Савельевски (Нохчийчоь)
Невран кӀоштара йурт, Нохчийчоь. From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Савельевски[2] — Нохчийчоьнан Невран кӀоштара эвла. Бахархой — 2530 стаг, лерина 2019 шарахь[3].
.jpg)
.svg)
Эвла Савельевскан йуьртан меттиган административан центр йу[4].
Remove ads
Географи
Лаьтта Теркан аьрру бердаца, къилба-малхбалехь кIоштан йукъ йолчу Новр-ГӀалан. Цу тIе эвла хин йисттехь йац, ткъа кIеззиг бердан гена йу — Терканний, эвланий йукъахь татолийн машанаш а, хьун а йу. Савельевскин къилбаседа йисттехула боьду автомобилан некъ Р262. Ставрополь—Крайновка а, Къилбаседа-Кавказан цIерпоштнекъан аса (эвлахь йу цIерпошт соцу меттиг Калиновски). Эвлан къилбаседехьа доьду хи дуьллу Ленинан цIарах татол[5].
Гергара эвланаш: къилба-малхбалехь — Гал-ГӀала а, Новотерски а, 10 км къилбаседа-малхбузехь — Макан-ГӀала, малхбузехь, Теркан дехьа берда тIехь — Макане а, Лаха Невре а, малхбалехь — Ульяновски эвла, къилбаседехь — Мирни кIотар, къилбехьа, иштта Теркан дехьа берд тIехь — Макан-КӀотар[6].
КIотарш
- Быловн кIотар – даьхний лело кIотар лаьттина Савельевскин къилбаседа агIора. Былов – оьрсийн фамили.
- Ситниковн кIотар – лаьтта Савельевскин къилбаседа-малхбале агIора. Ситников – оьрсийн фамили[5].
Топонимаш
- Алдаркую – Савельевски эвлан къилбаседа-малхбалехьара гIу йолу меттиг. ЦIе, билггала, тюркийн маттах яьлла: «Алдар» - долара цIе, «кхую» - гIу. Ма-дарра «Алдаран гIу».
- Батыркую – Савельевски эвлан къилбаседа-малхбалехьара гIу йолу меттиг Батыркинан кIотар лаьттинчохь. ЦIе, билггала, тюркийн маттах яьлла: бух «Батыр» - ногIийн долара цIе (Турпал), «кхую» - гIу. «Батыран гIу».
- Громовн барз – Савельевски эвлан къилбаседехьара кешан барз болу меттиг. Громов – оьрсийн фамили.
- Зайкинан барз – Савельевски эвлан къилбаседехьара юккъера бIешерийн кешан барз. Зайкин – оьрсийн фамили[5].
Remove ads
Истори
Савельевски эвла кхоьллина 1886 шарахь, иза хилира Теркан гIазакхийн эскаран кхузткъе иттолгIа а, тIаьххьара а эвла[7]. Кхоьллина иштта цIе хиллачу Гал-ГӀалан кIотаран меттехь[8]. 1874 шарахь Теркан областан Соьлжа-ГIалан гуон гIазакхийн «Теркан аьрру бердаца ДегIастане новкъа лаьтта» Савельевски эвлахь дара 44 цIа, 205 вахархо (103 боьрша а, 102 стен а), бехара оьрсий (шираламастхой), дара ламазан шираламастхойн цIа[9].
Эвла йукъайогIура Теркан областан ГIизларан декъан[8].
1926 шарахь Савельевски эвла йукъайодара Къилбаседа-Кавказан мехкан Теркан гуон Невран к\оштан Савельевски сельсоветан. 1926 шеран бахархой багарбаран жам\ашца эвлахь вехара 1170 стаг, царех оьрсий — 1151[10].
Remove ads
Бахархой
2002 шарахь бахархой багарбаран терхьашца, эвлахь бехара 2 239 стаг (1052 боьрша а, 1187 стен а), 97 % бахархой бара нохчий[23].
Эвлан бахархойн къоман хIоттам 2010 шеран Ерригроссийн бахархой багарбаран жамIашца[24]:
Билгалдахарш
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads