Celijakija

Celijakija ili celijačna bolest je autoimuni poremećaj tankog crijeva koji se pojavljuje kod genetički predisponiranih osoba svih uzrasta, od srednjeg detinjstva pa nadalje. Simptomi uključuju bol i nelagodnost u probavnom traktu, hronični zatvor i prolive, uz nenapredovanje (kod djece), anemiju i umor, ali ti simptomi mogu biti odsutni, a prisutni u drugim organskim sistema. Nedostaci vitamina često se navode u osoba s celijakijom i to zahvaljujući smanjenoj sposobnost tankog crijeva da pravilno apsorbiraju hranjive tvari iz hrane.^[1][2]

Celijakija (Celijačna bolest)
Klasifikacija i vanjski resursi
ICD-10	K90.0
ICD-9	579.0
OMIM	212750
DiseasesDB	2922
MedlinePlus	000233
eMedicine	ped/2146 radio/652
MeSH	D002446

Celijakija još poznata pod nazivom glutenska enteropatija i sindrom malapsorpcije, a to je nasljedni imunološko posredovani gastroenterološki poremećaj kojeg obilježava trajna nepodnošljivost glutena, bjelančevine pšenice, ječma, raži i zobi. Jedno je od najčešćih hroničnih gastroenteroloških oboljenja.

Uzrok i patofiziologija

Celijakija je uzrokovana reakcijom na glijadinske tvari, a prolamin (gluten (proteini) se nalaze u pšenici, a sličnih proteina ima i u kulturama u plemena Triticeae (koji uključuje i druge zajedničke žitarice, kao što su ječam i raž).^[3] Nakon izlaganja glijadinskim, a posebno na tri peptida koji se nalaze u prolaminu, enzim tkivna transglutaminaza modificira protein, a imuni sistem suprotno reagira s tkivom tankih crijeva uzrokujući upalne reakcije. To dovodi do istanjivanja obloge resica tankog crijeva (tzv. atrofije resica). Ovo ometa apsorpciju hranljivih sastojaka, jer je su za to odgovorne upravo crijevne resice. Jedini poznati efikasan tretman je doživotna dijete bez glutena. Iako je bolest uzrokovana reakcijom na proteine pšenice, obično se klasifikuje kao drugačija od drugih oblika pšeničnih alergija.

Epidemiologija

Dijagnoze se sve češće obavljaju kod osoba bez simptoma kao rezultat povećanih mogućnosti screeninga. U globalnim razmjerima, celijakija pogađa između 1 u 100 i 1 u 170 ljudi; uočene stope se, međutim, razlikuju između različitih regija svijeta.^[4][5]

Također pogledajte

• Gluten
• Pšenica