Замби

Замби (акăл. Zambia [ˈzæmbiə]) - тĕп Африкăри тинĕс патне тухман çĕршыв. Çурçĕрте Конго Демократи Республикипе чикĕ тытать, çурçĕр-хĕвелтухăçĕнче Танзанипе, Малавипе хĕвелтухăçĕнче, Зимбабвепе, Ботсванапа, Намибипе тата Мозамбикпа кăнтăрта, Анголăпа хĕвеланăçĕнче.

Republic of Zambia (акăлч.) Dziko la Zambia Шаблон:Ref-ny Замби республики
Замби ялавĕ Замби гербĕ
Патшалăх чĕлхисем	акăлчан чĕлхи
Тĕп хула	Лусака
Чи пысăк хула	Лусака
Президент	Хакаинде Хичилема
Лаптăкĕ  - Пĕтĕмпе	38 вырăнта  752 614 км2
Халăх йышĕ  - Пĕтĕмпе(2002)  - Йышлăхĕ	71 вырăнта 12 935 000 17,2/км²
Валюта ячĕ	замби квачи
Вăхăт тăрăхĕ	ГВ +02 пуçласа +02 таран
Патшалăх гимнĕ	Замби патшалăхĕн гимнĕ
Тетел доменĕ	[[.zm]]
Тел. префиксĕ	260

Административла пайлану

Замби провинцисем

Замби районсем çине пайланакан провинцинчен тăрать

Провинци	Административла тĕпĕ	лаптăкĕ, кв. км.	Халăх йышĕ (2000), пин çын
Тĕп	Кабве	94 395	1 012,257
Коппербелт	Ндола	31 328	1 581,221
Хĕвелтухăç	Чипата	69 106	1 306,173
Луапула	Манса	50 567	775,363
Лусака	Лусака	21 896	1 391,329
Çурçĕр	Касама	147 826	1 258,696
Çурçĕр-хĕвеланăç провинци	Солвези	125 827	583,350
Кăнтăр	Ливингстон	85 283	1 212,124
Хĕвеланăç	Монгу	126 386	765,088

Пысăк хуласем (2000)

• Лусака — 1 084 703
• Ндола — 374 757
• Китве-Нкана — 363 734
• Кабве — 176 758
• Чингола — 147 448
• Муфулира — 122 336
• Луаншья — 115 579
• Ливингстон — 97 488
• Касама — 74 243
• Чипата — 73 110

Халăхĕ

Халăх йышĕ 12 935 пин ^[1] Çулталăкра ӳсни - 1,6 % (в 2010). Фертильность — пĕр хĕрарăм вăтамран 5,07 ача çуратать. Ачасем вилни —1000 çуралнă ача çине 99,9. Вăтамран 38,9 çул пурăнаççĕ (2010-мĕш çул, тĕнчере 223-мĕш вырăн). ВИЧ вирусĕ пĕтĕм халăхăн 15,2 % юнĕнче сарăлнă (2007 çулхи хаклав, тĕнчере 7-мĕш вырăн). Хулара 35 % (2008) пурăнать. Этно тытăмĕ - бемба 35 %, тонга 15 %, малави 13 %, лози 9 %. Шуррисем - 0,3 %. Официаллă чĕлхесем - бемба 35,1 %, ньянджа 10,7 %, тонга 10,6 %, лози 5,7 %, лунда 2,2 %, каонде 2 %, лувале 1,7 %, акăлчан чĕлхи. Ытти чĕлхесем те сарăлнă: чева 4,9 %, нсенга 3,4 %, тумбука 2,5 %, лала 2 % тата 60 яхăн абориген чĕлхисем (халăх йышĕн 22 % ). Халăхăн 80 % хутла пĕлет.