Erredin

Erredin^[1][a] Lizoainibar-Arriasgoiti udalerriko Lizoainibar ibarreko leku bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Pirinioaurrea eskualdean.

Erredin
Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Herriko etxe tradizional bat
Kokapena
Herrialdea	Nafarroa Garaia
Eskualdea	Pirinioaurrea
Udalerria	Lizoainibar-Arriasgoiti
Administrazioa
Mota	leku
Izen ofiziala	Redín/Erredin
Posta kodea	31482
Herritarra	erredindar
Geografia
Koordenatuak	42°48′50″N 1°28′14″W
Garaiera	599 metro
Distantzia	20,7 km (Iruñetik)
Demografia
Biztanleria	19 (2022)

2022 urtean 19 biztanle zituen.

Bertako biztanleak erredindarrak dira.

Izena

Erredin toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:^[2]

• Radin (1256)
• Radin (1258)
• Redin (1268)
• Rediayn (1280)
• Redin (1366)
• Redin (1534)
• Redin (1649)
• Redin (1767)
• Redin (1802)
• Erredin (1996)

Geografia

Erredin Lizoainibar ibarran dago.

Ingurune naturala eta klima

Lizoainibar Pirinioaurreko ibarra da, Eguesibar eta Longida lotzen dituen lautada da. Ibaia zeharkatzen du Erro ibaiak, Irati-Aragoi ibaiaren adarrak.

Ibarreko klima azpi-mediterraneoa da, urteko batez besteko tenperatura 12 eta 13 gradu ingurukoa, eta batez besteko prezipitazioak 800 mm eta 1 000 mm bitartekoak. Urteko egun euritsuak 90 izaten dira, batez ere udaberri eta udazkenean. Uda garaian, bi hilabete lehor izaten dira, uztaila, eta, batez ere, abuztua.

Herrigunearen inguruko basoetan, birlandatutako pinuak dira nagusi. Birlandaketa hauek XIX. mendetik aurrera egin ziren, inguruko zerrategiek zuten hazkunde azkarreko zuhaitzen beharra zela eta. Oraindik ere, 100-120 hektarea gordetzen da.

Estazio meteorologikoak

Lizoainibarren dagoen Beortegi herrian, itsasoaren mailatik 580 metrora, Nafarroako Gobernuak 1998n jarritako estazio meteorologikoa dago.^[3]

Datu klimatikoak (Beortegi, 1998-2020)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	17.6	21.9	24.7	29.0	35.0	39.4	38.1	39.9	36.5	29.6	21.8	17.2	39.9
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	8.6	10.0	13.4	15.9	19.9	25.4	28.2	28.3	24.2	18.9	12.0	9.0	17.8
Batez besteko tenperatura (ºC)	4.3	4.9	7.9	10.2	13.6	17.9	20.2	20.4	17.1	13.1	7.7	4.7	11.8
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	0.8	0.6	2.8	4.7	7.4	10.9	13.0	13.4	11.0	8.3	4.0	1.1	6.5
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	-7.9	-10.0	-9.8	-3.8	-1.1	2.3	5.2	6.2	2.1	-1.9	-7.3	-12.4	-12.4
Batez besteko prezipitazioa (mm)	96.6	85.4	96.7	85.2	69.5	54.2	38.1	33.2	57.2	77.0	105.0	80.8	878.9
Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm)	67.5	42.9	42.9	46.9	66.6	55.2	51.3	36.2	72.0	96.8	58.3	53.2	96.8
Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua[4]

---

Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Aukeratu beheko zatian urte-tarte bat, urte horiek goian xehetasun handiagoz ikusteko.

Ikusi edo aldatu datu gordinak.

Historia

Antzinako jaurerria, zeinaren laborariei Tibalt II.a Nafarroakoa erregeak 1268n agindu zien ez zituztela errege ondaretik besterenduko. 1280an, urtean 68 soldata zor zituzten: 5 diru eta erdi, eta 34 kahitze, laurden bat gari. Migel Xil Erredin 1456an bere jauregiko titularra zen.

1835-1845eko udal-erreformetara arte, Lizoainibarko diputatuak eta herriko errejidoreak gobernatzen zuten, eta, ondoren, erregimen komunaren mende geratu zen. Elizari dagokionez, 1847an herritarrek zuten parrokoa aurkezteko eskubidea.

Egun horretan bertan, beste herri batzuetako haurrak joaten ziren eskolara, eta irakasleak hirurogei gari-lapurreta hautematen zituen urtean. Pattar fabrika batek funtzionatzen zuen. Gure mendearen hasieran landa-kutxa bat eratu zen eta Martin Ziaurritz jaunak sortutako fundazio batek eskaintzen zituen zerbitzuak. Fundazio hori alkateak, parrokoak eta auzotar batek zuzentzen zuten, nekazariei ereiteko garia emateko.

Demografia

2022 urteko erroldaren arabera 19 biztanle zituen Erredinek.^[5]

2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020
10	10	13	10	20	23	26	27	26	23	23	23	22	19	21	21	21	21	21	21	21

Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Kultura

Euskara

Luis Luziano Bonapartek, 1869an, Lizoainibarko herri guztiak sailkatu zituen, hegoaldeko goi-nafarrera euskalkian, Pirinioaurre ibarretik Eguesibar eta Longida ibarrekin eta Pirinioaurreko Eguesibar eta Longida ibarrekin hitz egiten zena.^[6]

Koldo Zuazok, 2010ean, Lizoainibar atzerakada-eremuan sailkatu zituen, non euskarak hain atzerakada handia izan duen, non bertako hiztunik apenas geratzen den.^[7]

Erredingo azpieuskalkia pirinioaurrera da.^[8]

Euskararen Foru Legea

Sakontzeko, irakurri: «Euskararen Foru Legea»

Nafarroako Gobernuak onartutako Euskararen Foru Legeari jarraituz, Lizoainibar-Arriasgoiti eremu mistoko udalerria da. 2010eko erroldan, herritarren % 10,62ek zekien euskaraz.

Jaiak

• San Isidroko jaiak: maiatzaren bigarren asteburuan

Ondasun nabarmenak

• San Andres eliza, XIII. mendeko kristiau eliza.
• Erredingo jauregia, Erdi Aroko jauregia.

Oharrak

1. /ereð̞ín/ ahoskatua (laguntza)
   Azentua: zorrotza hirugarren silaban