From Wikipedia, the free encyclopedia
Купо́н (англ.: label[1][2], coupon[3] або tab[4]) — частка марачнага аркуша, аддзеленая ад паштовых марак перфарацыяй або вузкім белым полем у беззубцовых марак. Купон не з'яўляецца знакам паштовай аплаты, не мае наміналу і слова «Пошта». Ён узнікае або праз спецыяльнае размяшчэнне марак у аркушы, або з мэтай паведамлення дадатковай інфармацыі ці дэкаратыўнага афармлення маркі. Купоны бываюць гарызантальныя (збоку), вертыкальныя (зверху або знізу) і прамежкавыя (пасярод марак).
Маюцца розныя версіі паходжання купона.
У адпаведнасці з першай, купоны з'явіліся для зручнасці падліку марак у прадажным марачным аркушы, колькасць якіх павінна была быць круглай. Калі па ўмовах друку (памер аркуша і памер маркі) гэтага не атрымлівалася, лішнія марачныя месцы займалі купоны. Напрыклад, калі на аркушы былі 42 асобнікі (6 × 7), друкавалі 40 марак і 2 купоны. Радзей купон атрымлівалі з паласы паперы (поля), што аддзяляла сектары ў тыпаграфскім аркушы, напрыклад, на марцы СССР з партрэтам А. С. Грыбаедава 1959 г. або праз дадатковую лінію перфарацыі на шырокім полі аркуша — на некаторых марках СССР серыі «25-годдзе першынцаў савецкай індустрыі» 1958 г.
Купон таксама часам адрываўся падчас праходжання паштовым адпраўленнем пошты (гашэння).
На купоне таксама размяшчаліся ўмовы дастаўкі карэспандэнцыі, напрыклад, дастаўляць або не дастаўляць у выхадныя і святочныя дні (своеасаблівая інструкцыя для паштальёнаў).
Купоны, якія выкарыстоўваліся для падліку марак у аркушы, першапачаткова былі пустымі — на іх адсутнічалі надпісы або малюнкі, але потым гэтыя месцы сталі выкарыстоўваць для нанясення розных знакаў, малюнкаў, тэкстаў службовага, рэкламнага або дэкаратыўнага характару. У сучаснасці аформлены купон з'яўляецца дадаткам да зместу малюнка або тэксту на паштовай марцы, з якой ён надрукаваны. Марачныя аркушы з купонамі друкуюцца ў многіх краінах.
Марка з асобным купонам захоўвае ўсе ўласцівасці знака паштовай аплаты, аднак у філатэлістычных калекцыях гэта жа марка з купонам ацэньваецца вышэй. Купон, аддзелены ад маркі, не мае ніякай каштоўнасці — ні намінальнай, ані філатэлістычнай.
Купоны дзяржаўнай пошты ў розны час у розных краінах выкарыстоўваліся для палітычнай і рэлігійнай прапаганды, размяшчэння паэтычных і празаічных тэкстаў, інфармацыі аб будучых падзеях, рэкламы і нават як латарэйныя білеты.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.