Pirofosfat

Pirofosfati ili difosfati su anioni, soli i estri pirofosforne kiseline.^[1][2][3]

Pirofosfat
Općenito
Hemijski spoj	Pirofosfat
Druga imena	Difosfat, PPi
Molekularna formula	P2O74−
CAS registarski broj	14000-31-8
SMILES	[O-]P(=O)([O-])OP(=O)([O-])[O-]
InChI	1/H4O7P2/c1-8(2,3)7-9(4,5)6/h(H2,1,2,3)(H2,4,5,6)/p-4
Osobine1
Molarna masa	173,943
Rizičnost
NFPA 704	0 0 0
1 Gdje god je moguće korištene su SI jedinice. Ako nije drugačije naznačeno, dati podaci vrijede pri standardnim uslovima.

Hemija

Ove supstance se mogu dobiti zagrijavanjem fosfata (lat. pyro = vatra). Poznati su kao dobri agensi za grupisanje složenijih molekula pa imaju široku industrijsku primjenu. Pirofosfat je prvi član porodice polifosfata. Kao prehrambeni aditivi, difosfati su poznati pod oznakom E450.

Oznaka pirofosfati je također ime estera koji nastaju tokom reakcije kondenzacije fosforiliranih bioloških spojeva sa neorganskim fosfatima, kao što je dimetilalil pirofosfat. Ova veza je u kategoriji visoko energetskih fosfatnih veza.

Sintezu tetraetil pirofosfata je prvi put uradio i opisao 1854. Filip de Klermont.

Biohemija

Pirofosfati su veoma znažajni u biohemijskim reakcijama. Anion P₂O₇⁴⁻ (PP_i) se formira u ćelijama, putem hidrolize adenozin trifosfata u adenozin monofosfat

ATP → AMP + PP_i

Naprimjer, kada se u rastući lanac DNK ili RNK, uz katalizu polimeraza, ugradi nukleotid, oslobađa se pirofosfat (PP_i). Pirofosforoliza je suprotna reakciji polimerizacije. Pirofosfat u njoj reaguje sa 3'-nukleotid monofosfatom (NMP ili dNMP), koji se uklanjaju iz oligonukleotida, uz oslobađanje odgovarajućeg trifosfata (dNTP iz DNK ili NTP iz RNK).

Pirofosfatni anion (P₂O₇⁴⁻) je anhidrid fosfata. Nestabilan je u vodenom rastvoru i hidrolizira se u neorganske fosfate:

P₂O₇⁴⁻ + H₂O → 2 HPO₄²⁻

ili u biološkoj notaciji:

PP_i + H₂O → 2 P_i

Reakcije hidrolize jednostavnih polifosfata, kao što je pirofosfat, linearni trifosfat, ADP i ATP, enzimske katalize, u normalnim okolnostima, teku izuzetno sporo u svim sredinama, izuzimajući visoko kisele.^[4]

Također pogledajte

• Ester
• So