Чулхула облаçĕ

Чулхула облаçĕ (выр. Нижегородская область) — Раççей Федерацийĕн Европа пайĕнчи субъекчĕ. 1929 çулхи нарăсăн 14-мĕшĕнче йĕркеленĕ. Тӗп хули - Чулхула. Атăлçи федераци тăрăхне кĕрет^[1].

Чулхула облаçĕ Нижегородская область
Чулхула облаçĕн ялавĕ Чулхула облаçĕн гербĕ
Тĕп хули	Чулхула
Лаптăкĕ - Пĕтĕмпе - шыв пайĕн %.	40 76 624 км² кăштах кăна
Халăх йышĕ - Пĕтĕмпе - Йышлăх	13 3 081 817 çын патнелле (2023) 40,22 çын/км² патнелле
Федераци тăрăхĕ	Атăлçи федераци тăрăхĕ
Экономика регионĕ	Атăл-Вятка районĕ
Регион номерĕ	52,152
Патшалăх чĕлхисем	вырăс
Губернатор	Никитин Глеб Сергеевич
Саккун тăвакан Каншĕн ертӳçи	Люлин Евгений Борисович
Гимн	Чулхула облаçĕн гимнĕ
Вăхăт тăрăхĕ	ГВ MSK, UTC+3

Çурçĕр-анăçра Кострома, çурçĕр-тухăçра — Киров облаçĕпе, тухăçра — Мари Эл тата Чăваш Ен республикисемпе, кăнтăрта — Мордва Республикипе, кăнтăр-анăçра — Кисан облаҫӗпе, анăçра — Улатимĕр тата Иваново облаҫӗсемпе чикӗленет.

Тавралăхĕ

Истори

Тĕп статьясем: Чулхула облаçĕн историйĕ, Чулхула кĕпĕрни, Чулхула историйĕ

Мезолит эпохинче Чулхула облаçĕнче Пустынь I этем тăнă тата Наумовка I, Красный Бор 5 тата ур. пурăнан вырăнсем пулнă. Бронза эпохинчи Фатьян культурин тапхăрĕнчи виле вырăнĕсене Чкаловск, Ветлуга тата Краснобаки районĕсенче чакаласа тупнă^[2].

I Петĕрĕн облаç реформи хыççăн, 1708 çулта Чулхулана таврашĕнчи çĕрсемпе пĕрле Хусан кĕпĕрнине кĕртнĕ. 1714 çулта Чулхула кĕпĕрнине туса хунă.

РСФСР йышĕнче Чулхула облаçне 1929 çулхи кăрлачăн 14-мĕшĕнче йĕркелесе янă. Çав çӳлтах, утăн 15-мĕшĕнче облаçĕ Чулхула Ен ята куçарнă (1932 çулхи юпан 7-мĕшĕнче — Горький Ен тенĕ).

1936 çулхи раштавăн 5-мĕшĕнче Ене Чулхула облаçĕ (унтан Мари тата Чăваш ресубликисем уйрăлса тухнă) ята куçарнă.

1954 çулхи кăрлачăн 7-мĕшĕнче Чулхула облаçĕнчен Арзамас облаçне кăларнă. 1957 çулхи акан 23-мĕшĕнче Арзамас облаçне пăрахăçланă, территорине Чулхула облаçне тавăрнă.

1990 çулхи юпан 22-мĕшĕнче РСФСР Аслă Канашĕн Президиумĕн Хутайĕпе^[3][4] облаçе вырăслаНижегородскую область ята тавăрнă.1992 çулхи акан 21-мĕшĕнче РСФСР халăх депутачĕсен съезчĕ облаçе урăх ят панине çирĕплетнĕ, РСФСР 1978 çулхи Конституцин 71 статьине улшăну кĕртнĕ, çак саккун 1992 çулхи çăвăн 16-мĕшĕнче вăя кĕнĕ^[5].

1994 çулта облаç йышне Иваново облаçĕнчен Сокольски районне панă.

Хуçалăхĕ

• Чулхула шыв усравĕ

Пурăнан халăх

Çак категорин тĕп статьи çук — Чулхула облаçĕнчи пурăнан халăх. Ăна çырса Эсир проекта пулăшма пултаратăр.

1. Н/Д^[6]

1. Н/Д^[7]

Нацисен йышĕ

Национальноç	Йышĕ
	1926[8]	1939[9]	1959[10]	1970[11]	1979[12]	1989[13]	2002[14]	2010[15]
Вырăссем	2 553 230	3 619 463	3 381 991	3 477 331	3 513 494	3 522 148	3 346 398	3 109 661
Тутарсем	79 897	88 241	66 996	71 794	68 632	58 603	50 609	44 103
Мордва	84 920	83 095	63 861	51 628	45 028	36 709	25 022	19 138
Украинсем	2 537	28 187	29 314	29 807	29 112	33 344	24 241	17 657
Эрменсем	93	1 201	1 086	880	1 111	1 822	10 786	13 294
Чăвашсем	1 176	4 895	4 282	6 015	7 517	12 206	11 364	9 765
Азербайджансем	х.ç.	241	662	469	1 053	3 153	8 309	8 494
Марисем	3 935	5 807	5 177	8 793	8 027	7 942	7 757	6 415
Беларуссем	1 316	6 264	7 519	7 776	8 441	9 265	6 833	4 673
Чикансем	679	839	1 165	2 351	3 819	4 316	4 373	4 469
Езидсем	х.ç.	х.ç.	х.ç.	х.ç.	х.ç.	х.ç.	3 076	3 781
Еврейсем	10 679	17 530	18 274	16 838	15 110	12 198	5 312	3 769
Узбексем	2	198	761	522	523	1 667	1 103	3 504
Таджиксем	х.ç.	36	179	170	199	528	963	2 145
Молдавансем	7	176	1 993	1 207	1 481	2 429	1 812	1 894
Грузинсем	29	539	744	449	597	1 238	2 183	1 792
Нимĕçсем	600	4 758	682	611	671	924	1 574	1 248
Урăх национальноçсем	2 562	5 667	4 905	4 792	5 811	9 796	12 160	54 195
Пĕтĕмпех	2 743 344	3 869 887	3 590 813	3 682 484	3 711 617	3 719 614	3 524 028	3 310 597

Асăрхав: 1 пин ытларах йышлă халăхсене кăтартнă.

Паллă вырăнсем