Pri la mallongeco de la vivo
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
Pri la mallongeco de la vivo (latine De Brevitate Vitae) estas verko el la Dialogoj (latine Dialogorum, es) de la romia filozofo kaj ŝtatisto Seneko ja Juna, kiu traktas la ĝustan uzon de la tempo de la vivo.
| Ad Paulinum de brevitate vitae | |
|---|---|
 | |
| Paĝo 375 el "Pri la Mallongeco de Vivo". Eldono de 1643, publikigita fare de Francesco Baba. | |
| literatura verko | |
| Aŭtoroj | |
| Aŭtoro | Seneko la pli juna |
| Lingvoj | |
| Lingvo | latina lingvo |
| Eldonado | |
| Ĝenro | dialogo |
Verkita ĉirkaŭ la jaro 49, post la reveno de la aŭtoro el ekzilo kaj antaŭ ol ekfunkcii kiel pretoro. Ĝi estas adresita al lia edzino Pompeia Paulina, verŝajne filino de Pompejo Paulinus, kiu estis la bofrato de Seneko kaj al kiu li dediĉis la verkon. Tiu ĉi verko estas eble tiu, kiu plej multe influis la posteularon, precipe la aŭtorojn de la Ora Epoko.
La ĉefa ideo de la verko estas la tezo, ke la homa vivo ne estas mallonga, se ĝi estas vivita ĝuste, t.e. ne gvidata de pasioj kaj vanteco, sed konforme al racio kaj virto. Seneko instruas ke la vivo daŭras longe, se ĝi estas plenigita de enhavo.
Similaj ideoj povas esti trovitaj en la traktaĵo de Seneko Pri libertempo (De Otio) kaj diskuto de ĉi tiuj temoj povas esti trovita ofte en liaj Moralaj Leteroj al Lucilius (Epistulae Morales ad Lucilium; leteroj 49, 101, ktp.).
La deka libro de Dialogoj de Seneko estas titolita De brevitate vitae [1]. Seneko verkis ĝin ĉirkaŭ 49 p.K. La teksto montras ke la Aventino daŭre estas ekster la Pomerium (la). Imperiestro Klaŭdio inkludis la Aventinon en la urbodistrikto en 49 p.K. Ĉar Seneko jam revenis de ekzilo kiam li skribis la verkon, kaj tio okazis en la unuaj monatoj de AD 49, li verkis la verkaĵon inter tiuj du okazaĵoj [2]. Seneko adresis la tekston al sia amiko Paulinus, alta oficialulo en la imperio, kies oficejo kiel praefectus annonae (de) inkludis la grenprovizon al Romo [3]. Estas kredite ke Paulinus estis aŭ la patro aŭ frato de la dua edzino de Seneko, Paulina [4].
La verko konsistas el 20 ĉapitroj.
Laŭ Seneko, la vivo ne estas mallonga; malbona uzo faras ĝin tiel. La okupataj perdas sian vivon en la serĉado de kontentigo de malĉastaj deziroj aŭ en avideco kaj ambicio. La maldiligenta homo antaŭvidas morton en sia neagado. Ĉiu, kiu filozofias libertempe, vivas. Ĉi tiu reala vivo, kia ajn ĝia daŭro, estas sufiĉe longa.
Por pruvi tion, Seneko uzas fortan lingvaĵon por citi multajn ekzemplojn el sia tempo pri kiel homoj malŝparis sian vivon, por kio la kadukiĝo de kutimoj disponigis riĉan materialon. Li kontrastas tion al la plenumita vivo de saĝuloj kiel inda strebado.
La vivo kaj instruo de Seneko jam estis konsideritaj kontraŭdiraj fare de liaj samtempuloj [6]. En la unuaj jaroj de la regado de Nerono (54–62 p.K.), Seneko, kiel unu el la plej riĉaj kaj plej potencaj viroj, gvidis la politikon de la Romia Imperio kune kun Sextus Afranius Burrus [7]. Neniu libertempo, sed okupata vivo de ekstrema prospero. La cirkonstancoj de Seneko igis Theodor Mommsen rimarki: "li predikis antaŭ ĉio al si mem". Seneko plurfoje esprimas tiun kontraŭdiron en siaj skribaĵoj; li vidas sin kiel iu kiu strebas al saĝeco kaj estas malproksima de tiu celo. “Kio restas por ni fari estas pli ol tio, kion ni jam faris; sed estas granda paŝo antaŭen havi la volon progresi. Mi povas fanfaroni pri ĉi tiu konscio: mi volas kaj volas per mia tuta animo." [8] "Kiu ajn [mi diras] decidas agi tiamaniere, estas decidita kaj faras la provon fari tion, prenas sian vojon al la dioj; kaj vere, se Eĉ se li ne restas kun ĝi, lia laŭdinda entrepreno malsukcesas lin." [9] La interspaco inter la instruo kaj vivo de Seneko ne ŝanĝas la ĝustecon de liaj admonoj. Ĝi nur pruvas kiom malfacile estas bone vivi.
Seneko konsilas, ke oni ne malŝparu tempon esplorante aferojn, kiuj efektive estas negravaj, kaj oni tamen bone uzu sian tempon.
Por eviti ke la vivo ŝajnu mallonga, ni devas klopodi ne esti okupata, ĉar kiel li mem diras "[...] dum vi estas okupata, la vivo rapide fuĝas [...]". Seneko asertas, ke la vivo, kvankam ĝi povas ŝajni tiel, ne estas mallonga, sed estas la individuo kiu faras ĝin tiel. Unu el la kialoj, kial la vivo estas konsiderata mallonga, estas ĉar oni ne scias kiel utiligi ĝin.
Konceptoj kiel la pasemeco de la nuna tempo ankaŭ estas menciitaj en ĉi tiu verko ĝis preskaŭ nei la ekziston. "La vivo estas dividita en tri tempojn: nuna, pasinteco kaj estonteco. El tiuj, la nuntempo estas tre mallonga; la estonteco estas dubinda; la pasinteco estas certa. " Fakte, la sola afero, kiu povas esti sentita kiel reala afero, estas la pasinteco. (Tiu koncepto estas ripetata ankaŭ en la verko Ad Marciam, De consolatione).
Por Seneca, tiu, kiu plej bone vivas la vivon, estas la saĝa, ĉar li saĝe memoras la pasintecon, scipovas profiti la nunecon kaj preparas la estontecon. Tiu ĉi kuniĝo de la tri tempoj ebligas, ke la vivo de la saĝulo estu longa; kaj tre mallonga estas tiu de tiuj, kiuj forgesas la pasintecon, neglektas sian nunecon kaj rigardas al la estonteco kun timo kaj maltrankvilo.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
