Enderitz
Olaibarreko kontzejua, Nafarroa Garaian From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Enderitz[1][a] Olaibar ibarreko kontzeju bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta. Iruñeko merindadean eta Iruñerria eskualdeko Ibarrak azpieskualdean dago, Iruñea hiriburutik 13,8 kilometrora. 2023 urtean 138 biztanle zituen.
Bertako biztanleak enderiztarrak dira.
| Baionatik |  |
Donejakue bidea Baztango bidea |
Donejakuera | ||||
| Ostitz (1,2 km) |
 |
Enderitz |  |
Olaitz (2,3 km) | |||
Remove ads
Izena
Enderitz toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:[2]
- Enderiz (1232)
- Enderis (1274)
- Anderiz (1276)
- Hendriz (1280)
- Enderiz (1366)
- Enderiz (1532)
- Enderiz (1644)
- Enderiz (1829)
- Enderitz (1990)
- Enderitz (2000)
Ezaugarriak
Armarria
Enderizko armarria Olaibarreko armarria da. Armarri honek honako blasoi hau du:[3]
| « | Hondo hori batez eta aurrean basa-arrosaren adar bat batez osatuta dago, hiru arrosa gorriekin. | » |
Geografia
Enderitz Olaibar ibarrean dago, Iruñeko merindadean.
Inguru naturala eta kokapena
Olaibar ibarra Ultzamaldea eskualdean dago, eta udalerriaren hiriburua, Olabe, Iruñetik 10 kilometrora dago. Udalerria N-121-A (Iruña-Irun) errepideak zeharkatzen du. Ultzama ibaiak zeharkatzen du iparraldetik hegoaldera, eta ibaiaren ibarrak definitzen du lurraldearen erliebea, inguruko mendiekin batera.
Klima eta landaredia
Olaibarrek klima atlantiarra dauka, urteko batez besteko balioek erakusten duten moduan. Urteroko prezipitazioak 1.000mm eta 1.400mm bitartekoak dira, eta tenperaturak 10 eta 13 gradu artekoak. Egun euritsuak 120 inguru izaten dira. Euria urte osoan zehar egiten badu ere, uda garaian hilabete bateko lehortea izan ohi da.
Prezipitazio ugariek eraginda, landaredia eta basoak ugariak dira. Basa pinuak, pagoak eta beste hainbat zuhaitz espezie daude Olaibarreko basoetan.
Estazio meteorologikoa
Olaibarren ez dago estazio meteorologikorik. Hala ere, Anue pareko udalerrian, estazio bat dagoen Olague kontzejuan, itsasoaren mailatik 577 metrora, Nafarroako Gobernuak 1975ean jarritako estazio meteorologikoa dago.[4]
Remove ads
Historia
1847an, astean hirutan jasotzen zuen posta, ibarreko malgukitik, eta Iruñekoa eta mendiko bidexka bat besterik ez zituen.
Demografia
2023 urteko erroldaren arabera 138 biztanle zituen Enderitzek.[6]
| 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 48 | 47 | 43 | 51 | 55 | 63 | 65 | 66 | 85 | 90 | 92 | 97 | 99 | 101 | 102 | 113 | 110 | 119 | 113 | 128 | 129 | 126 | 131 |
Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.
Remove ads
Kultura
Euskara
Luis Luziano Bonapartek, 1869an, Olaibarreko herri guztiak sailkatu zituen, hegoaldeko goi-nafarrera euskalkian.[7]
Koldo Zuazok, 2010ean, Olaibarreko ez-euskal-eremuan sailkatu zen.[8]
Ibar honetan hitz egiten den euskarak bere berezitasunak ditu. Horregatik sailkatzen da Olaibarreraz. Euskara batuaren itzalean alfabetatutako hainbat euskaldun baden arren, Goñerriko mintzaira zaharrak hiztun gaberik dakite.
Nafarroako Gobernuak onartutako Euskararen Foru Legearen arabera, Olaibar eremu mistoko udalerria da, eta hori dela eta, euskarak eskubide batzuk ditu. 2010ko erroldaren arabera, herritarren %13,13k zekien euskaraz hitz egiten eta 2018n % 19,90k.
Jaiak
- San Nikolas jaiak, irailaren bigarren asteburuan
Remove ads
Ondasun nabarmenak
- San Nikolas eliza, XIII. mendean eraikitako kristau eliza, gotiko estiloan.
Oharrak
Erreferentziak
Ikus, gainera
Kanpo estekak
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads