Tabriz

Tabriz^[1] (persieraz/azerbaijaneraz:تبریز ; tæbˈriːz ahoskatua) Irango ipar-mendebaldeko muturreko hiria da, Ekialdeko Azerbaijan probintziako hiriburua, Quri Txay ibaiaren ertzean kokaturik dagoena. 2011n 1.494.998 biztanle zituen^[2]. Unibertsitatea eta aireportua ditu.

Tabriz
Irango udalerria
Administrazioa
Estatua	Iran
Probintzia	Ekialdeko Azerbaijan
Postakodea	51368
Geografia
Koordenatuak	38°04′26″N 46°17′46″E
Tabriz
Garaiera	1.340 metro
Eremua	324 kilometro koadro
Demografia
Biztanleria	1.558.693 biztanle
Bestelako informazioa
Telefono aurrizkia	041
Ordu-eremua	UTC+03:30
Webgune ofiziala

Geografia

Tabriz ipar-mendebaldeko Iranen dago, Ekialdeko Azerbaijan probintzian, Eynali and Sahand mendiguneen artean. Eskualde horretan lurrikara ugari gertatzen dira.

Klima

Hiriak estepako klima hotza dauka, BSk, Köppen klima sailkapenaren arabera.

Datu klimatikoak (Tabriz, 1951–2010, muturrekoak 1951–2010)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	16.0	19.0	25.6	31.2	33.8	39.0	42.0	41.0	38.0	30.6	23.4	21.8	42.0
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	2.3	4.9	10.6	17.0	22.8	28.8	32.8	32.7	28.3	20.7	12.0	5.2	18.2
Batez besteko tenperatura (ºC)	-1.7	0.5	5.6	11.5	16.7	22.1	26.0	25.9	21.4	14.5	7.1	1.2	12.6
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	-5.7	-3.9	0.6	6.0	10.7	15.4	19.3	19.1	14.5	8.4	2.1	-2.9	7.0
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	-25.0	-22.0	-19.0	-12.0	0.6	4.0	7.0	10.0	4.0	-4.0	-17.0	-19.5	-25.0
Pilatutako prezipitazioa (mm)	22.0	24.2	40.0	51.6	41.1	16.4	5.6	3.3	7.9	22.5	27.1	22.1	283.8
Euri egunak (≥ 1 mm)	4.9	5.3	7.7	8.8	7.3	3.2	1.2	0.6	1.3	4.3	4.9	5.0	54.5
Elur egunak (≥ 1 mm)	9.3	7.9	4.9	1.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.2	1.8	6.2	31.4
Eguzki orduak	125.9	146.3	179.7	200.8	268.7	334.3	352.5	337.7	301.4	231.6	180.3	136.8	2796.0
Hezetasuna (%)	72	69	61	56	50	40	36	36	39	51	65	71	53
Iturria: chaharmahalmet[3]

Historia

XIII. mendearen bukaeran, mongol agintarien garaian, alegia, Irango hiriburu eta intelektualen gune nagusi izan zen. Safavien garaian, halaber, Persiako hiriburua izan zen. Turkiarren eta errusiarren mende egon zen ondoren. 1946an Azerbaijango Errepublika Demokratikoko hiriburu egin zuten, baina berehala konkistatu zuten irandarrek. Lurrikara ugari izan dira hirian (K.a. 791, K. o. 858, 1041, 1721, 1727, 1780).

Banaketa administratiboa

Gaur egungo barrutiak

Parvaz (persieraz: شهرک پرواز‎) Golxahr (persieraz: گلشهر‎) Zafaranieh (persieraz: زعفرانیه‎) Rajae Xahr (persieraz: رجائی شهر‎) Yaghtxian (persieraz: شهرک شهید یاغچیان‎) Marzdaran (persieraz: شهرک مرزداران‎) Eram (persieraz: شهرک ارم‎)

Abresan (persieraz: آبرسان)‎ Vali Asr (persieraz: کوی ولی عصر‎) Elahi Parast (persieraz: کوی الهی پرست‎) Ferdows / Shah Gölü (persieraz: کوی فردوس-شاهگلی‎) Ferexteh (persieraz: کوی فرشته‎) Roxdieh (persieraz: شهرک رشدیه‎) Mirdamad (persieraz: میرداماد‎)

Ekonomia

Merkataritza eta industria (ehungintza, petrolio-findegiak, nekazaritzarako makineria, eraikuntzarako gaiak, motorrak) dira ekonomia-jarduera nagusiak.

Ondarea

Lurrikara ugari gertatzen diren eremuan dagoen arren monumentu ugari gorde ditu. Aipagarriak dira, besteak beste, 1465-1466 urteetako Musjed-e Kabud meskita (Meskita urdina) eta XIV. mendeko hiri gotortua.

Tabrizko bazarra Ekialde Hurbileko zaharrenetakoa da eta munduko bazar estali handiena. 2010ean Gizateriaren Ondare izendatu zuen Unescok.