Pago

Pagoak Fagazeoen familiako hamar espeziez osatutako (Fagus) generoko zuhaitz hostoerorkorrak dira, Europa, Asia eta Ipar Amerikakoak. Euskal Herrian genero honetako espezie bakarra dago, pago arrunta (Fagus sylvatica), edo, besterik gabe, pago deitua.^[3]

Artikulu hau zuhaitzari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Pagoa (argipena)».

«Pagadi» orriak hona dakar. Bestelako esanahiei buruzko orria hau da: «Pagadi (argipena)»

Pago
Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Plantae
Ordena	Fagales
Familia	Fagaceae
Subfamilia	Fagoideae
Generoa	Fagus Lineudb,uL.
Espezieak
Fagus crenata - Japoniako pagoa Fagus engleriana - Txinako pagoa Fagus grandifolia - Pago hostandia Fagus hayatae - Taiwango pagoa Fagus japonica - Japoniako pago urdina Fagus longipetiolata - Hegotxinako pagoa Fagus lucida - Pago distiratsua Fagus mexicana - Mexikoko pagoa Fagus moesiaca - Balkanetako pagoa[1] Fagus orientalis - Sortaldeko pagoa Fagus sylvatica - Pago arrunta[2]
Datu orokorrak
Gizakiak ateratzen dizkion produktuak	beechnut (en) eta beech wood (en)

Fagus generoko zuhaitzek hosto osoak edo hortz urridunak dituzte, 5-15 cm luze eta 4-10 cm zabal. Loreak txikiak eta sexu bakarrekoak dira, arrak gerbetan elkartuak, udaberrian agertzen dira hosto berriak haizearen bidez berehala polinizatzen dira.

Pagatxa edo pagazia, pagoaren fruitu jangarria.

Fruituak, pagatxak edo pagaziak, binaka sortutako hur txiki (10-15 mm luze) eta ebakidura triangeluarrekoak dira: jangarriak dira baina tanino kopuru handikoak eta mingotsak (pago arruntaren pagatxak ez dira mingotsak).

Lorategietan gehien landatzen den pagoa pago arrunta (Fagus sylvatica) da, Euskal Herriko pago mota bera. Askotan erabiltzen da bai Ipar Amerikan, bai Europa haren jaioterrian.

Lepidoptero batzuek pagoak janaritzat erabiltzen dituzte, besteak beste, Drepana binaria, Geometra papilionaria, Epirrita christyi, Campaea margaritata eta Euproctis chrysorrhoea espezieetakoek.

Hegoaldeko pagoak benetako pagoen nahiko antzekoa den beste genero (Nothofagus) batekoak dira. Australia, Zeelanda Berria, Ginea Berria, Kaledonia Berria eta Hego Amerikan dira.

Pago arrunten pagadia

Entziako pagoak. Txumarregi.

Fagus sylvatica. Pagoaren hostoak eta fruituak, pagatxak.

Izena

Zuhaitzaren euskal izena latinezko fagum izenetik dator. Bestalde, euskalkietan, euskara baturako hartu den pago forma orokorrenaz gainera, bago, fago eta phago formak ere daude.^[4]

Pagadiak

Pagadiak dira zuhaitzon basoak. Euskal Herrian, zabalena Iratiko oihana da.