XIvet kantved

Henvarevezh maori e Zeland-Nevez (betek 1350).
- Heñvel-mat eo strolladoù traezoù al lankad kentañ-mañ ouzh re Polinezia greiz, keladurioù maen levnet, higennoù askorn, maen ha kregin, ispilhennoù ha troioù-gouzoug askorn, treantoù ha nadozioù tatouiñ.
Deroù savidigezh delwennoù kizellet Enez Pask (betek e-tro 1600). Hañvalout a ra niver annezidi an enez (degouezhet e-tro 400) bezañ aet en tu all da 7000 a dud. War goazhañ ez aio o sevenadur gant digresk produerezh ar boued hag ar c'hoad adal 1600. Stlapet e vo an holl delwennoù d'an douar e dibenn an XVIII^vet kantved hag e deroù an XIX^vet kantved. Niverus eo an delwennoù chomet diechu ha damsanket e mengleuzioù bazalt Rano Raraku, ar pezh a seblant lakaat war wel reuzioù trumm.

Evit doare, deroù savidigezh monumentoù kentañ kêr Zimbabwe. O renkoù o dije graet ur boblad saverien deuet eus ar gwalarn e-touez ar vengleuzerien staliet en trowardroioù abaoe ar V^vet kantved pe war-dro.
- Liammañ a ra lec'hiad Zimbabwe peurvanoù an douaroù izel gant re an uhelgompezennoù ma kav repu an tropelloù da vare koulzad ar glaveier pa gouezh gwalenn ar c'helien tse-tse war an douaroù izel.
Kerkent hag an XI^vet kantved e vije bet treizhet al Limpopo gant meuriadoù bantou zo. Goude-se o dije hedet an aod trema ar su.
Eus an XI^vet betek an XIII^vet kantved e talc'h penn an Aotrounez Dongola, e Nubia, ouzh donedigezh an Islam. Berzh a ra o stourm a-enep da araokadennoù o amezeien vuzulman. Un truaj a baeont da Egipt zo buket he holl nerzhioù a-enep d'ar groazourien e Siria hag e Palestina. Profitañ a ra Nubia gristen evit mirout he dizalc'hiezh.

Bog rouantelezh Ghana.
- 1076 : kregiñ a ra Impalaeriezh Ghana da vont a-dammoù war-lerc'h preizhadenn ar gêr-benn (Kumbi)
Sevel a ra ar Vosied Stadoù brientinien a traoñiennoù kreiz hag uhel ar stêr Volta (XI^vet ha XII^vet kantved). Tost d'ar rouantelezhioù muzulman, ez eo Yatenga ar rouantelezh nemeti n'eo ket ken fall anavezet a-douez ar rouantelezhioù enevuhezour-mañ.
- Derc'hel penn groñs a ra ar Vosied ouzh araokadennoù an Islam hag ouzh o amezeien galloudusoc'h, armet hag aozet gwelloc'h egeto. Alies emañ ganto an intrudu war an argadiñ
En em staliañ a ra an Douareged e bro an Air.
En em ledañ a ra Kanem-Bornu suoc'h war-du Nigeria hiziv an deiz
Krouet eo ar c'hentañ eus ar seizh Stad-keoded gant an Haousaed e Nigeria.
Dont a ra biojoù an Hodh e Maouritania da vezañ un dezerzh.

1001 : Mahmoud Ghazni, rener muzulman Ghazni, a grog da gas argadegoù en hanternoz India; padout a raio betek 1027.
En em gavout a ra e Tibet misionerien voudaat nevez deuet eus India; en o mesk, Âtîśa, genidik eus rouantelezh Pala e Bengal (1042). Heuliadoù a vo gant an "eil diazezadur"-mañ war stad politikel ha relijiel ar vro. En em staliañ a ra ar c'hladdalc'helezh ha teokratelezh Tibet e-pad ar mare-se. E-kichen an noblañs eo kreñvaet lec'h ar manatioù ken war an dachenn relijiel ha war dachenn traoù ar bed. E manatioù zo e chom bev ar gredenn hengounel a embann e vez adenkorfet al lama pe beleg meur ar gumuniezh en ur bugel pe en ur paotr yaouank war-lerc'h ar marv. Hennezh a zeu da vezañ penn nevez ar manati
En India, treuztiriadoù bras gant ar Romed, moarvat da-heul an aloubadegoù muzulman. Skeiñ a reont war-du ar c'hornôg en ur dreuziñ Iran ha dre Azia Vihanañ hag Impalaeriezh Bizantion.
Mont a ra ar roue Anawrahta eus Birmania da birc'hirinañ da Sri Lanka, distreiñ a ra da dreiñ e vro a-du gant ar feiz boudaat Theravada.

E-tro 1001 : e vez diazezet gant ar Vikinged, renet gant Leif Eirikson, diazezadurioù bihan e-barzh ha tro-dro da Vinland e Norzhamerika
1054 : ar Skism Meur a vez rannet abalamour dezhañ an Iliz katolik roman er c'hornôg diouzh an Iliz reizhkredennek er reter. En amzerioù kent e oa bet c'hoarvezet skismoù evel-se a oa bet plaenaet da c'houde met hemañ a bad abaoe ouzhpenn 1000 vloaz.
1060 : Aloubadeg Norman Sikilia
1065 : dizalc'h eo rouantelezh Galiza ha Portugal dindan ren Garcia
1066 : marv Edouarzh ar C'hofesour; aloubet eo Bro-Saoz gant Normaned Gwilherm an Alouber, ha Bretoned en o mesk, da-heul Emgann Hastings
1086 : savet eo an Domesday Book
1094 : preizhañ a ra El Cid, anezhañ an haroz spagnol meur, kêr Valencia digant ar Vaoured
1099 : Kroaziadeg Kentañ; preizhet eo Jeruzalem
Deuet ez eus keloù deomp eus meuriadoù Lituania dre gronikennoù alaman, polonat ha rusian. Meneget int en-dro da Niemen ha d'al lec'h ma vo savet kêr Kaunas diwezhatoc'h.

1001	1002	1003	1004	1005	1006	1007	1008	1009	1010
1011	1012	1013	1014	1015	1016	1017	1018	1019	1020
1021	1022	1023	1024	1025	1026	1027	1028	1029	1030
1031	1032	1033	1034	1035	1036	1037	1038	1039	1040
1041	1042	1043	1044	1045	1046	1047	1048	1049	1050
1051	1052	1053	1054	1055	1056	1057	1058	1059	1060
1061	1062	1063	1064	1065	1066	1067	1068	1069	1070
1071	1072	1073	1074	1075	1076	1077	1078	1079	1080
1081	1082	1083	1084	1085	1086	1087	1088	1089	1090
1091	1092	1093	1094	1095	1096	1097	1098	1099	1100
Gwelet ivez : Roll ar C'hantvedoù, Sifroù roman

Darvoudoù