Srpska akademija nauka i umjetnosti

Srpska akademija nauka i umjetnosti je najviša naučna i prosvjetna ustanova u Republici Srbiji sa sjedištem u Beogradu. Pod imenom Srpska kraljevska akademija (SKA) bila je od svog osnivanja 1886. do 1947, kada je preimenovana u Srpsku akademiju nauka (SAN). Kasnije, zakonom iz 1960. godine, naziv joj je promjenjen u Srpska akademija nauka i umjetnosti (SANU).

Srpska akademija nauka i umjetnosti
Skraćenica	SANU / САНУ
Datum osnivanja	1841.
Vrsta	Nacionalna akademija
Glavno sjedište	Beograd, Srbija 44°49′5.4912″N 20°27′21.1176″E
Predsjednik	Zoran Knežević
Budžet	5,72 miliona EUR[1]
Veb-sajt	www.sanu.ac.rs

U članstvu Akademije bili su nobelovci Ivo Andrić, Leopold Ružička, Vladimir Prelog, Glen T. Seaborg, Mihail Šolohov, Aleksandar Solženjicin i Peter Handke, kao i Josif Pančić, Jovan Cvijić, Branislav Petronijević, Vlaho Bukovac, Mihajlo Pupin, Nikola Tesla, Milutin Milanković, Mihailo Petrović-Alas, Meša Selimović, Danilo Kiš, Paja Jovanović, Dmitrij Mendeljejev, Victor Hugo, Lav Tolstoj, Jakob Grim, Antonin Dvořák, Henry Moore i mnogi drugi naučnici i umjetnici.^[2]

Historija

Srpska kraljevska akademija osnovana je 1. novembra 1886. godine, Osnovnim zakonom Kraljevsko-srpske akademije koji je izglasala skupština a kralj Milan Obrenović obnarodovao u Nišu. Ovim zakonom je bilo određeno da prve akademike bira kralj, a da zatim akademici dalje sami biraju nove članove.

Prve akademike, njih 16, imenovao je kralj Milan 5. aprila 1887. Tada su postojala 4 odjeljenja akademije, tzv. "stručne akademije", i svaka je na početku dobila po 4 redovna člana.

Nakon 60 godina djelovanja pod imenom Srpska kraljevska akademija, ona zakonom od 30. juna 1947. mijenja ime u Srpska akademija nauka. Ovim zakonom promjenjena je i struktura akademije, tako da su od tada, umjesto 4 stručne akademije, postojala 6 odjeljenja:

1. Odjeljenje prirodno-matematičkih nauka,
2. Odjeljenje tehničkih nauka,
3. Odjeljenje medicinskih nauka,
4. Odjeljenje literature i jezika (kasnije: jezika i književnosti),
5. Odjeljenje društvenih nauka i likovne i
6. Odjeljenje muzičke umjetnosti.

Od 1998. godine akademija ima 8 odjeljenja jer se odjeljenje prirodno-matematičkih nauka podijelilo na dva odjeljenja:

1. Odjeljenje za matematiku, fiziku i geo-nauke i
2. Odjeljenje hemijskih i bioloških nauka,

a prije toga se odeljenje društvenih nauka podijelilo također na dva dijela,

1. Odjeljenje društvenih nauka,
2. Odjeljenje istorijskih nauka.

Akademija je od 1909. do 1952. godine bila smještena u Brankovoj ulici broj 15. u Beogradu. Kako je ova zgrada srušena 1963. godine, akademija je premještena u Knez Mihailovu 35, u centru grada, gdje se i sada nalazi.

Članovi

Glavni članak: Spisak akademika SANU

Predsjednici SANU

Josif Pančić, prvi predsjednik Srpske kraljevske akademije

Od svoga osnivanja 1887. do danas, predsjednici Srpske kraljevske akademije, Srpske akademije nauka, te Srpske akademije nauka i umjetnosti bili su:

Aleksandar Belić, najdugovječniji predsjednik Srpske akademije nauka i umjetnosti (1937–1960)

Name	Period
Josif Pančić	1887–1888
Čedomilj Mijatović	1888–1889
Dimitrije Nešić	1892–1895
Milan Đ. Milićević	1896–1899
Jovan Ristić	1899
Sima Lozanić	1899–1900
Jovan Mišković	1900–1903
Sima Lozanić	1903–1906
Stojan Novaković	1906–1915
Jovan Žujović	1915–1921
Jovan Cvijić	1921–1927
Slobodan Jovanović	1928–1931
Bogdan Gavrilović	1931–1937
Aleksandar Belić	1937–1960
Ilija Đuričić	1960–1965
Velibor Gligorić	1965–1971
Pavle Savić	1971–1981
Dušan Kanazir	1981–1994
Aleksandar Despić	1994–1998
Dejan Medaković	1998–2003
Nikola Hajdin	2003–2015
Vladimir S. Kostić	2015–2023
Zoran Knežević	2023–danas

Također pogledajte

• Spisak akademika SANU
• Memorandum SANU
• Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske