Suresnes

Suresnes ([sy.ˈʁɛn̪]) zo ur gumun c'hall e departamant Hauts-de-Seine e rannvro Île-de-France, war glann gleiz ar stêr Seine, 10 km diouzh kreiz Paris. E-kichen 130 kumun all emañ e Métropole du Grand Paris abaoe krouidigezh an ensavadur e 2016.

Suresnes
« Nul ne sort de Surenne, qui souvent n'y revienne »
An ti-kêr
48° 52' 16" N - 2° 12' 34" R Suresnes
Melestradur
Riez	Bro-C'hall
Rannvro	Île-de-France
Departamant	Hauts-de-Seine
Arondisamant	Nanterre
Kanton	Nanterre-2
Etrekumuniezh	Métropole du Grand Paris EPT Paris Ouest La Défense
Maer	Christian Dupuy (2014-2020)
Kod post	92150
Kod INSEE	92073
Douaroniezh
Gorread	3,79 km²
Uhelder  • Izelañ  • Uhelañ	• 29 m • 162 m
Poblañsouriezh
Poblañs	48 565 ann. (2015)[1]
Stankted	12 814 ann./km²
Internet	www.suresnes.fr

Lec'hanvadurezh

Soresnæ e oa anv latin kêr er Grennamzer, eus Surisna, an doueez c'halian hag a ziwalle unan eus stivelloù ar Mont Valérien^[2], Syrenæ diwezhatoc'h.
Surisnas eo an anv gallek kentañ.

Ardamezioù

En glazur e groaz en gul karget ouzh kalon gant ur skoed eizhkognek en argant bevennet en aour dreistkarget gant al lizherennoù S ha L, ur flourdilizenn en aour e pep konk. Sturienn : « Nul ne sort de Surenne, qui souvent n'y revienne »

Douaroniezh

Emañ Suresnes war uhelennoù (etre 29 m ha 162 m) glann dehoù ar stêr Seine, e-tal Koadeg Boulogne hag a zo war ar ribl all e 16vet arondisamant Paris.
El liveoù izelañ ez eus gouezelennoù pri eus an trede hoalad, mein-Champagn enno ; a-us dezho ez eus ur plateiz razek hag a c'hronn penn uhelañ Suresnes, ar Mont Valérien, anezhañ ur bank mein-Champagn ha n'eo ket bet krignet gant an amzer.
Annezet penn-da-benn eo kêr Suresnes ha hini Paris eo he hin.

Doareoù keitat hin Suresnes (1987-2017)
	GEN	C'HWE	MEU	EBR	MAE	MEZ	GOU	EOS	GWE	HER	DU	KZU
Gwrezverkoù uhelañ (°C)	6.9	8.2	11.8	14.7	19.0	21.8	24.4	24.6	20.8	15.8	10.4	7.8
Gwrezverkoù izelañ (°C)	2.5	2.8	5.1	6.8	10.5	13.3	15.5	15.4	12.5	9.2	5.3	3.6
Dour (mm)	53.7	43.7	48.5	53.0	65.0	54.6	63.1	43.0	54.7	59.7	51.9	58.7
Devezhioù glavus	10.2	9.3	10.4	9.4	10.3	8.6	8.0	6.9	8.5	9.5	9.7	10.7

Istor

Unan eus domanioù ar roue Charles III e oa an tiriad betek m'er roas e 918 da Robert, kont Paris hag abad Saint-Germain-des-Prés. Tamm-ha-tamm e voe savet ha kresket kêriadenn Suresnes, a veve diwar ar gwiniegi hag ar pesketaerezh er stêr.

E miz Ebrel 1593 e voe dalc'het enno ar breutadegoù etre ar roue Henri IV hag ar gatoliked evit terriñ ar brezel a renent enep ar brotestanted^[3].

En XVIII^vet kantved e voe savet ur c'halvar war ar Mont Valérien, ma teuas pirc'hirinded. Dizale e voe digoret tavarnioù evit bodañ ha boueta ar feizidi^[4]. Uhelidi Paris a lakaas sevel melloù tiez ha liorzhoù. Da vare an Dispac'h gall e kollas abati Saint-Germain-des-Prés he beli war ar Mont-Valérien.

Er bloaz 1830 e voe berzet ar birc'hirinded. E 1839 e voe boulc'het savadur ur pont dreist ar stêr ; pa voe echuet e 1842 e voe fiziet merañ ar gwirioù-treizh en ur poster evit ur badelezh a 77 vloaz, met distrujet e voe ar pont e-kerzh Brezel 1870-1871.
E 1840-1846 e voe savet ur c'hreñvelc'h milourel war ar Mont-Valérien, a gollas neuze e dalvoudegezh relijiel.
Ur pont nevez a voe savet e Suresnes er bloaz 1874. E dibenn ar c'hantved e voe staliet labouradegoù a-hed ar stêr, tra ma kendalc'he ar sevel tiez war ar rozioù.

Mui-ouzh-mui a labourerien a voe e kêr e deroù an XX^vet kantved, p'en em stalias labouradegoù kirri-tan, nijerezioù ha gwispid.
Pa darzhas ar Brezel-bed kentañ e 1914 e troas Suresnes da unan eus al lec'hioù pennañ ma veze fardet obuzioù.
E 1919 e voe dilennet Henri Sellier, un ezel eus an SFIO, da vaer. Er bloavezhioù 1920 ha 1930 e lakaas sevel keoded-liorzh Suresnes hag an annezioù izelfeurm (AIF) kentañ, a anvas "annezioù marc'had-mat" (Habitations à bon marché, "HBM" ; Habitations à Loyer Modéré, HLM, hiziv), ul lise e 1929 hag ar « Skol dindan an amzer » (École de plein air) evit ar vugale dorzhellek e 1934-35. E 1938 e voe boulc'het ur pont nevez evit erlerc'hañ ouzh hini 1846.
E dalc'h an nazied e voe kreñvlec'h ar Mont-Valérien e-kerzh an Eil Brezel-bed ; eno e voe fuzuilhet tremen mil gouestlad hag izili eus ar Rezistañs. Ur c'hounlec'h eo hiziv evit enoriñ gouzañvidi ar brezel, ouzhpenn bout annezet gant servijoù al lu c'hall bepred.
E 1950 e voe echuet ar pont nevez. Nebeut-ha-nebeut e serras al labouradegoù, lodennaouegoù tiez a voe savet en o lec'h, ha savadurioù arnevez evit sezioù embregerezhioù meur.

Poblañs

Abaoe 1793 e vez renablet poblañs Suresnes, 1 470 a dud enni er bloaz-se. E 2015 e oa 48 565 a dud o chom e kêr, ur c'hresk a 3,94% e-keñver 2010.

Emdroadur ar boblañs, 1793-2014

• Mammennoù : Cassini (1793-2006) hag INSEE (2006-2015)</ref>

Skeudennaoueg

• 
  Gwinieg Kêr Suresnes
• 
  Ar c'hreñvlec'h
• 
  Ar geoded-liorzh e 2011
• 
  Ar pont dreist ar Seine

Gevelliñ

Gevellet eo Suresnes gant :

• Hackney (borough Londrez) (Bro-Saoz)
• Colmenar Viejo (Spagn)
• Göttingen (Alamagn)
• Hann. Münden (Alamagn)
• Holon (Israel)
• Kragujevac (Serbia)
• Targovichte (Bulgaria)
• Villach (Aostria)

Etre 1905 ha 1914 e voe krouet un emglev gevelliñ kentañ etre Suresnes ha Puteaux gant kêr saoz Keighley, a-drugarez da wreg ar maer, Alphonse Huillard, a oa a orin saoz. Ouzhpenn ar weladennoù etrezo hag an eskemmoù profoù e voe skeudennaouet ar vignoniezh etre an teir c'hêr e-pad dour-beuz ar Saena e 1910, ha goude-se e voe dastumet arc'hant gant Keighley evit adsevel savadurioù distrujet ha sikour an dud dilabour.^[5],[6]

Tud brudet

• Claude Chappe (1763-1805), ijinadenner an arouezva
• Jean-Christophe Averty (1928-2017), lusker skingomz ha skinwel
• Pierre Bellemare (1929-2018), lusker skinwel, produer ha skrivagner
• Hubert Auriol (1952-2021), bleiner redek marc'h-tan ha karr
• Gérard de Suresnes (1961-2005), lusker skingomz
• Pascal Obispo (1965), oberour, sonaozer ha kaner
• Maureen Dor (1970), aktourez, kanerez ha luskerez skinwel belgiat
• Jacques Weber (1949), aktour, fiilmaozer ha leurenner
• Jo-Wilfried Tsonga (1985), c'hoarier tennis

Levrlennadur

• CROSNIER, Étienne (rener) : Histoire de Suresnes, Éditions Suresnes Information, 1989 (ISBN 978-2-95034-750-3)
• SERON, Octave : Suresnes d'autrefois et d'aujourd'hui, Lorisse, 2004 (ISBN 978-2-84435-114-2)
• SORDES, René : Histoire de Suresnes : Des origines à 1945, Suresnes Sordes René, 1965 • Amazon
• Société historique de Suresnes : La belle histoire des rues de Suresnes, Société historique de Suresnes, 2013 (ISBN 978-2-9545738-0-9)

Liammoù diavaez

Commons

Muioc'h a restroù diwar-benn

Suresnes

a vo kavet e Wikimedia Commons.

• (fr) Listenn maered Suresnes abaoe 1787
• (fr) Ti an Touristelezh
• (fr) Monumantoù istorel e Suresnes