Нептун

Непту́н — Хĕвел системин чи аякри саккăрмĕш планети. Системăра диаметăрпа тваттăмĕш тата массăпа виççĕмĕш. Нептун масси Çĕрĕннинчен 17,2 хут, экватор диаметрĕ 3.9 хут пысăкрах. ^[8]. Планета ятне римăн тинĕс туррине асăнса панă.

Çĕрпе Нептун виçисене танлаштарни

Хĕвел тавра çаврăннă май Нептун хăйĕн тĕнĕлĕ тавра 164,79хут çаврăнать.

Нептун структури:
1. Çӳлти атмосфера, çӳлти пĕлĕтсем
2. Водородран, гелирен тата метанран тăракан атмосфера^[9].
3. Шывран, аммиакран тата метан пăрĕнчен тăракан манти
4. Чуллă-пăрлă тĕшши^[10].

Мăн тĕттĕм пăнчă

Нептун

Орбита хаклăхĕсем
Афели	4 553 946 490 км 30,44125206 а. е.
Перигели	4 452 940 833 км 29,76607095 а. е.а. е.
Мăн çурма тĕнĕл	4 503 443 661 км 30,10366151 а. еа. е.
Орбитăн эксцентриситечĕ	0,011214269
Орбитăн тапхăрĕ	164,79 çул
Синод тапхăрĕ	367,49 кун[1]
Орбиталлă хăвăртлăх	5,4349 [1] км/ç
Тайлăм	1,767975°(о. с. э.) 6,43°
Хăпаракан çыххин долготти	131,794310°
Перицентр аргуменчĕ	265,646853°
Спутниксем	14
Физикăллă хаклăхсем[2]
Вăтам радиус	24 341 ± 30 км  [3]
Çийĕн лаптăкĕ	7,6408·109 км²[4][5]
Чăмăртану
Калăпăш	6,08272·1010 км³ 0,056 Çĕр
Йывăрăш	1,0243·1026 кг[1][5]
Вăтам тачăлăх	1,638 г/см³  г/см³
Экватăрти йывăрăш вăйĕ	11,15 м/с²[1][5] (1,14 g);g
Иккĕмĕш космос хăвăртлăхĕ	23,5 км/ç
Сидериллĕ çаврăну тапхăрĕ	0,6653 <[6] кун
Экватарти çаврăш хăвăртлăхĕ	2,68 км/ç
Планетăн çаврăнăш тĕнĕл тайăлăвĕ	28,32°[1]
Тӳррĕн хăпарни, çурçĕр полюсĕнче	Шаблон:RA[3]
Тайлăмĕ	42,950°[3]
Альбедо	0,29 (Бонд) 0,41 (геом.)[1]
Çăлтăрăн курăнуллă виçи 8,0—7,78m[1][7]
Кĕтес пысăкăшĕ	2,2"—2,4"[1][7]
Температура
Чи сивви	72 К[1](-200*С яхăн)
Вăтам
Чи вĕри
Атмосфера шучĕсем
Атмосфера пусăмĕ
Шучĕсем	80±3,2 % водород (H2) 19±3,2 % гели 1,5±0,5%, А. метан ~0,019 % водород дейтеричĕ(HD) ~0,00015  этан Пăрсем аммиак шыв аммони гидросульфичĕ (NH4SH) 3,4 % метан
Кĕскетнисен таблици
о. с. э.	Хĕвел экваторĕнчен шутласан

Ку терминӑн урӑх пӗлтерӗшсем пур, Нептун пӑхӑр.

^[11].

Нептуна 1846 çулхи авăн уйăхĕн 23-мĕшĕнче^[12] Урбен Леверье, Иоганн Галле тата Гейнрих д’Арре ӳçнă.

Нептунăн тĕшши, Уранăнни пекех, пăрпа ту породисенчен калăпланнă ^[13]. Атмосферăн тулаш сийĕнче метан йĕрĕсем пулнипе планета кăвак тĕс парать^[14]? ^[15]. Нептун атмосферинче Хĕвел системинчи планетăсен хушшинче чи вăйлă çилсем вĕреççĕ. Вĕсен хăвăртлăхе 2100 км/сех тарантесе шутлаççĕ хăшпĕрисем ^[16]. 1989-мĕш çулта планета патĕнче Вояджер-2 иртсе кайнă майНептунăн кăнтăр çурма чăмăрĕнче Юпитер çинчи Мăн хĕрлĕ пăнчă евĕрлĕ "Мăн тĕттĕм пăнчă" курнă.

Кăсăклă фактсем

• Ухсай Яков Гаврилович çапла çырнă:

Калаçасса калаçăп эпĕ Нептун синче те чăвашлах.