Anemia

Anemia (antzinako grezieraz: ἀναιμία, anaimia, "odol gabezia"; ἀν- an-, "gabe" eta αἷμα haima, "odol" hitzetatik) odolaren egoera berezia da, hematien edota hemoglobinaren urritasuna ezaugarri duena. Bera bakarrik azal daiteke, edo beste prozesu zabalago baten agerpena izan. Anemia dagoenean odolak oxigenoa garraiatzeko duen gaitasuna murrizturik dago eta, ondorioz, gorputzeko ehunek eta organoek ohi baino oxigeno gutxiago jasotzen dute. Izan ere, hematietan dagoen hemoglobina molekula da oxigeno garraiatzaile nagusia. Anemiaren ondorioetako bat ehunen hipoxia da.

Anemia
Deskribapena
Mota	hemopatia, cytopenia (en) , hemic system symptom (en) eritasuna
Espezialitatea	hematologia
Asoziazio genetikoa	Zerrenda G6PD (en)
Tratamendua
Erabil daitezkeen botikak	epoetin alfa (en) , oxymetholone (en) , sodium ascorbate (en) , nandrolona, iron sucrose (en) , (RS)-lenalidomide (en) , ferric carboxymaltose (en) , Methoxy polyethylene glycol-epoetin beta (en) , sodium ferric gluconate complex (en) , eltrombopag (en) , deferasirox (en) , Ferumoxides (en) , oxymetholone (en) eta nandrolona
Identifikatzaileak
GNS-10-MK	D64.9
GNS-9-MK	285.9 eta 285.8
DiseasesDB	663
MedlinePlus	000560
eMedicine	000560
MeSH	D000740
Disease Ontology ID	DOID:2355

Ohar medikoa

Oharra: Wikipediak ez du mediku aholkurik ematen. Tratamendua behar duzula uste baduzu, jo ezazu sendagilearengana.

Mota desberdin asko daude, eta horietako bakoitza kausa desberdinak eragina da. Hainbat ikuspegitatik sailka daitezke, dela kausa sortzailearen arabera, edota ondorioz ateratzen den odolaren morfologiaren arabera, baina ez mota batekoak (anemia aplasikoa, anemia hemolitikoa, anemia ferropenikoa, etab.) eta ez bestekoak (anemia makrozitikoa, anemia mikrozitikoa, anemia normozitikoa, etab.) berez ez dira gaixotasuna, beste gaitz edo arrazoi baten islada baizik.^[1]

Sintomak

Anemiaren sintomarik ohikoenak, oro har, ahulezia eta nekea dira, konortea galtzea edo zorabioak, zurbiltasuna, arnasestua eta palpitazioak (edo bihotz-taupada bizkorrak). Horietaz gainera, pertsonak kontzentratzeko zailtasunaz kexatzen dira, buruko minak sarritan edukitzen dituzte, eta arpiladurak edo pitzadurak ager daitezke ezpain ertzetan eta azazkaletan, ileak hauskorrak edukitzeaz gain.^[1] Anemia zehazki dagoen jakiteko laborategiko saioak egin behar dira, hemograma analisia batez ere.^[2]

Beheko laukian eritrozitoen kopurua, hemoglobinaren kontzentrazioa eta hematokritoaren maila normalak agertzen dira. Gutxieneko maila horietara iristen ez denean anemia agertzen da:

Sexua	Eritrozitoen kopurua	Hematokritoa	Hemoglobina
Gizonezkoak	4,2-5,4 x 106/mm3	% 42-52	13-17 g/dl
Emakumezkoak	3,6-5,1 x 106/mm3	% 36-48	12—16 g/dl

Kausak

Anemia sor dezaketen arrazoiak oso diferenteak izan daitezke. Kausa horiek lau multzo handitan sailkatzen ahal dira:

• Hematopoiesiaren nahasmenduak. Odolaren ekoizpena kaltetua eta murriztua dagoenenean, batik bat eritropoiesia (eritrozitoen sortze prozesua).
• Hiperhemolisia: anemia hemolitikoak. Hemolisiaren abiadura, hots eritrozitoen suntsitze prozesua, bizkorregia bada agertzen dira. Globulu gorriez kanpoko kausen eraginez gerta daiteke (antigorputzak itsastearen, gai toxikoak askatzearen edo globulu gorrien hauste mekanikoaren eraginez) edota kausa korpuskularren eraginez (mintzaren egituraren edo hemoglobinaren edota globulu gorrien entzimen anomalien eraginez).
• Odoljarioak edo odol galerak. Esaterako, menstruazio edo erditzearen, urdail eta hesteetako ultzeren, edo digestio-aparatuaren tumoreen ondorioz.
• Hiperbolemia.

Sailkapena

Anemia mikrozitikoak

Burdina gabeziaren eragina emakumeengan.

Globulo gorriak ohi baino txikiagoak izatea dute ezaugarri.

• Anemia ferropenikoa, burdina-gabeziaren ondorioz sortzen dena. Anemiarik ohikoena da. Azken arrazoia honakoa da: hemoglobina ekoizteko behar adina burdina ez edukitzea. Ia pertsona guztiek burdina erreserbak dauzkate orno-muinean, gibelean eta barean, baina gerta daiteke burdina nahikorik ez egotea edo, are gehiago, batere burdinarik ez egotea. Jan-neurriaren bidez behar adina lortzen badugu ez dago arazorik, baina jan-neurria burdina gutxikoa baldin bada, anemia agertuko da.^[1]
• Talasemia. Globulu gorriek hemoglobina anormala edukitzen dute. Gaixotasun hereditarioa da.^[1]

Anemia makrozitikoak

Globulo gorriak ohi baino handiagoak izatea dute ezaugarri.

• Anemia megaloblastikoa, B12 bitaminaren edo azido folikoaren gabeziak eragiten duena. Era honetako anemia oso arrunta da emakume haurdunetan, umekiaren garapena behar bezala egin dadin azido folikoaren premia oso handia baita. Kasu honetan, tratamendua garaiz jarri ezkero ez da inolako konplikaziorik sortzen.^[1]
  • Anemia perniziosoa, gorputzak B12 bitamina xurgatzeko ezintasuna duelako gertatzen dena. Gaixotasun kronikoa, progresiboa eta larria da.^[3]

Anemia normozitikoak

Hemoglobina maila jaisten da, baina eritozitoek ohiko bolumena daukate.

• Odol-galera handi batek eragindako anemia.
• Anemia aplasikoa, hezur-muinaren funtzionamendu okerraren ondorioz sortzen dena.
• Anemia hemolitikoa. Globulu gorriak sortzen diren baino erritmo biziagoan suntsitzen direnean agertzen da. Hainbat izan daitezke egoera horren arrazoiak: hazkunde-akatsak, toxikoak, medikamentuak edo botikak, infekzioak, etab.^[1]

Mota bereziak

• Fanconiren anemia.
• Esferozitosi hereditarioa.
• Anemia faltziformea.

Tratamendua

Anemiaren tratamenduak bere sorburua aintzat hartu behar du. Goian aipatu denez, batzutan anemia beste gaitzaren sintoma baita, eta gaitz honen asaldurak tratatuz anemia bera sendatzen da. Hemorragia edo odoljario bortitzaren ondorioz sortzen denean, odol-transfusioak burutu behar dira. Burdin gabeziaren ondorioz agertzen denean, burdin osagarria hartu behar da.