Тамаз Гамкрэлідзэ

Тама́з Валерыя́н Гамкрэлі́дзэ (груз. თამაზ ვალერიანის ძე გამყრელიძე; 23 кастрычніка 1929 г. — 10 лютага 2021 г.) — выбітны грузінскі мовазнавец, прэзідэнт Нацыянальнай акадэміі навук Грузіі ў 2005 — 2013 гг.

Тамаз Гамкрэлідзэ
თამაზ გამყრელიძე
Дата нараджэння	23 кастрычніка 1929(1929-10-23)[1]
Месца нараджэння	Кутаісі, Грузінская ССР, Закаўказская Савецкая Федэратыўная Сацыялістычная Рэспубліка, СССР
Дата смерці	10 лютага 2021(2021-02-10)[1] (91 год)
Месца смерці	Тбілісі, Грузія[2]
Грамадзянства	Літва
Род дзейнасці	мовазнавец, выкладчык універсітэта, палітык, Hittitologist
Навуковая сфера	мовазнаўства
Месца працы	Тбіліскі дзяржаўны ўніверсітэт
Навуковая ступень	доктар філалагічных навук
Навуковае званне	прафесар[d] акадэмік АН СССР[d] акадэмік РАН[d]
Альма-матар	Тбіліскі дзяржаўны ўніверсітэт
Навуковы кіраўнік	Igor M. Diakonoff[d]
Вядомы як	стваральнік армянскай гіпотэзы
Член у	Саксонская акадэмія навук[d] Аўстрыйская акадэмія навук Расійская акадэмія навук Акадэмія навук СССР Нацыянальная акадэмія навук ЗША Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Венгерская акадэмія навук Акадэмія навук Грузіі Еўрапейская акадэмія[3]
Прэміі
Узнагароды	Заслужаны дзеяч навукі Грузінскай ССР[d] Ivane Javakhishvili Award[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Нарадзіўся ў Кутаісі. Бацька быў рэпрэсіраваны ў 1937 г. Родны брат Рэваз Гамкрэлідзэ стаў вядомым матэматыкам. У 1952 г. скончыў Тбіліскі дзяржаўны ўніверсітэт, дзе атрымаў спецыяльнасць семіталогія. У 1956 г. абараніў дысертацыю «Праіндаеўрапейскія элементы хецкай мовы» і атрымаў ступень кандыдата філалагічных навук. У 1960 г. пасля абароны дысертацыі «Хецкая мова і тэорыя гартані» стаў доктарам філалагічных навук.

У 1964 г. узначаліў кафедру структурнай і прыкладной лінгвістыкі Тбіліскага дзяржаўнага ўніверсітэта. У 1973 — 2000 гг. кіраваў інстытутам усходазнаўства Акадэміі навук Грузіі. У 1984 — 1990 гг. — дэпутат Вярхоўнага Савета СССР. У 1990 — 1991 гг. — дэпутат Вярхоўнага Савета Грузіі. У 1992 — 2004 гг. тройчы выбіраўся ў парламент Грузіі. У 2005 — 2013 гг. — прэзідэнт Нацыянальнай акадэміі навук Грузіі.

Навуковыя погляды

Навуковыя працы Тамаза Гамкрэлідзэ прысвечаны пераважна тэорыі лінгвістыкі, тыпалогіі і гісторыі грузінскай мовы і індаеўрапейскіх моў. У 1972 — 1973 гг. Т. Гамкрэлідзэ і В. І. Іваноў прапанавалі перагляд фаналагічнай і марфаналагічнай сістэмы індаеўрапейскіх моў. На гэтай аснове ў 1984 г. яны выступілі з так званай армянскай гіпотэзай, якая лакалізавала прарадзіму індаеўрапейцаў на ўсходзе Анатоліі і ў Закаўказзі.

Зноскі

1. საქართველოს ბიოგრაფიული ლექსიკონი — 2001. Праверана 21 сакавіка 2018.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q58357743'></a>
2. Catalog of the German National Library Праверана 7 красавіка 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q23833686'></a>
3. www.ae-info.org

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q107213897'></a>