Aldebakarreko independentzia aldarrikapen

Aldebakarreko Independentzia Aldarrikapena (AIA) menpeko lurralde batek, estatu berri bat eratzeko asmoz, estatu jabearen oniritzik gabe egiten duen independentzia aldarrikapena da. Terminoa 1965ean erabili zen aurreneko aldiz, Rhodesiak Erresuma Batuarekiko independentzia aldarrikatu zuenean.^[1]

Adibideak

Data	Aldarrikatzailea	Jabea	Oharrak
1776	Ameriketako Estatu Batuak	Britainia Handiko Erresuma
1898	Filipinak	Espainia
1912	Albania	Otomandar Inperioa
1919	Irlandako Errepublika	Erresuma Batua	1922an Irlandako Estatu Askea bezala independizatu zen
1922	Egipto	Erresuma Batua	Britaniar gobernuak independentzia onartu zuen.
1965	Rhodesia	Erresuma Batua	Zimbabwe bezala independizatu zen 1980ean
1967	Biafra	Nigeria	Gaur egun Nigeriarena da
1971	Bangladesh	Pakistan
1983	Ipar Zipre	Zipre	Ziprek ez du onartzen
1988	Palestina	—	Israelek 1967tik okupatutako lurraldeak eskatzen ditu Israel-Palestina Gatazka eta bake-prozesua diraute oraindik Ikus, Palestinako Estatuaren nazioarteko aitorpena
1990	Transnistria	Moldavia	Moldaviak ez du onartzen
1991	Somalilandia	Somalia	Somaliak ez du onartzen
1991	Kroazia	Jugoslavia
1991	Eslovenia	Jugoslavia
1991	Itxkeriako Errepublika	Errusia	Gaur egun Txetxeniako Errepublika, Errusiarena da
1991	Karabakh Garaia	Azerbaijan	Gaur egun Azerbaijanen zati bat da.
1991	Hego Osetia	Georgia	Georgiak ez du onartzen
1999	Abkhazia	Georgia	Georgiak ez du onartzen
2008	Kosovo	Serbia	Serbiak ez du onartzen
2014	Krimea	Ukraina	Errusiara anexionatua; Ukrainak ez du onartzen
2017	Katalunia	Espainia	Espainiak ez du onartzen. Espainiako Gobernuak Kataluniako Generalitatea disolbatu zuen eta Kataluniako agintaria den Carme Forcadellek, egoera hau onartu zuen eta katalanek ez zioten aurre egin Espainiako Gobernuaren ekintzei besteak beste 155. artikuluaren ezarpenari. Bestalde, Kataluniako Errepublikak inoiz ez zituen lege berririk ez ekintzarik egin. Inongo momentuan ere ez zuten kontrolatu lurraldea, zergak, mugak edo polizia eta ondorioz, de facto independentziarik ez zen egon herrialde honetan.

Legedia

2010ean, Kosovoko independentzia zela eta, Nazioarteko Justizia Auzitegiak adierazi zuen aldebakarreko independentzia aldarrikapenak ez direla legez kanpokoak nazioarteko zuzenbide aintzat hartuta.^[2]