1990.

1990. (MCMXC) je uobičajena godina koja počinje u ponedjeljak po gregorijanskom kalendaru, 1990. godina nove ere i Anno Domini (AD), 990. godina 2. milenija, 90. godina 20. stoljeća i prva godine decenije 1990-ih.

Godine: ◄◄ | ◄ | 1986. | 1987. | 1988. | 1989. | 1990. | 1991. | 1992. | 1993. | 1994. | ► | ►►

Decenije: ◄ | 1960-e | 1970-e | 1980-e | 1990-e | 2000-e | 2010-e | 2020-e | ►

Vijekovi: ◄ | 19. vijek | 20. vijek | 21. vijek | ►

Odozgo lijevo, u smjeru kazaljke na satu: Svjetsko prvenstvo u nogometu 1990. se održava u Italiji i osvaja ga Zapadna Njemačka; pokrenut projekt Ljudski genom; Voyager 1 snima poznatu sliku Blijedoplave tačke koja govori o krhkosti čovječanstva na Zemlji, astrofizičar Carl Sagan kaže: " To je ovdje. To je dom. To smo mi."; ponovno ujedinjenje Zapadne Njemačke i Istočne Njemačke; policija čuva stražu tokom nereda zbog biračkog poreza u Ujedinjenom Kraljevstvu ; Irak pod Sadamom Huseinom napada Kuvajt, započinjući Zalivski rat; zemljotres ubio između 35.000-50.000 ljudi u sjevernom Iranu; svemirski teleskop Hubble lansiran je iz svemirskog šatla Discovery.

1990. u drugim kalendarima

Gregorijanski kalendar	1990 MCMXC
Ab Urbe condita	2743
Asirski kalendar	6740
Bahá'í kalendar	146–147
Bengalski kalendar	1397
Berberski kalendar	2940
Budistički kalendar	2534
Burmanski kalendar	1352
Bizantijski kalendar	7498–7499
Kineski kalendar	己巳年 (Zemljani Zmija) 4686 ili 4626     — do — 庚午年 (Metalni Konj) 4687 ili 4627
Koptski kalendar	1706–1707
Diskordijanski kalendar	3156
Etiopijski kalendar	1982–1983
Hebrejski kalendar	5750–5751
Hindski kalendari
- Vikram Samvat	2046–2047
- Šaka Samvat	1912–1913
- Kali Juga	5091–5092
Holocenski kalendar	11990
Igbo kalendar	990–991
Iranski kalendar	1368–1369
Islamski kalendar	1410–1411
Džuče kalendar	79
Julijanski kalendar	Gregorijanski minus 13 dana
Korejski kalendar	4323
Minguo kalendar	Tajvan 79 民國79年
Tajlandski solarni kalendar	2533
Unixovo vrijeme	631152000–662687999
Ova kutija: pogledaj razgovor uredi

Važni događaji 1990. uključuju ponovno ujedinjenje Njemačke i ujedinjenje Jemena,^[1] formalni početak projekta Ljudski genom (završen 2003.), lansiranje svemirskog teleskopa Hubble, odvajanje Namibije od Južne Afrike i Baltičke države proglašavaju nezavisnost od Sovjetskog Saveza usred Perestrojke. Komunistički režim u Jugoslaviji ruši se usred rastućih unutrašnjih tenzija, a višestranački izbori održani u njenim republikama dovode do toga da se separatističke vlade biraju u većini republika što označava početak raspada Jugoslavije. Također ove godine počela je kriza koja je dovela do Zaljevskog rata 1991. nakon invazije na Irak i uglavnom međunarodno nepriznate aneksije Kuvajta. To je dovelo do toga da je Operacija Pustinjski štit pokrenuta sa međunarodnom koalicijom vojnih snaga koja je sastavljena na kuvajtsko-saudijskoj granici sa zahtjevima da se Irak mirno povuče iz Kuvajta. Također ove godine, Nelson Mandela je pušten iz zatvora, a Margaret Thatcher je dala ostavku na mjesto premijera Ujedinjenog Kraljevstva nakon više od 11 godina.

1990. je bila važna godina u ranoj historiji interneta. Krajem 1990. Tim Berners-Lee je napravio prvi web server i osnovu za World Wide Web. Testne operacije su počele oko 20. decembra i objavljeno je izvan CERN- a sljedeće godine.^[2] 1990. je također službeno ukinut ARPANET, preteča internetskog sistema i uvođenje prvog web pretraživača sadržaja, Archie, 10. septembra^[3]

14. septembra 1990. zabilježen je prvi slučaj uspješne somatske genske terapije na pacijentu.^[4]

Zbog recesije ranih 1990-ih koja je počela te godine i neizvjesnosti zbog kolapsa socijalističkih vlada u istočnoj Evropi, stope nataliteta u mnogim zemljama prestale su da rastu ili da naglo opadaju 1990. godine. U većini zapadnih zemalja Echo Boom je dostigao vrhunac 1990. godine; stopa fertiliteta je nakon toga opala.^[5]

Događaji

Januar

• 22. januar – Savez komunista Jugoslavije prestao da postoji, nakon odlaska slovenske delegacije sa 14. vanrednog kongresa.

Februar

• 20. februar – Počelo 25. svjetsko prvenstvo u biatlonu u muškoj i 7. prvenstvo u ženskoj konkurenciji, u sovjetskom gradu Minsku;

Mart

• 11. mart – Litvanija proglašava nezavisnost od SSSR-a.

April

• 8. april – Održani prvi višepartijski izbori u SFRJ biranjem članova Skupštine SR Slovenije;
• 22. april – Na prvim višestranačkim izborima u Sloveniji i Hrvatskoj, pobijedile antikomunističke snage.

Maj

• 13. maj – Na fudbalskoj utakmici u Zagrebu, između beogradske Crvene zvezde i zagrebačkog Dinama došlo do velikog sukoba navijača dva kluba.
• 15. maj – Borisav Jović (Srbija) izabran za predsjednika Predsjedništva SFRJ.
• 22. maj – Ujedinjenje Sjevernog i Južnog Jemena.
• 30. maj – Franjo Tuđman izabran za predsjednika Predsjedništva SR Hrvatske.

Juni

Juli

• 16. juli – Slobodan Milošević osniva Socijalističku partiju Srbije.

August

• 17. august – Srbi iz Hrvatske organizovali blokadu puteva po Kordunu, Lici, i Baniji nezadovoljni hrvatskom vlašću.
• 19. august – Jugoslavija postala prvak svijeta u košarci, pobijedivši u finalu SSSR.

Septembar

• 28. septembar – Srbija dobila novi Ustav, koji je ukinuo dotadašnja široka ovlaštenja i prava njene dvije pokrajine – Vojvodine i Kosova.

Oktobar

• 3. oktobar – Dan ujedinjenja Njemačke
• 23. oktobar – Prvo emitovanje dnevnika YUTEL

Novembar

• 16. novembar – Premijera filma Rocky V, zasad posljednjeg nastavka iz serijala Rocky filmova, s neizbježnim Sylvesterom Stalloneom u naslovnoj ulozi.
• 18. novembar – Održani prvi Opći izbori u SR Bosni i Hercegovini;
• 19. novembar – Pop sastavu Milli Vanilli oduzet je Grammy jer uopće nisu koristili vlastite vokale na albumu “Girl You Know It’s True”.
• 22. novembar – Prva žena-premijer u historiji Velike Britanije Margaret Thatcher podnijela ostavku nakon više od 11 godina na mjestu premijera.
• 26. novembar – Vijeće Sigurnosti UN odobrilo mirovni plan za Kambodžu.
• 27. novembar – Ministar finansija John Major izabran je za premijera i šefa Konzervativne stranke Velike Britanije, nakon ostavke Margaret Thatcher.
• 29. novembar – Vijeće Sigurnosti UN usvojilo rezoluciju o upotrebi svih mjera radi izbacivanja Iraka iz Kuvajta ukoliko se iračke trupe ne povuku do 15. januara 1991.

Decembar

• 2. decembar – Poslije ujedinjenja Njemačke, koalicija desnog centra kancelara Helmuta Kohla odnijela je ubjedljivu pobjedu na prvim svenjemačkim izborima od 1932.
• 9. decembar – Na prvim višestranačkim izborima u Srbiji, Slobodan Milošević ubjedljivom većinom izabran za predsjednika Srbije a njegova stranka osvojila 194 zastupnička mjesta u republičkom parlamentu.
• 9. decembar – Održani prvi višestranački izbori za poslanike u Narodnu Skupštinu Socijalističke Republike Crne Gore;

1990. u temama

Rođeni

Januar

• 7. januar – Gregor Schlierenzauer, austrijski skijaš-skakač
• 12. januar
  • Nihad Đedović, bosanskohercegovački košarkaš
  • Sergej Karjakin, ukrajinsko-ruski šahist
• 17. januar – Marko Rudić, bosanskohercegovački alpski skijaš

Februar

• 5. februar – Dmitrij Andrejkin, ruski šahist
• 8. februar – Klay Thompson, američki košarkaš

Mart

• 4. mart – Tomislav Brkić, američki košarkaš
• 9. mart – Tomislav Brkić, bosanskohercegovački teniser
• 22. mart – Alexei Almoukov, australijski olimpijski biatlonac ruskog porijekla

April

• 1. april – Recep Efe, turski biatlonac
• 2. april – Rina Mitsuhashi, japanska biatlonka
• 2. april – Miralem Pjanić, bosanskohercegovački nogometaš
• 15. april – Emma Watson, britanska glumica

Maj

• 10. maj – Ivana Španović, srbijanska skakačica u dalj
• 12. maj –Panagiota Tsakiri, grčka biatlonka i nordijska skijašica-trkačica.
• 21. maj
  • Tiril Eckhoff, norveška biatlonka
  • Yuki Nakajima, japanska biatlonka
• 25. maj – Sari Maeda, japanska biatlonka

Juni

• 21. juni – Sandra Perković, hrvatska bacačica diska

Juli

• 11. juli – Caroline Wozniacki, danska teniserka poljskog porijekla
• 20. juli – Jitka Landová, češka biatlonka

August

• 12. august – Mario Balotelli, italijanski nogometaš
• 19. august – Kristel Viigipuu, estonska biatlonka.
• 15. august – Jennifer Lawrence, američka glumica i producentica

Septembar

• 14. septembar – Juwon Oshaniwa, nigerijski nogometaš
• 19. septembar – Julija Džima, ukrajinska biatlonka,

Oktobar

• 26. oktobar
  • Tatjana Akimova, ruska biatlonka.
  • Jekaterina Avakumova, ruska i južnokorejska biatlonka
  • Ilka Štuhec, slovenska alpska skijašica

Novembar

• 23. novembar – Mirza Selimović, bosanskohercegovački pjevač
• 30. novembar – Magnus Carlsen, norveški šahovski velemajstor

Decembar

• 7. decembar – Aleksandar Menjkov, ruski skakač u dalj

Umrli

Januar

• 20. januar – Barbara Stanwyck, američka glumica
• 26. januar – Ava Gardner, američka filmska glumica´

Februar

• 3. februar – Đuro Basler, jugoslavenski i bosanskohercegovački historičar, arheolog i konzervator
• 6. februar
  • Zari Elmassian, američka pjevačica
  • Vlado Milošević, bosanskohercegovački kompozitor

Mart

April

• 16. april – Greta Garbo, švedska glumica

Maj

• 16. maj – Alija Sirotanović rudar iz Breze, koji je oborio rekord

Juni

Juli

• 15. juli – Zaim Topčić, jugoslavenski i bosanskohercegovački književnik
• 29. juli – Sergej Paradžanov, armenski filmski režiser i scenarist.

August

Septembar

• 22. septembar - Ivan Demeter, bosanskohercegovački kompozitor i dirigent
• 26. septembar – Alberto Moravia, italijanski književnik

Oktobar

Novembar

• 7. novembar – Lawrence Durrell, britanski književnik´
• 30. novembar – Vladimir Dedijer, jugoslavenski partizan, političar, aktivista za ljudska prava i historičar

Decembar

• 14. decembar – Friedrich Dürrenmatt, švicarski pisac

Nobelove nagrade

• Fizika
  • Jerome I. Friedman, SAD
  • Henry W. Kendall, SAD
  • Richard E. Taylor, Kanada
• Hemija
  • Elias James Corey, SAD
• Fiziologija ili medicina
  • Josef E. Murray, SAD
  • E. Donnall Thomas, SAD
• Književnost
  • Octavio Paz, Meksiko
• Mir
  • Mihail Gorbačov, SSSR
• Ekonomija
  • Harry M. Markowitz, SAD
  • Merton H. Miller, SAD
  • William F. Sharpe, SAD

Vanjski linkovi