Μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας

Να μη συγχέεται με Πολεοδομικό συγκρότημα Αθηνών - Πειραιώς.

Η Μητροπολιτική Περιοχή Αθήνας^[1][2] είναι μητροπολιτική περιοχή με κέντρο το Πολεοδομικό Συγκρότημα Αθήνας. Αν και δεν υπάρχουν σαφή γεωγραφικά πλαίσια, περιλαμβάνει 40 δήμους από τις Περιφερειακές Ενότητες του Κεντρικού Τομέα Αθηνών, του Βορείου Τομέα Αθηνών, του Δυτικού Τομέα Αθηνών, του Νοτίου Τομέα Αθηνών και του Πειραιώς (οι 40 δήμοι αυτοί αποτελούν συνολικά το Πολεοδομικό Συγκρότημα Αθηνών – Πειραιώς),^[3] 10 δήμους από την Περιφερειακή Ενότητα Ανατολικής Αττικής, 4 δήμους από την Περιφερειακή Ενότητα Δυτικής Αττικής και έναν δήμο από την Περιφερειακή Ενότητα Νήσων.^[4][5]

Μητροπολιτική Περιοχή Αθήνας
Γεωγραφία
Είδος	Μητροπολιτική Περιοχή
Χώρα	Ελλάδα
Γεωγραφική Ομάδα	Αττική
Αποκεντρωμένη Διοίκηση	Αττικής
Γεωγραφικό Διαμέρισμα	Αττική
Περιφέρεια	Αττικής
Περιφερειακές Ενότητες	Κεντρικού Τομέα Αθηνών Βορείου Τομέα Αθηνών Δυτικού Τομέα Αθηνών Νοτίου Τομέα Αθηνών Πειραιώς Ανατολικής Αττικής Δυτικής Αττικής Νήσων
Έδρα	Αθήνα
Έκταση	574,7 χλμ² (ή 1.619,4 χλμ²)
Δημογραφία
Μόνιμος Πληθυσμός (2021)	3.648.700 κάτοικοι (ή 4.022.246 κάτοικοι)

Σύμφωνα με την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων η περιοχή της μητροπολιτικής Αθήνας αφορά όλους τους τηλεφωνικούς κωδικούς που ξεκινούν από 21 και περιλαμβάνει περιοχές όπως η Σαλαμίνα, η Ελευσίνα, η Μάνδρα, η Μαγούλα, ο Ασπρόπυργος, οι Αχαρνές, η Παλλήνη, ο Άγιος Στέφανος, ο Διόνυσος, η Πάρνηθα, το Κορωπί, η Βάρη, το Καβούρι και ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος». ^[6][7][8][9]

Γεωγραφία

Η Μητροπολιτική Περιοχή Αθήνας βρίσκεται στην Αττική. Εκτείνεται στις Περιφερειακές Ενότητες του Κεντρικού Τομέα Αθηνών, του Βορείου Τομέα Αθηνών, του Δυτικού Τομέα Αθηνών, του Νοτίου Τομέα Αθηνών, του Πειραιώς αλλά και τμήματα των Περιφερειακών Ενοτήτων της Ανατολικής Αττικής, της Δυτικής Αττικής και των Νήσων Αττικής.^[10] Σύμφωνα με την απογραφή του 2021 από την ΕΛ.ΣΤΑΤ., ο μόνιμος πληθυσμός της μητροπολιτικής περιοχής ανέρχεται σε 4.022.246 κατοίκους.^[11]

Η πόλη της Αθήνας

Η πόλη της Αθήνας αποτελεί το κέντρο της Μητροπολιτικής Περιοχής Αθήνας και βρίσκεται στον Δήμο Αθηναίων, που είναι ο μεγαλύτερος σε πληθυσμό δήμος στην Ελλάδα. Ο Πειραιάς σχηματίζει επίσης ένα σημαντικό κέντρο στη δική του πόλη, μέσα στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Αθηνών – Πειραιώς, και είναι δεύτερος σε πληθυσμό δήμος μέσα σε αυτό, με το Περιστέρι και την Καλλιθέα να ακολουθούν.

Το Πολεοδομικό Συγκρότημα Αθηνών – Πειραιώς

Το Πολεοδομικό Συγκρότημα Αθηνών – Πειραιώς συνίσταται από τη «Μείζονα Αθήνα» ή την «Ευρύτερη Αθήνα» και τον «Μείζονα Πειραιά» ή τον «Ευρύτερο Πειραιά». Η Ευρύτερη Αθήνα περιλαμβάνει 35 δήμους που ανήκουν σε 4 Περιφερειακές Ενότητες (Κεντρικού Τομέα Αθηνών, Βορείου Τομέα Αθηνών, Δυτικού Τομέα Αθηνών, Νοτίου Τομέα Αθηνών) και έχει μόνιμο πληθυσμό 2.611.713 κατοίκων. Ο Ευρύτερος Πειραιάς περιλαμβάνει 5 δήμους που ανήκουν στην Περιφερειακή Ενότητα Πειραιώς και έχει μόνιμο πληθυσμό 448.051 κατοίκων. Το Πολεοδομικό Συγκρότημα Αθηνών – Πειραιώς απλώνεται σε 412,4 τ.χλμ. σε όλο το Λεκανοπέδιο Αττικής και ο μόνιμος πληθυσμός του ανέρχεται σε 3.059.764 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2021 από την ΕΛ.ΣΤΑΤ.^[11]

Η Μητροπολιτική Περιοχή Αθήνας

Η Μητροπολιτική Περιοχή Αθήνας καλύπτει 1.619,4 τ.χλμ. στην Περιφέρεια Αττικής και συμπεριλαμβάνει ένα σύνολο 55 δήμων, που είναι ενταγμένοι σε 8 περιφερειακές ενότητες (Κεντρικού Τομέα Αθηνών, Βορείου Τομέα Αθηνών, Δυτικού Τομέα Αθηνών, Νοτίου Τομέα Αθηνών, Πειραιώς, Ανατολικής Αττικής, Δυτικής Αττικής και Νήσων Αττικής)^[10] και έχει μόνιμο πληθυσμό 4.022.246 κατοίκων.^[11] Η Αθήνα και ο Πειραιάς είναι τα δύο Μητροπολιτικά Κέντρα της Μητροπολιτικής Περιοχής Αθήνας.

Υποπεριοχές της Μ.Π. Αθήνας

Βασικές Υποπεριοχές

Οι Δήμοι και οι Δημοτικές Ενότητες των βασικών υποπεριοχών της Μητροπολιτικής Περιοχής Αθήνας:

Α/Α	Δήμος	Έδρα	Δημοτικές Ενότητες	Μόνιμος Πληθυσμός (2021)[11]	Έκταση (km²)	Πυκνότητα ανά km²	Περιφερειακή Ενότητα
1	Αθηναίων	Αθήνα	Αθηναίων	643.452	39	16.499	Κεντρικού Τομέα Αθηνών
2	Βύρωνος	Βύρωνας	Βύρωνος	59.134	9,2	6.428
3	Γαλατσίου	Γαλάτσι	Γαλατσίου	57.909	4	14.477
4	Δάφνης – Υμηττού	Δάφνη	Δάφνης, Υμηττού	33.886	2,4	14.119
5	Ζωγράφου	Ζωγράφου	Ζωγράφου	69.874	8,5	8.220
6	Ηλιουπόλεως	Ηλιούπολη	Ηλιουπόλεως	76.730	12,7	6.042
7	Καισαριανής	Καισαριανή	Καισαριανής	26.269	7,8	3.368
8	Νέας Φιλαδέλφειας – Νέας Χαλκηδόνος	Νέα Φιλαδέλφεια	Νέας Φιλαδέλφειας, Νέας Χαλκηδόνος	34.958	3,7	9.448
9	Αμαρουσίου	Μαρούσι	Αμαρουσίου	71.830	12,9	5.568	Βορείου Τομέα Αθηνών
10	Αγίας Παρασκευής	Αγία Παρασκευή	Αγίας Παρασκευής	62.147	7,9	7.867
11	Βριλησσίων	Βριλήσσια	Βριλησσίων	32.417	3,9	8.312
12	Ηρακλείου	Ηράκλειο	Ηρακλείου	50.494	4,6	10.977
13	Κηφισιάς	Κηφισιά	Κηφισιάς, Εκάλης, Νέας Ερυθραίας	72.878	35,1	2.076
14	Λυκόβρυσης – Πεύκης	Πεύκη	Πεύκης, Λυκοβρύσεως	30.998	4,1	7.560
15	Μεταμορφώσεως	Μεταμόρφωση	Μεταμορφώσεως	30.174	5,5	5.486
16	Νέας Ιωνίας	Νέα Ιωνία	Νέας Ιωνίας	64.611	4,3	15.026
17	Παπάγου – Χολαργού	Χολαργός	Χολαργού, Παπάγου	45.266	7,3	6.201
18	Πεντέλης	Μελίσσια	Μελισσίων, Νέας Πεντέλης, Πεντέλης	35.610	36,1	986
19	Φιλοθέης – Ψυχικού	Ψυχικό	Ψυχικού, Νέου Ψυχικού, Φιλοθέης	27.636	6,1	4.530
20	Χαλανδρίου	Χαλάνδρι	Χαλανδρίου	77.102	10,8	7.139
21	Περιστερίου	Περιστέρι	Περιστερίου	133.630	10,1	13.231	Δυτικού Τομέα Αθηνών
22	Αγίας Βαρβάρας	Αγία Βαρβάρα	Αγίας Βαρβάρας	26.759	2,4	11.150
23	Αγίων Αναργύρων – Καματερού	Άγιοι Ανάργυροι	Αγίων Αναργύρων, Καματερού	61.462	9,2	6.681
24	Αιγάλεω	Αιγάλεω	Αιγάλεω	65.831	6,5	10.128
25	Ιλίου	Ίλιον	Ιλίου	84.004	9,3	9.033
26	Πετρουπόλεως	Πετρούπολη	Πετρουπόλεως	60.146	6,8	8.845
27	Χαϊδαρίου	Χαϊδάρι	Χαϊδαρίου	47.051	22,7	2.072
28	Καλλιθέας	Καλλιθέα	Καλλιθέας	97.616	4,8	20.337	Νοτίου Τομέα Αθηνών
29	Αγίου Δημητρίου	Άγιος Δημήτριος	Αγίου Δημητρίου	71.664	5	14.333
30	Αλίμου	Άλιμος	Αλίμου	43.174	5,9	7.318
31	Γλυφάδας	Γλυφάδα	Γλυφάδας	89.597	25,4	3.527
32	Ελληνικού – Αργυρούπολης	Αργυρούπολη	Αργυρούπολης, Ελληνικού	50.027	15,4	3.249
33	Μοσχάτου – Ταύρου	Μοσχάτο	Μοσχάτου, Ταύρου	39.661	4,5	8.814
34	Νέας Σμύρνης	Νέα Σμύρνη	Νέας Σμύρνης	72.853	3,5	20.815
35	Παλαιού Φαλήρου	Παλαιό Φάληρο	Παλαιού Φαλήρου	64.863	4,6	14.101
36	Πειραιώς	Πειραιάς	Πειραιώς	168.151	10,9	15.427	Πειραιώς
37	Κερατσινίου – Δραπετσώνας	Κερατσίνι	Κερατσινίου, Δραπετσώνας	89.536	9,3	9.628
38	Κορυδαλλού	Κορυδαλλός	Κορυδαλλού	61.248	4,3	14.244
39	Νίκαιας – Αγίου Ιωάννη Ρέντη	Νίκαια	Νίκαιας, Αγίου Ιωάννου Ρέντη	103.488	11,2	9.240
40	Περάματος	Πέραμα	Περάματος	25.628	14,7	1.743
41	Αχαρνών	Αχαρνές	Αχαρνών, Θρακομακεδόνων	108.169	107,9	1.003	Ανατολικής Αττικής
42	Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης	Βούλα	Βούλας, Βουλιαγμένης	35.829	14,6	2.454
43	Φυλής	Άνω Λιόσια	Άνω Λιοσίων, Ζεφυρίου	44.948	39,8	1.129	Δυτικής Αττικής

Επιπλέον Υποπεριοχές

Οι Δήμοι και οι Δημοτικές Ενότητες των επιπλέον υποπεριοχών που μερικές φορές εντάσσονται εντός της Μητροπολιτικής Περιοχής Αθήνας:

Α/Α	Δήμος	Έδρα	Δημοτικές Ενότητες	Μόνιμος Πληθυσμός (2021)[11]	Έκταση (km²)	Πυκνότητα ανά km²	Περιφερειακή Ενότητα
1	Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης	Βούλα	Βάρης	16.717	22,6	740	Ανατολικής Αττικής
2	Σαρωνικού	Καλύβια Θορικού	Παλαιάς Φωκαίας	3.025	22,9	132
3	Διονύσου	Άγιος Στέφανος	Αγίου Στεφάνου, Ανοίξεως, Διονύσου, Δροσιάς, Κρυονερίου, Ροδοπόλεως, Σταμάτας	42.376	111,5	380
4	Κρωπίας	Κορωπί	Κρωπίας	30.817	102	302
5	Μαρκόπουλου Μεσογαίας	Μαρκόπουλο Μεσογαίας	Μαρκόπουλου Μεσογαίας	21.722	81,8	266
6	Παιανίας	Παιανία	Παιανίας, Γλυκών Νερών	28.036	53,2	527
7	Παλλήνης	Γέρακας	Γέρακα, Ανθούσας, Παλλήνης	59.459	29,4	2.022
8	Ραφήνας – Πικερμίου	Ραφήνα	Ραφήνας, Πικερμίου	22.327	40,5	551
9	Σπάτων – Αρτέμιδος	Σπάτα	Σπάτων – Λούτσας, Αρτέμιδος	34.915	73,7	474
10	Φυλής	Άνω Λιόσια	Φυλής	3.209	69,3	46	Δυτικής Αττικής
11	Ελευσίνας	Ελευσίνα	Ελευσίνος, Μαγούλας	30.147	36,6	824
12	Ασπροπύργου	Ασπρόπυργος	Ασπροπύργου	31.381	102	308
13	Μάνδρας – Ειδυλλίας	Μάνδρα	Μάνδρας	12.365	205,8	60
14	Σαλαμίνος	Σαλαμίνα	Σαλαμίνας, Αμπελακίων	37.220	93,4	399	Νήσων

Πόλεις

Ο ακόλουθος κατάλογος περιέχει πόλεις άνω των 50.000 κατοίκων σύμφωνα με την απογραφή του 2021.

Αθήνα: 643.452 Πειραιάς: 168.151 Περιστέρι: 133.630 Αχαρνές: 100.857 Καλλιθέα: 97.616 Γλυφάδα: 89.597 Νίκαια: 88.077 Ίλιον: 84.004 Χαλάνδρι: 77.102 Ηλιούπολη: 76.730 Κερατσίνι: 75.721 Νέα Σμύρνη: 72.853

Μαρούσι: 71.830 Άγιος Δημήτριος: 71.664 Ζωγράφου: 69.874 Αιγάλεω: 65.831 Παλαιό Φάληρο: 64.863 Νέα Ιωνία: 64.611 Αγία Παρασκευή: 62.147 Κορυδαλλός: 61.248 Πετρούπολη: 60.146 Βύρωνας: 59.134 Γαλάτσι: 57.909 Ηράκλειο: 50.494

Κλίμα

Λόγω της μεγάλης έκτασης της η Μητροπολιτική Αθήνα παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία κλίματος. Στο μεγαλύτερο μέρος της η Μητροπολιτική Αθήνα παρουσιάζει θερμό μεσογειακό κλίμα ενώ κάποιες νότιες και δυτικές περιοχές της εμφανίζουν θερμό κλίμα στέπας. Σύμφωνα με τους μετεωρολογικούς σταθμούς του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, οι βόρειες περιοχές είναι αρκετά υγρότερες και έχουν πιο κρύους χειμώνες.

O Διόνυσος έχει 9°C μέση μέγιστη θερμοκρασία Ιανουαρίου και 4°C μέση ελάχιστη και η Πάρνηθα 4°C μέση μέγιστη Ιανουαρίου με τη μέση ελάχιστη θερμοκρασία στο 0°C. Οι νότιες περιοχές εμφανίζουν αρκετά ήπιους χειμώνες με τη Νέα Σμύρνη να έχει 15°C μέση μέγιστη Ιανουαρίου και 9°C μέση ελάχιστη θερμοκρασία. Το καλοκαίρι οι υψηλότερες μεσημεριανές θερμοκρασίες παρατηρούνται συνήθως στο εσωτερικό του Λεκανοπεδίου Αττικής και στο Θριάσιο Πεδίο με την Μαγούλα να φτάνει 36,5°C μέση μέγιστη θερμοκρασία Ιουλίου ενώ στη Νέα Φιλαδέλφεια, στη Σαλαμίνα και στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο ξεπερνάει τους 35°C. Οι υψηλότερες καλοκαιρινές μέσες ελάχιστες θερμοκρασίες παρατηρούνται στη ζώνη του Πειραιά με 27°C τον Αύγουστο. Οι υψηλότερες μέσες ετήσιες θερμοκρασίες σημειώνονται στην Αθηναϊκή Ριβιέρα, με τo Λιμάνι του Πειραιά να έχει τα τελευταία χρόνια μέση ετήσια θερμοκρασία 20.8°C.^[12] Οι χαμηλότερες μέσες ετήσιες θερμοκρασίες παρατηρούνται στην Πάρνηθα με κάτω από 11°C. O Νέος Κόσμος είναι η θερμότερη περιοχή του Δήμου Αθηναίων με μέση ετήσια θερμοκρασία που φτάνει τους 20.2°C.

Οι λιγότερες βροχές πέφτουν στα νότια προάστια, με τον σταθμό του Σ.Ε.Φ. και του Πειραιά από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών να καταγράφουν μέσο ετήσιο υετό τα τελευταία έτη από 315 ως 340 χιλιοστά. Οι περισσότερες βροχές παρατηρούνται στα βόρεια με τον σταθμό της Πάρνηθας να σημειώνει μέσο ετήσιο υετό τα τελευταία έτη γύρω στα 720 χιλιοστά. Η υψηλότερη θερμοκρασία που έχει παρατηρηθεί στη Μητροπολιτική Αθήνα είναι 48°C στην Ελευσίνα και το Τατόι στις 10/7/1977 (ρεκόρ ηπειρωτικής Ευρώπης) και η χαμηλότερη είναι -12°C στην Πάρνηθα (υψόμετρο 1230μ.) στις 9/1/2017. Η μεγαλύτερη ελάχιστη θερμοκρασία έχει σημειωθεί στο Ελληνικό με 32.9°C στις 26/7/2023. ^[13]

Σε ότι αφορά ολόκληρη την Αττική ο χαμηλότερος μέσος ετήσιος υετός παρατηρείται στον μετεωρολογικό σταθμό της Αναβύσσου με γύρω στα 290 χιλιοστά και ο υψηλότερος στον μετεωρολογικό σταθμό του Αυλώνα με 930 χιλιοστά. Επιπρόσθετα, το Λαύριο είναι η μοναδική περιοχή στην Αττική που η θερμοκρασία δεν έχει πέσει ποτέ κάτω από το μηδέν από τότε που υπάρχουν δεδομένα (2008).^[14][15]

Κλιματικά δεδομένα Κέντρου Αθήνας (1991–2020), Ρεκόρ (1890–σήμερα)
Μήνας	Ιαν	Φεβ	Μάρ	Απρ	Μάι	Ιούν	Ιούλ	Αύγ	Σεπ	Οκτ	Νοε	Δεκ	Έτος
Υψηλότερη Μέγιστη °C (°F)	22.8	25.3	28.2	32.2	37.6	44.8	42.8	43.9	38.7	36.5	30.5	23.1	44,8
Μέση Μέγιστη °C (°F)	13.3	14.2	17 (63)	21.1	26.5	31.6	34.3	34.3	29.6	24.4	18.9	14.4	23,3
Μέση Μηνιαία °C (°F)	10.2	10.8	13.1	16.7	21.8	26.6	29.3	29.4	25 (77)	20.3	15.6	11.6	19,2
Μέση Ελάχιστη °C (°F)	7.1	7.3	9.2	12.3	17 (63)	21.6	24.2	24.4	20.4	16.2	12.2	8.7	15 (59)
Χαμηλότερη Ελάχιστη °C (°F)	−6.5	−5.7	−2.6	1.7	6.2	11.8	16 (61)	15.5	8.9	5.9	−1.1	−4 (25)	−6,5
Βροχόπτωση mm (ίντσες)	55,6	44,4	45,6	27,6	20,7	11,6	10,7	5,4	25,8	38,6	70,8	76,3	433,1
% υγρασίας	72	70	66	60	56	50	42	47	57	66	72	73	60,9
Πηγή #1: Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών[16]
Πηγή #2: Meteoclub[17][18]

Κλιματικά δεδομένα Πειραιά Ε.Μ.Υ (1981–2010)
Μήνας	Ιαν	Φεβ	Μάρ	Απρ	Μάι	Ιούν	Ιούλ	Αύγ	Σεπ	Οκτ	Νοε	Δεκ	Έτος
Μέση Μέγιστη °C (°F)	14.1	14.4	16.6	20.3	25.1	29.9	32.8	32.9	29.1	24.2	18.9	15.4	22,81
Μέση Μηνιαία °C (°F)	11.1	11.2	13.3	16.9	21.4	26.3	29.0	28.8	25.2	20.6	15.8	12.6	19,35
Μέση Ελάχιστη °C (°F)	8.2	7.9	10.0	13.4	17.7	22.2	24.8	25.0	21.5	17.4	12.9	9.7	15,89
Βροχόπτωση mm (ίντσες)	41,95	36,26	34,09	30,34	15,95	5,08	5,56	3,07	11,37	30,5	58,87	58,84	331,9
Πηγή #1: Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο[19]
Πηγή #2: Meteoclub.gr[20]