскага ўніверсітэта (1841). Служыў перакладчыкам у міністэрстве замежных спраў. Рэдактар і аўтар большасці тэарэтычных артыкулаў кішэнных слоўніка замежных слоў (вып. 2, 1846), у якім прапагандаваліся дэмакратычныя і матэрыялістычныя ідэі, прынцыпы ўтапічнага сацыялізму. З 1844 года ў доме Петрашэўскага праходзілі сходы; з 1845 года яны зрабіліся штотыднёвымі («пятніцы») і атрымалі вядомасць сярод прагрэсіўнай грамадскасці. Удзельнікі «пятніц» карысталіся бібліятэкай Петрашэўскага, у якой былі сабраныя забароненыя кнігі па матэрыялістычнай філасофіі, утапічнага сацыялізму і гісторыі рэвалюцыйных рухаў. Петрашэўскі прызнаваў сябе прыхільнікам Ш. Фур’е, выступаў за дэмакратызацыю палітычнага ладу Расіі і вызваленне сялян з зямлёй. У канцы 1848 года ўдзельнічаў у нарадах, прысвечаных арганізацыі тайнага таварыства, быў прыхільнікам працяглай падрыхтоўкі народных мас да рэвалюцыйнай барацьбы.

У 1849 годзе арыштаваны, асуджаны да расстрэлу, заменены бестэрміновай катаргай, якую адбываў ва Усходняй Сібіры. З 1856 года ссыльны пасяленец, жыў у Іркуцку, арганізаваў газету «Амур» (1860). За выступы супраць самавольства мясцовых уладаў у лютым 1860 года высланы ў Мінусінскую акругу.