Porth Clais
harbwr yn Sir Benfro From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Hen borthladd a chulfan môr sy'n gorwedd tua milltir i'r de-orllewin o Dyddewi, Sir Benfro, yw Porth Clais.[1] Gorwedd y culfan, sy'n ffurfio cwm bychan cul gyda ffrwd fechan Afon Alun yn rhedeg trwyddo, ar lan Bae Sain Ffraid.
Remove ads
Hanes
Ers amser cynnar iawn bu Porth Clais yn un o borthladdoedd Tyddewi ac mae'n bosibl fod nifer o genhadon a myneich wedi ei ddefnyddio dros y canrifoedd, efallai ar ôl teithio o lefydd mor bell i ffwrdd â Llydaw ac Iwerddon. Dywedir i Ddewi Sant gael ei fedyddio mewn ffynnon yno - Ffynnon Ddewi - gan yr 'esgob' Elvis o Munster.[2] Mae'n bosibl fod y clais (Cymraeg Canol cleis) yn yr enw yn deillio o'r gair clas (mynachlog Geltaidd).[3]
Yn ôl y chwedl Culhwch ac Olwen (cyn 1100?), glaniodd y Twrch Trwyth ym Morth Clais (Porth Cleis yn y chwedl) pan ddychwelodd i Gymru o Iwerddon a chafodd ei hela wedyn am yr ail dro gan Arthur a'i farchogion drwy dde Cymru a Chernyw.[4]
Tua'r un adeg ag y lluniwyd Culhwch ac Olwen yn ei ffurf bresennol, glaniodd Gruffudd ap Cynan yno yn 1081, o'i alltudiaeth yn Nulyn, i ymuno â Rhys ap Tewdwr yn erbyn y Normaniaid.[5]
Gwyddys i harbwr bychan o gerrig gael ei adeiladau ym Mhorth Clais tua'r 12g. Datblygodd yn harbwr prysur yn yr Oesoedd Canol. Cludai llongau arfordirol lo yno cyn 1400. Yn y cyfnod modern cynnar ceir cofnodion am fewnforio coed o Iwerddon ac allforio gwenith a chnydau eraill i ddinasoedd fel Bryste. Codwyd odynnau calchfaen yno yn y 18g.[6]
Remove ads
Cyfleusterau
Ceir maes parcio ym Mhorth Clais ar gyfer ymwelwyr heddiw. Rhed Llwybr Arfordir Penfro ar hyd y bae.
Odynnau calch Porth Clais
Cyfeiriadau
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads