Oteo

Oteo egun Kanpezu udalerria osatzen duten bost kontzejuetako bat da.

Oteo
Euskal Herria
Kokapena
Herrialdea	Araba
Udalerria	Kanpezu
Geografia
Koordenatuak	42°43′00″N 2°22′01″W
Demografia
Biztanleria	25 (2022)

Deskribapena

Kanpezuren barruan, Santikurutzetik iparraldera dago Oteo arroila estu bat igarota. Haran batean dago, baona sakonuneak ditu ezker-eskuin eta herria muino batean dago. Hiru “auzo” eta bi eliza ditu Oteok. Auzoak kale-izen bezala daude markatuta, behekoa, erdikoa eta goikoa. San Mames eliza herriaren hegoaldeko muturrean dago, XII. eta XIII. mendekoa bere aztarna zaharrenetan, baina asko berritua eta eraldatua herrezkero. Goiko auzoan, San Joanen Andre Maria eliza dago^[1], XVIII. mendeko eraikina. Biak balizko ondare arkeologiko gisa babestuak daude^[2].

Latsagia, iturria eta uraska bat dago erdiko eta beheko auzoen artean. Beheko auzoan frontoi bat nabarmentzen da, eta haren ondoan herriko txoko edo elkartea, San Mames izena duena.

Herriko zenbait etxek armarri bikainak dituzte.

Historia

XVI. mendean Mendoza familiarena zen. Ondoren Kanpezuko apezpikuaren jabego bihurtu zen. 1738tik 1965. urtera arte berezko udalerria izan zuen.

Demografia

Oteoko biztanleria

2021. urtean bederatzi vecino zituen, Arabako gazteleran, biztanleak dituzten bederatzi etxe. Kanpezuko kontzejuetan erabili ohi diren goitizenetan, Oteokoei Charrines esaten diete^[3] (Bujandakoei bezala, bide batez).

Garraioa

Eskualdeko Garraioa sareak linea bat ditu herrian:

Eskualdeko Garraioa  Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠ 19a Alda Santikurutze Kontrasta • Uribarri Harana • Done Bikendi Harana • Oteo • Orbiso • Bujanda • Antoñana Alda Santikurutze

Ondasun nabarmenak

Balizko ondare arkeologikoaren babesaren sailkatuak^[2]:

• San Mames eliza.
• San Joanen Andre Maria eliza.
• San Kristobal baseliza, Markillano edo Somorredondo mendian (izen biekin ezaguna).

Kontzejuaren mendebaldeko mugan, Sabando ibaiaren ertzean errota zahar bat dago ur-jauzi eta ibaiko putzu baten ondoan^[1] (Oteoko Errotako ur-jauzia). Asmoak ba omen dira 2021aren inguruan ingurua eta errota konpontzekoa. Ibaia horretatik gorantz Sabando herrira joaten da, eta beherantz, Antoñanarantz bada beste urjauzi bat eta igeri egiteko toki bat, Aguaqué edo Aguake izenekoa.

Iruditegia

• 
  San Mames eliza, herriko parrokia, Beheko Auzoan.
• 
  Oteoko iturria, eta bere atzea-azpialdean, latsagia, Erdiko Auzoan.
• 
  Goiko Auzoan, San Joanen Andra Mariaren elizaren alde bat.
• 
  Erdiko Auzoko bazter bat.
• 
  Oteoko errota zaharra, herriaren mendebaldeko mugan, Sabando ibaian.
• 
  Oteoko errota zaharraren ondoan, Sabando ibaiko urjauzia.