Trikalcij-fosfat

Trikalcij-fosfat je so kalcija i fosforne kiseline sa formulom Ca₃(PO₄)₂. Također je poznat i kao tribaznni kalcij-fosfat ili "koštani pepeo" (jer je kalcij-fosfat glavni produkt sagorevanja kostiju).^[1][2]

Trikalcij-fosfat
Općenito
Hemijski spoj	Trikalcij-fosfat
Druga imena	Tribazni kalcij-fosfat IUPAC ime: Trikalcij-difosfat
CAS registarski broj	7758-87-4
SMILES	[O-]P(=O)([O-])[O-].[O-]P(=O)([O-])[O-].[Ca+2].[Ca+2].[Ca+2]
InChI	1S/3Ca.2H3O4P/c;;;2*1-5(2,3)4/h;;;2*(H3,1,2,3,4)/q3*+2;;/p-6
Kratki opis	Bijeli amorfni prah
Osobine1
Agregatno stanje	Čvrsto
Gustoća	3,14 g/cm3
Tačka topljenja	Pod visokim pritiskom na 1670 K (1391 °C)
Rastvorljivost	0,002 g/100 g u vodi
Rizičnost
NFPA 704	0 1 0
1 Gdje god je moguće korištene su SI jedinice. Ako nije drugačije naznačeno, dati podaci vrijede pri standardnim uslovima.

Javlja se u obliku alfa i beta kristala. Alfa oblik se formira na visokim temperaturama.

Opća obilježja

Ime kalcij-fosfat se odnosi na minerale koji sadrže ione kalcija (Ca²⁺) skupa sa ortofosfatima (PO₄^3-), metafosfatima ili pirofosfatima (P₂O₇^4-), a ponekad i vodik ili njegove ione. Najrasprostranjeniji mineral mu je apatit čija je formula Ca₅(PO₄)₃x, gde je x= F, Cl, OH ili smjesa – ako je dodatni ion uglavnom hidroksidni. Po strukturi je hidroksiapatit . Najveći dio trikalcij-fosfata na tržištu se prodaje kao prah hidroksiapatita.

Upotreba

Prah trikalcij-fosfata se koristi kao agens za sprečavanje formiranja grudvica i za olakšavanje pakovanja, transporta i potrošnje. Kalcij-fosfat je također prehrambeni aditiv pod oznakom E341,^[3][4] i prirodno se javlja u kraljem mlijeku.

Trikalcij-fosfat se često koristi u proizvodnji porcelanu i stomatoloških prahova.

Koristi se i kao zamjena tkiva za popravke koštanih defekata, posebno u slučajevima kada nije izvodljiva autotransplantacija kostiju.^[5][6][7] On se može koristiti sam ili u kombinaciji sa biorazgradivim, resorptivnim polimerima kao što je poliglikolna kiselina.^[8] On se takođe može koristiti u kombinaciji sa autotransplantacionim materijalima.^[9][10]

Trikalcij-fosfat je sirovina u proizvodnji fosforne kiseline i đubriva.