Tuva

Tuva^[1] (tuveraz: Тыва; errusieraz: Тува́) Errusiako subjektu federal bat da, errepublika bat, herrialdearen erdi-hegoaldean kokatua. Jenisei ibaiaren goi-arroa hartzen du, mendebaldeko Saian eta Tannu-Ola mendien artean. Mongoliarekin muga egiten du. 170.500 km²ko eremua du, eta 2010ean 307.930 biztanle zituen^[2] (tuvatar etniakoak hiru bosten, eta errusiar etniakoak gainerakoak). Hiriburua Kyzyl da.

Tuva
Errusia
Ereserkia
Tooruktug Dolgay Tangdym (en) Men – Tyva Men (en)
Administrazioa
Izen ofiziala	Тыва Республика Республика Тува Тувинская АССР Тувинская автономная область
Estatu burujabe	Errusia
ISO 3166-2	RU-TY
Hiriburua	Kyzyl
Head of the Republic of Tuva (en)	Sholban Kara-ool (en)
Geografia
Koordenatuak	51°47′N 94°45′E
Azalera	170.500 km²
Mugakideak	Altaiko Errepublika, Khakasia, Krasnoiarsk kraia, Irkutsk oblasta, Buriatia, Khövsgöl Province (en) , Zavkhan probintzia, Uvs Province (en) eta Bayan-Ölgii Province (en)
Punturik altuena	Mongun-Taiga (en)
Demografia
Biztanleria	338.483 (2025eko urtarrilaren 1a) 959 (2024)
Dentsitatea	1,99 bizt/km²
Hizkuntza ofiziala	errusiera eta Tuvera
Ordu eremua	Krasnoiarskeko ordua eta Asia/Krasnoiarsk
Matrikula	17
rtyva.ru

Tuvera deritzon turkiar hizkuntzan mintzo dira tuvatarrak. Nekazaritza-eremuetan bizi dira biztanleen erdiak baino gehiago.

Historia

1757-1911 urteetan, Txinaren mende egon zen. 1911. urtean Errusiako tsarrak Tuvako burujabetasunaren aldeko erakundea bultzatu zuen, eta hiru urte geroago Errusiaren babespean zegoen Tuva. 1921. urtean, Tuvaren burujabetasuna aldarrikatu zuten, baina 1944an Errusiak bere egin zuen, eta 1961ean errepublika autonomo bihurtu zen.

Ekonomia

Laborantza (garia, garagarra), abere-hazkuntza (behi-azienda) eta lurpeko aberastasunen ustiatzea (ikatz- eta kobalto-hobi oparoak) dira ekonomia-jarduera nagusiak. Industria ez da aurreratua, eta hiri garrantzitsuenetan baizik ez dago (janari-industria, zurgintza, eraikuntzarako gaiak).