From Wikipedia, the free encyclopedia
Federico Fellini (Rimini, 1920ko urtarrilaren 20a - Erroma, 1993ko urriaren 31) italiar zinema zuzendari, gidoilari, komikilari, aktore eta idazlea izan zen, XX. mendean ospe handienetakoa izan zuenetako bat. Felliniren filmetan memoria, ametsak, fantasia eta apetak nahasten dira.[1]
Federico Fellini | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotza | Rimini, 1920ko urtarrilaren 20a |
Herrialdea | Italia (1920ko urtarrilaren 20a - 1993ko urriaren 31) |
Heriotza | Erroma, 1993ko urriaren 31 (73 urte) |
Hobiratze lekua | Fellini tomb (en) |
Heriotza modua | berezko heriotza: miokardio infartu akutua |
Familia | |
Ezkontidea(k) | Giulietta Masina (1943 - 1993) |
Hezkuntza | |
Heziketa | Erromako La Sapienza Unibertsitatea |
Hizkuntzak | alemana ingelesa italiera |
Jarduerak | |
Jarduerak | film-zuzendaria, gidoilaria, satira-idazlea, komikigilea, idazlea, errealizadorea eta autorea |
Parte-hartzailea
| |
Lantokia(k) | Erroma |
Lan nabarmenak | ikusi
|
Jasotako sariak | ikusi
|
Influentziak | Charlie Chaplin eta Pablo Picasso |
Kidetza | Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia |
federicofellini.it | |
|
Federico Fellini Riminin jaio zen, Forlì probintzian, burgesia txikian kokatzen zen familia batean. Aita, Urbano Fellini (1894-1956), Gambettolakoa jatorriz (Riminitik 20km inguru mendebaldera), likoreen, gozoen eta elikagaien komertziala zen. Ama berriz, Ida Barbiani (1896-1984), Erromakoa jatorriz, etxekoandrea zen. Fellinik derrigorrezko ikasketak Riminiko "Giulio Cesare" Lizeoan burutu zituen 1930etik 1938ra. Nerabezaroan jada, nabarmentzen hasi zen marrazketarako zuen talentuagatik. Ikaskideen eta irakasleen komikiak eta karikaturak egiten zituen eta askotan, ingurukoen keinuak ere imitatzen zituen.[2].
Hasieran Rossellini eta Lattuadarekin lan egin zuen (Roma, città aperta; Paissa). Neorrealisten eragina izan zuen hasieran: Les fous du music-hall, Luci di varietà, 1951, Courier du coeur, Lo Sceico bianco, 1952; I Vitelloni, 1953). Gero bere nortasuna finkatu zuen, eta oso obra oparoa sortu zuen. Gizarteak oinarritzat emakumearen alienazioa (La Strada, 1954) edo tranpa eta gezurra (Il Bidone, 1955) dituela esanez, gizarte bat auzitan jarriz; uste osoa du errugabezian (Le Notti di Cabiria, 1957) eta zorion gogoan (Giulietta dei Spiriti, 1965). Ondasunetan aberats direnen gainbeheraren lekuko eta epaile izan zen (La Dolce vita, 1959). Otto e Mezzo (1963) filmaren ondoren, zinema onirikoaren poeta argiena bihurtu zen, irudirik zoragarrienak eta ironiaz beteenak eskainiz. Fellini Satyricon (1968), Roma (1971), Amarcord (1973) filmetan, iragana berriro eskuratu nahi duen gizona azaldu zuen, gizonaren bizitzaren deskripzio gogorra eginez. geroztik pelikula hauek egin ditu: Il Casanova, 1976; La città delle donne, 1979; Prova d'orchestra, 1978; E la nave va, 1983; Ginger e Fred, 1985.
Taula honetan ikus daitezke zuzendutako filma bakoitzaren bi aktore, enpresa ekoizlea eta beste izenburuak (gaztelaniaz, frantsesez):
Urtea | Filma | Aktoreak | Ekoizlea | Izenburuak (es,fr) |
---|---|---|---|---|
1950 | Variety Lights - Luci del Varietà(Alberto Lattuada-rekin batera | Peppino De Filippo, Carla Del Poggio | -- | gaztelaniaz: Luces de variedades frantsesez: Les Feux du music-hall |
1952 | The White Sheik - Lo Sceicco Bianco | Alberto Sordi, Leopoldo Trieste | -- | gaztelaniaz: El jeque blanco frantsesez: Le Cheik blanc |
1953 | I Vitelloni | Alberto Sordi, Franco Fabrizi | -- | gaztelaniaz: Los inútiles frantsesez: Les Vitelloni |
1953 | Marriage Agency | Antonio Cifariello, Lidia Venturini | -- | frantsesez: Une agence matrimoniale |
1953 | Love in the City - L'Amore in Città | Ugo Tognazzi, Mara Berni | -- | gaztelaniaz: L'amore in città frantsesez: L'Amour à la ville |
1954 | La Strada | Anthony Quinn, Giulietta Masina | -- Ingelesa ez den hizkuntza batean egindako film onenaren Oscar Saria irabazi zuen. | gaztelaniaz: La strada frantsesez: La strada |
1955 | Il bidone | Broderick Crawford, Richard Basehart | Titanus | |
1957 | Nights of Cabiria - Le Notti di Cabiria | Giulietta Masina, François Périer | -- Ingelesa ez den hizkuntza batean egindako film onenaren Oscar Saria irabazi zuen. | gaztelaniaz: Las noches de Cabiria frantsesez: Les Nuits de Cabiria |
1960 | La Dolce Vita | Marcello Mastroianni, Anita Ekberg | Pathé | gaztelaniaz: La dolce vita frantsesez: La dolce vita |
1962 | The Temptation of Dr Antonio | Anita Ekberg, Peppino De Filippo | -- | gaztelaniaz: Las tentaciones del doctor Antonio frantsesez: Les Tentations du docteur Antoine |
1962 | Boccaccio '70 | Anita Ekberg, Romy Schneider | -- | gaztelaniaz: Boccaccio 70 frantsesez: Boccace 70 |
1963 | 8½ | Marcello Mastroianni, Claudia Cardinale | Cineriz - Ingelesa ez den hizkuntza batean egindako film onenaren Oscar Saria irabazi zuen. | frantsesez: Huit et demi |
1965 | Juliet of the Spirits - Giulietta degli Spiriti | Giulietta Masina, Sandra Milo | Safa Palatino Studios | gaztelaniaz: Giulietta de los espíritus frantsesez: Juliette des esprits |
1968 | Spirits of the Dead | Jane Fonda, Terence Stamp | -- | gaztelaniaz: Historias extraordinarias frantsesez: Histoires extraordinaires |
1968 | Toby Dammit | -- | -- | |
1969 | Fellini: A Director's Notebook | Giulietta Masina, Marcello Mastroianni | -- | gaztelaniaz: Bloc-notes di un regista frantsesez: Bloc-notes d'un cinéaste |
1969 | Satyricon | Martin Potter, Hiram Keller | -- | gaztelaniaz: Satiricón |
1970 | The Clowns | Federico Fellini, Liana Orfei | -- | frantsesez: Les Clowns |
1972 | Roma | Elisa Mainardi, Galliano Sbarra | United Artists Corporation | frantsesez: Fellini Roma |
1973 | Amarcord | Bruno Zanin, Armando Brancia | -- | Ingelesa ez den hizkuntza batean egindako film onenaren Oscar Saria irabazi zuen. |
1976 | Fellini's Casanova - Il Casanova di Federico Fellini | Donald Sutherland, Tina Aumont | Produzioni Europee Associati | gaztelaniaz: Casanova frantsesez: Le Casanova de Fellini |
1978 | Orchestra Rehearsal - | Balduin Baas, Clara Colosimo | -- | frantsesez: Prova d'orchestra |
1980 | City of Women - La città delle donne | Marcello Mastroianni, Ettore Manni | -- | gaztelaniaz: La ciudad de las mujeres frantsesez: La Cité des femmes |
1983 | And the Ship Sails On - E la Nave Va | Freddie Jones, Barbara Jefford | -- | gaztelaniaz: Y la nave va frantsesez: Et vogue le navire… |
1985 | Ginger and Fred | Marcello Mastroianni, Giulietta Masina | France 3 | gaztelaniaz: Ginger y Fred frantsesez: Ginger et Fred |
1987 | Intervista | Anita Ekberg, Marcello Mastroianni | Rai 1 | |
1990 | The Voice of the Moon - La voce della luna | Lucas Vodrache, Paolo Villaggio | -- | gaztelaniaz: La voce della luna frantsesez: La voce della luna |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.