Сцяпан Захаравіч Гаўрусёў

Сцяпан Захаравіч Гаўрусёў (10 мая 1931, в. Нова-Аляксандраўка, цяпер Дрыбінскі раён, Магілёўская вобласць — 12 сакавіка 1988, Мінск) — беларускі паэт, перакладчык^[1].

Сцяпан Гаўрусёў
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні	Сцяпан Захаравіч Гаўрусёў
Дата нараджэння	10 мая 1931(1931-05-10)
Месца нараджэння	Аляксандраўка, Чэрнеўскі сельсавет, Дрыбінскі раён, Беларусь
Дата смерці	12 сакавіка 1988(1988-03-12) (56 гадоў)
Месца смерці	Мінск, Беларуская ССР, СССР
Пахаванне	Чыжоўскія могілкі
Грамадзянства	Беларуская ССР
Альма-матар	Магілёўскае дашкольнае педагагічнае вучылішча (1951)
Месца працы	Звязда Беларусь
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	паэт , перакладчык
Гады творчасці	1948—1988
Кірунак	Сацыялістычны рэалізм
Жанр	Лірыка
Мова твораў	беларуская
Грамадская дзейнасць
Член у	Саюз пісьменнікаў СССР Саюз беларускіх пісьменнікаў
Прэміі	Літаратурная прэмія імя Аркадзя Куляшова (1987)

Біяграфія

Нарадзіўся 10 мая 1931 года ў вёсцы Нова-Аляксандраўка. З сялянскай сям'і. Скончыў у 1951 годзе Магілёўскае педагагічнае вучылішча. Служыў у Савецкай Арміі. У 1954—1957 гг. быў супрацоўнікам рэспубліканскай газеты «Звязда», у 1964—1965 гг. — рэдактарам выдавецтва «Беларусь».

Член Саюза пісьменнікаў СССР і Беларусі з 1955 года.

Памёр 12 сакавіка 1988 года ў Мінску. Пахаваны на Чыжоўскіх могілках Мінска^[2].

Творчасць

Дэбютаваў вершамі ў 1948 годзе^[1]. Аўтар зборнікаў паэзіі «Паходныя кастры» (1955)^[1], «На грэбнях хваль» (1959), «Шчодрасць» (1962), «Ураган» (1966), «Профіль веку» (1969), «Кляновыя лісты» (1971), «Пераклічка» (1973), «Клопат» (1976), «Водсветы» (1978), «Азарэнне» (1980), «Крона» (выбранае, 1981), «Пладаноснасць» (1986), «Званы нябёс» (1988). Выступаў у друку з рэцэнзіямі і літаратурна-крытычнымі артыкуламі.

Скразны матыў, які прагучаў у паэзіі Сцяпана Гаўрусёва ўзбуйнена і драматычна, як біяграфія цэлага пакалення, — памяць аб вайне («Я вырас пад гарматнымі стваламі»)^[1]. Трывога за мір на свеце, адказнасць за ўсё жывое на зямлі ў паэме «Профіль веку» (1967), вершах. Сярод іншых тэм — услаўленне ратнага і працоўнага подзвігу народа, стваральная місія сучасніка, апяванне хараства роднай прыроды (паэма «Штодзённы лістапад», 1959). Паэт адухаўляе, паэтызуе працу, сілу і прыгажосць чалавека. У яго многа любоўных вершаў, каханне ў якіх наіўнае, пакутнае, цнатлівае і далікатнае, але яно ўзвышае чалавека. Аўтар умее ўздымаць лірычную споведзь ад інтымных пачуццяў да сацыяльнага пафасу, ад канкрэтнага, рэальнага вобраза ўзвышацца да рамантычнага, метафарычнага. У душы рамантычнага героя яго паэзіі, «сонцапаклонніка», які жыве ў касмічнаўзбуйненых маштабах, — няспыннае змаганне дабра са злом. Але пры ўсёй манументальнасці гэта жывы, зямны чалавек. Характэрныя рысы паэзіі С. Гаўрусёва — прадметнасць, канкрэтная, пачуццёвая вобразнасць, гіпербалізаванасць, экспрэсіўнасць пачуццяў, спалучэнне страснай публіцыстыкі з лірычнай задушэўнасцю, інтанацыйная разнастайнасць, гарманічная традыцыйная форма верша^[3].

Перакладчыцкая дзейнасць

Пераклаў на беларускую мову шэраг твораў А. Твардоўскага, М. Ісакоўскага, М. Святлова, А. Пракоф’ева  (руск.), М. Дудзіна  (руск.), С. Нараўчатава  (руск.), Я. Райніса, Гафура Гуляма, Міртэміра  (узб.), Я. Судрабкална, І. Харыка, паэму «Ануш» А. Туманяна, «Маабіцкі сшытак  (руск.)» М. Джаліля (з А. Пысіным, 1975), асобныя вершы таджыкскіх, узбекскіх, азербайджанскіх і башкірскіх паэтаў^[1].

Бібліяграфія

• «Паходныя кастры» (1955)
• «На грэбнях хваль» (1959)
• «Шчодрасць» (1962)
• «Ураган» (1966)
• «Профіль веку» (1969)
• «Кляновыя лісты» (1971)
• «Пераклічка» (1973)
• «Клопат» (1976)
• «Водсветы» (1978)
• «Азарэнне» (1980)
• «Крона» (выбранае, 1981)
• «Пладаноснасць» (1986)
• «Званы нябёс» (1988).
• 3бор твораў. Т. 1—2. Мн., 1993—94.

Прэміі

Лаўрэат Літаратурнай прэміі СП БССР імя А. Куляшова (1987) за кнігу вершаў «Пладаноснасць».

Зноскі

1. Гаврук Юрка // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 133. — 737 с.
2. Гаўрусёў Сцяпан – Белліт  (бел.) (12 верасня 2023). Праверана 4 жніўня 2024.
3. І. Саламевіч (1997)