گرد و غبار در ایران
From Wikipedia, the free encyclopedia
در ایران، منشأ اصلی ریزگرد، کویرها و باتلاقهای در حال خشک شدن عراق است که خاک و شنهای آن از طریق باد شُمال (به عربی: شِمال) به ایران میآید. دلیل اصلی خشک شدن زمینهای عراق، آبگیری سدهایی چون سد آتاترک در کشور ترکیه است. به عبارتی آب رودخانههای دجله و فرات به واسطه سدسازیهای ترکیه کم شده و دشت بینالنهرین رطوبت خود را از دست داده و به منبعی برای تولید گرد و غبار تبدیل شدهاست.[1] عدم پایبندی ترکیه به معاهدات بینالمللی و تسلط این کشور بر دجله و فرات نه تنها باعث ایجاد پدیدهٔ ریزگرد در خاورمیانه شده، بلکه بهرهکشی بیرویه از منابع طبیعی و مدیریت نامناسب و یکسونگرانه براین منابع باعث شده ایران امروز درگیر معضلاتی چون خشکسالی، سیلاب و گرد و غبار باشد و به از دست رفتن ۹۰ درصد تالابهای کشور بینجامد.[2]
این باد از خرداد تا شهریور میوزد و از شمال غربی خاورمیانه شکل میگیرد و تا خلیج فارس و رسیدن به سطح آبهای آزاد پیش میرود. سه کشور ایران، عراق و عربستان بهطور مشترک هزینههای این اراضی را تأمین میکردند، و تمام اراضی در فصل خاصی از سال مالچپاشی میشد. مالچ نوعی فرآوردهٔ چسبندهٔ نفتی است که برای تثبیت شنهای روان در مناطق بیابانی از آن سود جسته میشود. جنگ عراق موجب فراموشی این کار، و در نتیجه افزایش توفانهای غبار در خوزستان، غرب ایران، و سرانجام تقریباً در همهٔ ایران شد. توفان اخیر، که به گفتهٔ برخی اهالی بغداد بدترین توفان غبار زندگیشان بودهاست، سبب بیشترین میزان گرد در سه دههٔ اخیر ایران شد.[3]
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. |