Пагадненне аб асацыяцыі з Еўрапейскім Саюзам

Пагадненне аб асацыяцыі з Еўрапейскім Саюзам (англ.: Association Agreement ці AA) - дагавор паміж Еўрапейскім Саюзам (ЕС) і дзяржавай - не сябрам ЕС, які стварае рамкі для супрацоўніцтва паміж імі. Да абласцей супрацоўніцтва звычайна адносяцца развіццё палітычных, гандлёвых, сацыяльных, культурных сувязяў і ўмацаванне бяспекі. Прававая базу такога пагаднення была створана па артыкуле №217 Дамовы аб функцыянаванні Еўрапейскага Саюза.

Тлумачэнне

Першапачаткова пагадненне аб асацыяцыі было ўключана ў Рымскі дагавор у ЕЭС як спосаб забеспячэння будучага супрацоўніцтва з Вялікабрытаніяй. Першымі краінамі, якія падпісалі пагадненне аб асацыяцыі з Еўрапейскім Супольніцтвам былі Грэцыя і Турцыя у 1960 годзе.

Звычайна ЕС заключае пагадненне аб асацыяцыі ў абмен на абавязацельства палітычных, эканамічных, гандлёвых або судовых рэформаў у краіне. Затое краіна-падпісант можа атрымаць безпадатковы доступ да некаторых ці нават ўсіх рынкаў ЕС, сельскагаспадарчых прадуктаў і г.д., а таксама фінансавую або тэхнічную дапамогу. Пагадненне аб асацыяцыі можа ўключаць у сябе пагадненне аб свабодным гандлі (FTA) паміж ЕС і трэцяй краінай.

Пагадненне аб асацыяцыі павінны ратыфікаваць усе краіны-члены ЕС.

У найноўшай гісторыі такія пагадненні былі падпісаны ў рамках двух палітык ЕС Працэсу стабілізацыі і асацыяцыі (SAA) і Еўрапейскай палітыкі суседства (ENP). Краіны Балканскага паўвострава ўдзельнічаюць у першай. Другая палітыка распаўсюджваецца на міжземнаморскія краіны і краіны Усходняй Еўропы (уключаючы Паўднёвы Каўказ), за выключэннем Расіі, што настойвае на стварэнні чатырох агульных прастор. Звычайна глыбіня супрацоўніцтва з краінамі, якія падпісалі пагадненне аб асацыяцыі, менш, чым з паўнапраўнымі членамі ЕС.

Увогуле еўрапейская палітыка суседства ўключае супрацоўніцтва з такімі краінамі як Азербайджан, Алжыр, Арменія, Беларусь, Грузія, Егіпет, Ізраіль, Іарданія, Ліван, Лівія, Марока, Малдова, Палесцінская аўтаномія, Расія, Сірыя , Туніс і Украіна.

Пагадненні ЕС з трэцімі краінамі

Пагадненне аб зоне свабоднага гандлю з ЕС.      Еўрапейскі Саюз      Пагадненне ў сіле      Пагадненне часова ўжываецца      Няма пагаднення

Дамовы з палажэннямі FTA

• Албанія SAA (2009)
• Алжыр AA (2005)
• Андора CU (1991)
• Егіпет AA (2004)
• Ісландыя EEA (1994)
• Ізраіль AA (2000)
• Іарданія AA (2002)
• Ліван AA (2006)
• Ліхтэнштэйн EEA (1994)
• Македонія SAA (2004)
• Марока AA (2000)
• Мексіка AA (2000)
• Нарвегія EEA (1994)
• Палесцінская аўтаномія AA (1997)
• Сан-Марына CU (2002)
• Паўднёвая Карэя FTA (2011)
• Паўднёва-Афрыканская Рэспубліка AA (2000)
• Туніс AA (1998)
• Турцыя CU (1996)
• Фарэрскія астравы, аўтаномная частка Даніі (1997)
• Чылі AA (2003)
• Чарнагорыя SAA (2010)
• Швейцарыя FTA (1973)

Працягваецца ратыфікацыя

• Боснія і Герцагавіна SAA (падпісана 2008)
• Грузія AA і DCFTA (падпісана 2014)
• Калумбія FTA (падпісана 2012)
• Малдова AA і DCFTA (падпісана 2014)
• Перу FTA (падпісана 2012)
• Сербія SAA (падпісана 2008)
• Сістэма цэнтральнаамерыканскіх інтэграцый AA з палажэннямі FTA (падпісана 2012)
• Украіна AA і DCFTA (абедзве парафіраваны у 2012, AA падпісана 21 сакавіка 2014, DCFTA падпісана 27 чэрвеня 2014 года, ратыфікавана 16 верасня Украінай і Еўрапарламентам^[1])

Працягваюцца перамовы

• Азербайджан AA
• Арменія AA
• Эквадор AA
• Індыя FTA
• Канада AA
• Меркасур AA
• Савет супрацоўніцтва краін арабскіх Персідскага заліва FTA
• Саудаўская Аравія FTA
• Сірыя AA

Зноскі

1. Вярхоўная Рада і Еўрапарламент ратыфікавалі Пагадненне аб асацыяцыі Украіны і Еўрасаюза(недаступная спасылка)