Deredia

Deredia^[1] (gaztelaniaz: Heredia; eta euskaraz ere oraintsu arte ere hala zen, euskal izena galduta)^[2] Arabako ipar-ekialdeko herri bat da, Barrundia udalerrikoa.

Deredia
Euskal Herria
Kokapena
Herrialdea	Araba
Udalerria	Barrundia
Geografia
Koordenatuak	42°52′42″N 2°26′39″W
Demografia
Biztanleria	75 (2022)

Izena

Herriaren jatorrizko izena, euskaraz ere biltzen zena, Deredia da. Horren lekukotza ugari dago, bai dokumentazio historikoan, (besteak beste Donemiliagako goldean), bai toponimian. Herriaren lehenengo testigantza 1025koa da, Donemiliagako goldean, eta Deredia izenaz ageri da. Gaur egun ofiziala den Heredia XVI. mendean agertu zen.^[3][4]

Inguruko udal dokumentazioan oso ugariak dira Derediaren lekukotasunak; Barrundian bertan, 100 alditan baino gehiagotan ageri da. Toponimiak ere ematen du horren lekukotza: Derediazabala izena dago herrian bertan, Derediabidea Narbaxan, eta Derediola Elgeamendin.^[3]

Horretaz gain, Lazarragaren lekukotza dugu, bere liburu ezagunean ondokoa baitakar: «Derediako galea dator / ponpa handiaz beterik; / oi, hainbat dira ederrak eze / ni nago admiradurik» ^[5]

Ikerketa egin zen arte, Deredia izena ez zen kontuan hartu. Aldaketa handia zenez, Euskaltzaindiko Onomastika batzordeak bertaratzea erabaki zuen, derediatarrek horren berri zehatza izan eta galderak egiteko aukera izan zezaten.^[3]

Historia

Heredia familiaren sorrera XIII. mendekoa da eta herrian dorrea izan zuten baina XV. mendean Haroko Juan de Belaskok behera bota zuten. San Kristobal elizan dorrearen aztarnak ikus daitezke oraindik.

Demografia

Derediako biztanleria

Garraioa

Eskualdeko Garraioa sareak 2 linea ditu herrian:

Eskualdeko Garraioa  Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠ 7 Azilu Burgu Dulantzi Ozeta Elgea • Marieta • Matura • Mendixur • Gebara • Etura • Audikana • Deredia • Dallo • Arrieta • Txintxetru • Etxabarri Urtupiña • Arbulu • Argomaiz • Gazeta • Añua • Trokoniz • Ixona • Egileta • Eretxun Azilu Burgu Dulantzi Ozeta⁠ 8b Agurain Erdoña Ozeta Etxabarri Urtupiña • Audikana • Etura • Gebara • Mendixur • Matura • Marieta-Larrintzar • Elgea • Hermua • Larrea • Axpuru • Narbaxa • Zuhatzola • Deredia • Dallo • Arrieta Agurain Erdoña Ozeta

Deredia herria errepidetik neguko iluntze batean

Ondasun nabarmenak

• San Kristobal eliza
• San Bartolome baseliza

• 
  San Kristobal eliza
• 
  San Kristobal elizako ataria
• 
  San Kristobal elizako kapitelak
• 
  San Kristobal elizako kapitelak
• 
  San Kristobal elizako leihoak
• 
  San Kristobal elizako arkupeak
• 
  San Kristobal eliza atzetik