N-121-A

 N-121-A  —Iruña - Irun errepidea edo Iruña - Behobia errepidea— Nafarroa Garaiko errepide bat da. Errepidea Iruña eta Irun lotzen du, Ostitz, Oronoz-Mugairi, Doneztebe eta Bera zehartzen.

N-121-A
Nafarroa Garaiko errepideen sarea
Endarlatsako oinzubia, Lesaka eta Bera artean
◄  N-121-A  ►  AP-8   A63  Donostia Baiona
Kokapena
Hasiera	Iruña
Amaiera	Behobia (Irun)
Hiri nagusiak	Burlata • Atarrabia • Doneztebe Bera • Irun • Hendaia
Deskribapena
Izen ofiziala	N-121-A Iruña - Behobia / N-121-A Pamplona - Behobia
Mota	Errepide nagusia
Luzera	76,10 km
Erreiak	2x1
Jabea	Nafarroako Gobernua
Bide-murrizketak
Eskema jarraitu  PA-30 tik    Arre • Orikain    NA-4251  Azotz   Orikain       Orikain      NA-2552  Orikain        NA-4210  Orrio • Makirriain Sorauren    Sorauren        NA-4212  Olaitz Olabe     NA-2512  Zandio •  NA-2511  Otsakain        NA-4213  Enderitz •  NA-8109  Ostitz    Ostitz •  NA-411  Lizaso    Ostitz  NA-2510  Burutain • Etsain     NA-2514  Etulain     NA-2520  Egozkue • Zubiri    NA-8104  Olague  NA-2522  Aritzu    NA-8104  Olague  NA-2523  Lantz        NA-4230  Arraitz-Orkin • Lizaso Arraizko bentak        NA-1210    Belate     Belateko tunela    Almandozko tunela  NA-1210    Belate     NA-1210  Almandoz  NA-2540  Berroeta • Aniz • Ziga    NA-1210  Almandoz     NA-4095  Zozaia  N-121-B  Oronoz-Mugairi • Baiona       Oieregiko tunela  NA-1210  Oieregi • Narbarte    NA-1210  Legasa • Doneztebe     NA-170  Doneztebe • Leitza     NA-1210  Sunbilla    Sunbillako tunela    Arrigaztelu-Galtzadako tunela    Larrakaizko tunela    Basataundiko tunela     NA-4020  Igantzi • Arantza  NA-4400  Etxalar    NA-1210  Lesaka    Amixelaietako tunela     NA-4000  Lesaka      NA-8304  Bera     NA-8304  Bera •  NA-4410  Sara       Alkaiagako tunela  NA-8304  Bera •  NA-1310  Urruña        Endarlatsa     GI-3455  Bidasoa       Intxaurretako tunela    Lamiarriko tunela  GI-3455  Bidasoa      Zaisa       Zaisa     A63  Baiona   Zaisa     AP-8  Donostia     GI-636  Irun • Donostia  D811  Biriatu    D811  Hendaia jarraitu  D810 tik

Bideberria Nafarroako iparraldean dauden Ultzamaldea, Baztanaldea, Malerreka eta Bortziriak eskualdeetako komunikazio-ardatz nagusia da.

Nafarroako Gobernua errepidea '2+1 bidea' bihurtzen ari da, bi erreien eta saihesbideen arteko erdibitzailearekin herrietan.^[1]

Historia

 N-121  errepideak Taraxoa eta Dantxarinea lotzen zituen Tutera, Erriberri, Tafalla, Iruña, Oronoz-Mugairi eta Elizondotik.  C-133  errepideak Oronoz-Mugairi eta Behobia edo Pausu lotzen zituen, Doneztebe, Sunbilla eta Beratik.^[2]

2004ko irailean, Nafarroako errepideen izenak eguneratu zirenean, bi terminoak aldatu ziren.  N-121  errepidea, Taraxoa eta Dantxarinea artean,  N-121-C  (Taraxoa-Tutera),  N-121  (Tutera-Iruña),  N-121-A  (Iruña-Oronoz-Irun)  N-121-B  (Iruña-Oronoz-Dantxarinea) izango zen.^[3]

Gainera, 2000ko hamarkadan, haren ibilbidea eguneratu zen, zenbait sektoretan aurreratzeko erreiak gehituz, eta tunelak eta bidezubiak sortu ziren, oztopo handiak gainditzeko eta ibilbidea optimizatzeko. Lan horien artean, Belateko tunela eta Almandozko tunela nabarmentzen dira, baita Bidasoako sekzioa ere (Sunbilla - Bera).

Irtenbide partzialak

2019. urtearen amaieran, Nafarroa Garaiko Errepideen Sarearen inbertsioetan gainbehera bat izan ondoren, ibilgailu astunentzako bidesariak ezartzea erabaki zen, diru falta arintzeko. 45 milioi euroko diru-sarrera kalkulatu zen,  A-1  edo  A-10  autobietarako bidesariak aplikatuta, baina baita  N-121-A  errepiderako ere, zehazki Belateko eta Almandozko tuneletarako. Horrela, gainera, errepidea trafikora egokitu ahal izango litzateke, ez baitago horretara egokituta. Bide horretatik doazen kamioien kopuruak gora egin du etengabe. Doakotasunagatik gertatzen da hori, baina baita aurreratzeko permisibitateagatik ere. Horregatik, hainbat neurri hartu ziren. Lehenik eta behin, lerro bikoitz jarraitua margotu zen errepide osoan, kontrako noranzkoan aurreratzea debekatzeko moduan. Horrela, segurtasunean irabazten da (errepideko beste puntu ahul bat) eta abiadura murrizten da. Hori 2020ko abuztuaren hasieran izan zen.^[4][5][6]

Arazoak Gipuzkoako tartean

2020ko irailaren 21ean, Gipuzkoako Foru Aldundiak  N-121-A  errepidea itxita egongo zela iragarri zuen Intxaurreta eta Gurutze lotuneen artean, harik eta bi lotuneen arteko bi zubietan hautemandako arazoak konpondu arte. Gertakariak Alundako eta Gurutzeko zubietan antzeman zituzten. Hasiera batean, aldundiak ez zuen bi zubiak konpontzeko denbora aintzat hartu.

Aintzane Oiarbide Bide Azpiegituretako diputatuak jakinarazi duenez, Gipuzkoako errepideen sareko egitura guztietan egiten diren zaintza-lanen barruan,  N-121-A  errepideko bi bidezubietan akatsak antzeman ziren, eta, beraz, errepidea itxi zuten erabiltzaileen segurtasuna bermatzeko. Gainera, Oiarbide diputatuak zehaztu duenez, Aldundiko Azpiegitura Saileko teknikariak arazoari irtenbidea emateko modurik eraginkorrena aztertzen eta bilatzen ari ziren. Horren ordez,  GI-4355  zerbitzubidea eskaini zen,  C-133  errepide zaharra.^[7][8][9]

'2+1' forma berria

Hala ere, Olabe edo Arraizko Bentak bezalako lekuetan ez zegoen aldaerarik, eta kamioien zirkulazioa etengabe igotzen ari zen. Hala, udalek trafiko astuna desbideratzea eskatu zuten, ezbehar gutxiago gerta zitezen, bidean mozketak eta erakundeen ekimenak eginez.^[10]

Nafarroako Gobernuaren jarrera '2+1' bidearen alde egitea izan zen. Izan ere, errepidearen zati handi bat formatu horretan dago, baina hobekuntza batzuk egingo lirateke. Horma formako erdibitzaile batek ez luke onartuko kontrako noranzkoan aurreratzea. Gainera, sarbideak eta sarbideak errei espezifikoen bidez egingo lirateke, eta biribilguneak sortuko lirateke trafikoa moteltzeko.^[11][12]

Tarteak

Prestazio goien bidea

2018ko amaierara arte, hau zen errepidearen egoera:

Errepidea	Zenbakia	Tartea	Luzera	Egoera
N-121-A	0	Iruña ↔ Ezkabako tunelak	1,60 km	Tarte bikoitzua
PA-30	0	Ezkabako tunelak	1,10 km	Tarte bikoitzua[13]
N-121-A	1	Ezkabako tunelak ↔ Sorauren	1,79 km	Tarte bikoitzua
N-121-A	2a	Sorauren ↔ Enderitz	5,20 km	Tarte ez bikoitzua
N-121-A	2b	Enderitz ↔ Ostitz	2,47 km	Tarte bikoitzua
N-121-A	2c	Ostitz ↔ Etxaide	4,30 km	Tarte ez bikoitzua
N-121-A	3	Etxaide ↔ Aritzu	4,82 km	Tarte bikoitzua
N-121-A	4	Aritzu ↔ Arraitz-Orkin	4,52 km	Tarte ez bikoitzua
N-121-A	5	Arraitz-Orkin ↔ Igantzi	29,96 km	Tarte bikoitzua
N-121-A	6	Igantzi ↔ Bera	9,24 km	Tarte ez bikoitzua
N-121-A	7	Bera ↔ Zalain	2,82 km	Tarte bikoitzua
N-121-A	8	Zalain ↔ Endarlatsa	2,45 km	Tarte ez bikoitzua
N-121-A	9	Endarlatsa ↔ Behobia	6,80 km	Tarte bikoitzua

'2+1' bidea

Errepidea	Zenbakia	Tartea	Luzera	Egoera
N-121-A	1	Ezkabako tunelak ↔ Hego Olabe	4,35 km	Lizitatutako lanak[14]
N-121-A	1½	Hego Olabe ↔ Ipar Olabe	2,60 km	Informazio-azterlana[15]
N-121-A	2	Ipar Olabe ↔ Lantz	10,00 km	Onartutako proiektua; lanen lizitazioaren zain[4]