شاهسون
From Wikipedia, the free encyclopedia
شاهسِون (به لهجهٔ ترکی شاهسَوَنی: شایسَوَن یا شَهسَوَن)، نام گروهی از عشایر ترک تبار و از مردمان آذربایجان هستند[1][2] که به زبان ترکی آذربایجانی سخن میگویند و در بخشهایی از آذربایجان به ویژه دشت مغان و اردبیل و نواحی خرقان و خمسه، واقع در میان زنجان و قزوین و قم و ساوه به سر میبرند. شیوه زندگی و بسیاری از ویژگیهای فرهنگی آنها علیالخصوص آلاچیقهای نیم کرهای آنها را از سایر گروههای ایلی ایران حتی ایلات خرقان و خمسه متمایز میسازد. پارهای از این ویژگیها را که منشأ آذربایجانی دارند میتوان در میان سایر ایلات ترک ایران مشاهده کرد. که مشهورترین طائفه ایل شاهسون، طایفه قوردلار میباشد، که این طائفه از زمان مهاجرت از آغدام جمهوری آذربایجان با رونق تجارت درآن زمان مورد احترام ایل قرارگرفته بودند.[3]
Şahsevənlər | |
---|---|
مناطق با جمعیت چشمگیر | |
ایران، جمهوری آذربایجان | |
زبانها | |
ترکی آذربایجانی (توسط شاهسونهای مغان و دیگر نقاط آذربایجان)، گویش شاهسونی (توسط ایل شاهسون بغدادی) | |
دین | |
شیعه دوازدهامامی | |
عنوان شاهسون به فارسی به معنی شاه دوست است. این عنوان پس از انقلاب ۵۷ به ال سون یا دوستدار مردم دگرگون شد (که البته میان مردم رایج نشد).[4] اسکندر بیگ ترکمان مورخ معروف عصر صفوی استعمال کلمه «شاهی سیون» را ضمن وقایع فتح عراق در دوره شاه اسماعیل اول و همچنین بیان وقایع زمان شاه طهماسب به کار بردهاست. اما اصطلاح سیاسی این شعار زمانی اهمیت پیدا کرد که به طرفداران شاه اسماعیل دوم گفته شد و این در حالی بود که بر سر جانشینی شاه طهماسب بین جانشینان او اختلاف افتاد و در این میان دختر طهماسب به نام پریخان خانم که سیاستمدار مقتدری بود به طرفداری از اسماعیل میرزا خود را شاهی سون اعلام نمود.[5]
امروزه شاهسونها افزون بر مناطق گستردهای از کشور ایران در دیگر کشورهای همسایه از جمله جمهوری آذربایجان، عراق، ترکیه و سوریه نیز سکونت دارند. روستای شاهسون نشین قشلاق چرخلو در استان قزوین بزرگترین و پرجمعیتترین روستای شاهسون نشین ایران میباشد. نویسنده و شاعر ترک زبان احمدجعفری چرخلو متولد واهل روستای شاهسون نشین قشلاق چرخلو از ایل شاهسون میباشند.