Свята-Троіцкая царква (Бездзеж)

Царква Прасвятой Тройцы — помнік драўлянага дойлідства ў аграгарадку Бездзежы Драгічынскага раёна Брэсцкай вобласці.

Праваслаўны храм
Свята-Троіцкая царква
Сучасны выгляд царквы і званіцы
52°18′59,95″ пн. ш. 25°18′24,99″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
Аграгарадок	Бездзеж
Канфесія	Праваслаўе
Епархія	Брэсцкая і Кобрынская
Благачынне	Драгічынскае
Архітэктурны стыль	драўлянага дойлідства з элементамі барока
Дата пабудовы	1784 год
Статус	Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Г000186шыфр 113Г000186
Стан	дзейнічае
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Свята-Троіцкая царква.

Гісторыя

Царква пабудавана ў 1784 годзе з дрэва на падмурку ўніяцкай царквы 1-й паловы XVII ст. Паводле загада гродзенскага генерал-губернатара ў 1865 годзе перабудавана ў праваслаўны храм па праекце архітэктара Мсціслава Барташэўскага на вылучаную казной суму 1 000 рублёў^[1].

Царква разам з брамай-званіцай, звон якой быў адліты ў 1776 годзе, занесены ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей^[2].

Архітэктура

Брама-званіца ў 1915 годзе.

Брама-званіца. Фота не пазней 1950 года.

У аб’ёмна-прасторавай кампазіцыі храма і рашэнні галоўнага фасада спалучаюцца традыцыі мясцовага драўлянага дойлідства з уплывам мураванага будаўніцтва эпохі барока. Кампазіцыя будынка складаецца з двух прамавугольных у плане зрубаў рознай шырыні. Перад царквой — прамавугольная ў плане званіца-брама, накрытая двухсхільным дахам^[3].

Асноўны зруб і апсідны прыруб маюць аднолькавую вышыню і пакрыты агульным дахам, апяразаны карнізам з вялікім вынасам, які над апсідай пераходзіць у трохвугольныя застрэшкі. Двухсхільная кроквенная страха завяршаецца трыма вальмамі над апсідай і паўвальмай на галоўным фасадзе. Яго фланкіруюць дзве чацверыковыя вежы, завершаныя пукатымі гранёнымі купаламі з макаўкамі. Сцены вертыкальна ашаляваны, шчыты франтонаў запоўнены дэкаратыўнай шалёўкай з нашчыльнікамі. Прамавугольныя аконныя праёмы аздоблены разнымі ліштвамі. Уваход зроблены праз вялікі ганак з разнымі калонкамі і балясінамі^[3].

Інтэр’ер зальны, з чатырма слупамі ў сярэдзіне, над уваходам хоры; захаваліся абразы XVII—XVIII стст^[3]. Іканастас з разнымі царскімі варотамі выкананы ў 1872 годзе.

Брама-званіца

Перад царквой пастаўлена званіца-брама: два ярусы-чацверыкі пад двухсхільным дахам. Яны мацуюць «забраную ў слупы» канструкцыю, гарызантальна ашаляваны. Брама вырашана арачным праёмам. Верхні чацвярык званіцы мае невялікія здвоеныя праёмы на тарцах. Мастацкім рарытэтам з’яўляецца падпісны звон 1776 года.

У 2000-х гадах брама-званіца была перабудавана.

Абраз

• Уваскрасенне — Сашэсце ў пекла — абраз 2-й паловы XVII — пачатку XVIII ст. з царквы цяпер захоўваецца ў Нацыянальным мастацкім музеі Рэспублікі Беларусь.

Літаратура

• Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік / Беларус. Энцыкл.; Рэкал.: А. А. Воінаў і інш. — Мн.: БелЭн, 1993. — 620 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-85700-078-5.
• Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, [1984—1988].
• Бездзежская Троіцкая царква // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 2: Аршыца — Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 2. С. 373.
• Праваслаўныя храмы Беларусі: энцыклапедычны даведнік / А. М. Кулагін; [рэдакцыйны савет: Г. П. Пашкоў, Л. В. Календа]. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 2007. — 653 с. 2000 экз. ISBN 978-985-11-0389-4