Санхурхада

Санхурхада (ісп.: Sanjurjada) — спроба дзяржаўнага перавароту ў Іспаніі ў жніўні 1932 года. Сваю назву падзея атрымала ад імя генерала Хасэ Санхурха, лідара змоўшчыкаў^[1].

Санхурхада
Санхурха і яго паплечнікі падчас суда па справе аб спробе дзяржаўнага перавароту.
Дата	10—11 жніўня 1932
Месца	Іспанія
Вынік	перамога ўрада
Праціўнікі
Другая Іспанская Рэспубліка Апазіцыя: • Звольненыя вайскоўцы; • Правыя рэспубліканцы; • Манархісты (карлісты і альфансісты)
Камандуючыя
Мануэль Асанья (прэм’ер-міністр) Хасэ Санхурха (кіраўнік паўстанцаў у Андалусіі) Эміліа Барэра (кіраўнік паўстанцаў у Мадрыдзе)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Напярэдадні

З падзеннем манархіі і ўсталяваннем рэспублікі ў шэрагах іспанскіх манархістаў вяліся размовы пра неабходнасць ўзброенага перавароту, каб аднавіць стары рэжым у краіне^[2]. Прыкметна, што першая сустрэча апазіцыянераў для абмеркавання магчымасці вяртання ранейшых парадкаў адбылася 14 красавіка 1931 года, у дзень змены ўлады^[3].

Да незадаволеных далучаецца генерал Хасэ Санхурха^[4]. З усталяваннем рэспублікі ён набыў папулярнасць^[5]. Хоць першапачаткова вайсковец падтрымліваў новую ўладу, але з часам змяніў свае погляды. Санхурха адкрыта выказваў незадаволенасць, што каштавала яму пасады кіраўніка грамадзянскай гвардыі^[4]. Вакол генерала аб’ядноўваюцца як манархісты, так і правыя рэспубліканцы, а таксама ваенныя, незадаволеныя рэформамі ў арміі і скарачэннямі вайсковых кадраў^[6]. Іншым фактарам незадаволенасці стала аграрная рэформа^[7].

Путч

8 жніўня 1932 года Санхурха сустракаецца са сваімі аднадумцамі ў Мадрыдзе. Змоўшчыкі дамовіліся выступіць супраць урада праз два дні^[4].

10 жніўня генерал пачынае паўстанне ў горадзе Севілья ў Андалусіі. Яго паплечнік з ліку манархістаў Эміліа Барэра ўзначаліў мяцежнікаў у сталіцы.

У Мадрыдзе да змоўшчыкаў далучаюцца звольненыя ўрадам Мануэля Асаньі вайскоўцы. Путчысты спрабавалі ўзяць штурмам будынак ваеннага міністэрства^[5], але іх атака была адбіта, а пазней улады цалкам падавілі сталічны бунт^[4].

Сілы пад асабістым камандаваннем Санхурха дамагліся больш значных вынікаў у сваёй справе. Паўстанне распаўсюджаваецца на горад Херэс-дэ-ла-Франтэра. Апазіцыянеры з Севільі і Херэса рухаюцца насустрач адзін аднаму і потым злучаюцца. Аднак Санхурха не атрымалася падняць супраць уладаў шырокія народныя масы і сілавікоў у іншых рэгіёнах Іспаніі. У прыватнасці, на бок паўстанцаў адмовіліся пераходзіць байцы грамадзянскай гвардыі, хоць мяцежны генерал быў раней іх камандзірам. Значна перашкодзіла путчу забастоўка севільскіх рабочых, якія былі лаяльны да левага ўрада Асаньі^[4][5].

Санхурха спрабуе бегчы ў Партугалію, але кіраўніка паўстання злавілі ва Уэльве^[4].

Наступствы

Каля двухсот удзельнікаў путчу паўсталі перад судом. Большасць з іх былі прысуджаны да турэмнага зняволення, а частка накіравалася ў ссылку^[4]. Некаторыя вызвалены за адсутнасцю складу злачынства^[8]. Іх канфіскаваная маёмасць пераразмяркоўвалася ў рамках аграрнай рэформы, супраць якой тыя выступалі^[7]. Сярод змоўшчыкаў толькі Санхурха быў прысуджаны да смяротнага пакарання, але ў 1933 годзе, калі пасаду старшыні ўрада (прэзідэнта) заняў Алехандра Лерус, яго прысуд быў заменены пажыццёвым зняволеннем, а затым ссылкай у Партугалію^[4].

У ліпені 1936 года, калі паўстанцы-нацыяналісты пачнуць новы путч супраць рэспубліканскага ўрада, Санхурха прапануюць стаць правадыром апазіцыі. Той вылецеў на самалёце з Партугаліі, але загінуў у авіякатастрофе.