Zokoa

Zokoa Ziburuko eta Urruñako (Lapurdi) auzo bat da, bi udalerrien muga den Untsin errekaren estuarioaren bi aldeetan eta Donibane Lohizuneko badiaren mendebaldeko muturrean kokatua. Auzoaren ipar-ekialdean, Zokoko itsasargiaren inguruan, Euskal erlaitza deritzon kostaldea dago. Itsas argiari loturik estazio meteorologiko bat instalatu zen 1920an.^[1]

Zokoa
Euskal Herria
Zokoko ikuspegi orokorra, urrutira Jaizkibel mendia.
Kokapena
Herrialdea	Lapurdi
Udalerria	Lapurdi
Geografia
Koordenatuak	43°23′37″N 1°41′08″W
Garaiera	0 metro

Izena

Etimologiari erreparatuz, izenak lapurteraz «txokoa» esan nahi du, hots, Donibane Lohizuneko badiaren txokoa.^{[erreferentzia behar]}

Historia

Zokoa Ziburuko herriari loturik egon da aspaldidanik (1603an bereizi zen Ziburu Urruñako herritik). 1638an, Zokoko portuan, Zokoko gotorlekua eraiki zen, Henrike IV.a Frantziakoaren aginduz (Borboien dinastiako lehen erregea), eta Vaubanek egindako proiektuari jarraituz.

Napoleon III.ak kai‑muturrak jartzeko agindu zuen, Donibane Lohizuneko badia babesteko. 420 m luzeko dikea Zokotik abiatzen da. Erdikoa (Artha) 250 metrokoa da; eta hirugarrena, iparral­dera, Santa Barbara lurmuturretik abiatuta, 180 metrokoa.

Zokoko gotorlekuaren oinetan bi senaia txiki, hondar finekoak, eta kirola egiteko eta aisial­dirako erabili ohi den portua daude. Bigarren Mundu Gerran alemanek portu horretan itsaspekoen base bat jarri zuten.

• 
  Zokoko gotorlekua eta barra olatupean enbata batean. Urrutira Jaizkibel mendia eta Hondarribiko eraikinak ikus daitezke.

Gotorlekuak aipatutako errekoletoek zaindutako kapera zuen. Gaur egun, gurtza katolikoa parrokia‑elizan egiten da. Eraikin modernoa da, eta txalupa bat du al­daretzat. San Jose eta San Frantzisko Xabierkoaren irudiak 1959an Forestier eskulturagileak eginak dira.

Zokoa, portu txikia, dikea, dorre almenaduna, jatetxeetako terrazak, itsasargiaren keinu jolastiak, eta lasaitasuna... amodio‑istorio bat bizitzeko txoko egokia.

Zibururen eta Zokoaren iragana ikertzen dutenei itsasoari estu‑estu lotutako historia azal­tzen die. Arbasoak baleazaleak eta kortsarioak izan ziren. Larretxek, Zokoko salbamendu‑ontziko patroiak, Donibaneko sarreran bizia arriskuan jarri eta Eugenia de Montijo enperatriza eta inperioko printzea salbatu zituen, ekaitzak ustekabean harrapatu baitzuen haien El Águila ontzia.

Ondasun nabarmenak

Alde batetik, kaialdeko itsasargia dugu. Bertzetik, XVII. mendeko Zokoko gotorlekua dago.

Iruditegia

• 
  Zokoko gotorlekua.
• 
  Zokoko itsasargia.
• 
  Zokoaren ikuspegia; atzean, urrutira, Hondarribia eta Jaizkibel.
• 
  Zokoa, margolanean.

Ikus, gainera

• Zokoa (hondartza)
• Lapurdiko kosta

Erreferentziak

• Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011-12-27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

• Artikulu honen edukiaren zati bat Euskal Herri Enblematikoa entziklopediako Itsasoko Historia. Euskal Kostaldeko Gida. liburutik txertatu zen 2014-12-18 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, liburu hori eta entziklopedia horretako beste zenbait Creative Commons Aitortu 3.0 Espainia lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.